Brak pracowników na rynku pracy. 80% firm w potrzasku

Brak pracowników na rynku pracy to problem niejednej firmy. Z raportów „Rynek pracy, edukacja, kompetencje” Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości za IV kwartał 2019 r. wynika również, że coraz mniej osób postrzega pracę jedynie jako źródło utrzymania. Ponad połowa Polaków deklaruje chęć zmiany pracy, ponadto kolejne 39 proc. jest otwarte na nowe propozycje. Do rozglądania się za nowym etatem oprócz zarobków najbardziej motywuje nas możliwość rozwoju osobistego.

Raporty PARP przedstawiają wyniki najbardziej aktualnych badań i analiz dotyczących polskiego i międzynarodowego rynku pracy. Z pewnością są przygotowywane na podstawie przeglądu dostępnej literatury naukowej, portali internetowych oraz publicznych raportów.

Brak pracowników a bezrobocie z polskiej perspektywy

Stopa bezrobocia w Polsce na koniec grudnia 2019 r. wyniosła 5,2 proc. wobec rekordowych 5,0 proc. w październiku 2019 r. (taki wynik zanotowano ostatni raz we wrześniu 1990 r.) i 5,1 proc. w listopadzie 2019 r. W ujęciu rocznym widać spadek o 0,6 p.p. W grudniu ubiegłego roku liczba bezrobotnych w Polsce wyniosła 867,2 tys., czyli o 17,5 tys. więcej niż w listopadzie i o 25,3 tys. więcej niż w październiku. Bezrobocie wśród kobiet było większe niż wśród mężczyzn, choć w ostatnich miesiącach roku miało lekko spadkową tendencję – w październiku kobiety stanowiły 56,6 proc. osób bez pracy, w listopadzie – 56,1 proc., a 55,3 proc. w grudniu.

W ostatnim miesiącu 2019 roku kolejny raz z rzędu, najniższy wskaźnik bezrobocia odnotowano w województwie: wielkopolskim (2,8 proc.), śląskim (3,6 proc.) i małopolskim (4,1 proc.). Ponadto największą liczbę osób bezrobotnych zaobserwowano w województwach: warmińsko-mazurskim – 9 proc., podkarpackim – 7,9 proc., świętokrzyskim – 7,9 proc. oraz kujawsko-pomorskim – 7,8 proc.

W poszukiwaniu nowego etatu

Przytoczone w raporcie PARP dane wskazują, że w ciągu ostatnich trzech miesięcy sytuacja pracowników w Polsce zdecydowanie się poprawia. Przeciętne miesięczne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw powoli, lecz systematycznie się zwiększało i wyniosło w październiku i listopadzie 2019 r. odpowiednio: 6,383 mln i 6,394 mln, natomiast w grudniu osiągnęło poziom 6,396 mln osób i było wyższe o 2,6 p.p. r/r.

Aż 51 proc. pracujących Polaków chce zmienić pracę i aktywnie jej szuka, a 39 proc. choć nie szuka pracy, jest otwarte na nowe propozycje. Jedynie 7 proc. nie rozważa obecnie zmiany pracodawcy. Przede wszystkim najbardziej gotowi na zmianę pracy są specjaliści z branży ubezpieczeniowej (72 proc.), bankowej, transportowej i logistycznej oraz pracownicy administracji (po 71 proc.).

– Zmianom ulegają dzisiaj nie tylko oczekiwania pracowników, ale też wymagania pracodawców. Z biegiem lat na znaczeniu traci potwierdzenie formalnego wykształcenia. Spada też liczba ofert, w których wymaga się doświadczenia. Powodem może być obniżenie wymagań względem kandydatów, o których jest trudniej. Ponadto trudności w legitymowaniu się przez nich wiarygodnymi dokumentami potwierdzającymi ich doświadczenie. Na te drugie, potencjalnie receptą mógłby być Zintegrowany System Kwalifikacji, który dostarcza rozwiązań w zakresie potwierdzania kwalifikacji uzyskanych w edukacji pozaformalnej, czyli na przykład na kursach, albo w wyniku uczenia się nieformalnego – zaznacza Daniel Nowak z Departamentu Rozwoju Kadr w Przedsiębiorstwach w PARP.

