Praca to nadal wybór, a nie konieczność. Czy pandemia ograniczyła szanse młodych na rynku pracy? Niemal połowa młodych Polaków dostrzega negatywny wpływ pandemii na swoją karierę zawodową. Tak wynika z badania „Młodzi Polacy na rynku pracy” przeprowadzonego przez PwC, Well.hr i Absolvent Consulting. Rozpoczynający swoją drogę zawodową nadal stawiają na stabilizację zatrudnienia, oczekują możliwości własnego rozwoju, ciekawych zadań do realizacji i szefa, który będzie dla nich autorytetem. To konkretne wymagania i wskazówki dla pracodawców.
W drugiej edycji badania „Młodzi Polacy na rynku pracy”, zrealizowanego za pomocą ankiety online w marcu i kwietniu 2021 r., wzięło udział 2,5 tys. studentów i absolwentów wyższych uczelni. W minionym roku doświadczali oni zdalnego studiowania, izolacji społecznej, ograniczonych możliwości odbywania praktyk i staży. Ponadto