Po pierwsze do zmiany pracy najbardziej motywują pracowników zarobki i możliwość rozwoju. Ponadto liczy się to odpowiednio dla 66 proc. i 65 proc. respondentów. Na trzecim miejscu plasuje się natomiast stabilność zatrudnienia w postaci umowy o pracę – jest ważna dla 39 proc. respondentów.

Z widokiem na Europę

Według danych Eurostatu, w ciągu ostatniego kwartału 2019 r. wskaźnik bezrobocia w Unii Europejskiej pozostawał bez zmian, na poziomie 6,3 proc. dla wszystkich krajów członkowskich (UE-28) i 7,5 proc. dla krajów strefy euro. W obu przypadkach na koniec roku wartość wskaźnika spadła o 0,4 p.p. r./r.

Zgodnie z wyliczeniami Labour Force Survey w tym czasie stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 3,2 proc. Ponadto różnica w wyniku stopy procentowej bezrobocia pomiędzy danymi Eurostatu i GUS wynika z przyjęcia innych założeń metodologicznych przez te dwie jednostki. Badanie Eurostatu – Labour Force Survey (LFS), badanie GUS – „Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności” (BAEL).

Biorąc pod uwagę wszystkie kraje Unii Europejskiej (UE-28), w listopadowym zestawieniu Eurostatu najwyższe wskaźniki bezrobocia odnotowano w Grecji – 16,8 proc. i Hiszpanii – 14,2 proc. Natomiast najniższe stopy bezrobocia osiągnęły Czechy, Niemcy i Polska – odpowiednio 2,2 proc., 3,2 proc. i 3,2 proc.

Brak pracowników, czyli dokąd zmierza rynek pracy?

W 2020 r. największej liczby ofert rekrutacyjnych można spodziewać się w branży IT, obsługi klienta, edukacji i szkoleń. Ponadto w hotelarstwie i turystyce, w których 94 proc. firm deklaruje chęć zwiększenia zatrudnienia. Nabory planuje również branża energetyki (92 proc. respondentów), prawa i podatków (92 proc.), marketingu i branży handlowej (90 proc.). W związku z dużym zainteresowaniem pracownikami o wysokich kompetencjach wzrosną też wyzwania stojące przed rekruterami. Brak pracowników na rynku pracy, a co za tym idzie trudności z pozyskiwaniem nowych kadr, spodziewa się ponad 80 proc. firm w Polsce.

– Najbardziej pożądane kompetencje na rynku pracy to zdolności techniczne, cyfrowe, menedżerskie i sprzedażowe. Na popularności zyskują umiejętności miękkie, takie jak umiejętność współpracy, komunikatywność i kreatywność. Warto pamiętać, że konkurencja o tak uzdolnionych pracowników na rynku jest naprawdę duża – mówi Anna Tarnawa z Departamentu Analiz i Strategii w PARP.

Z pewnością w krajach Unii Europejskiej coraz większym zainteresowaniem wśród pracowników i pracodawców cieszy się możliwość pracy zdalnej. W takim trybie działa już około 19 proc. wszystkich zatrudnionych.

Artykuł stanowi podsumowanie z trzech raportów „Rynek pracy, edukacja, kompetencje. Aktualne trendy i wyniki badań”: edycja styczeń 2020 r. (okres analizy 15.12.2019 r. – 22.01.2020 r.), edycja grudzień 2019 r. (15.11.2019 r. – 15.12.2019 r.), edycja listopad 2019 r. (15.10.2019 r. – 14.11.2019 r.).

Raporty powstają w związku z budowanym przez PARP systemem Sektorowych Rad ds. Kompetencji.

Źródło: www.parp.gov.pl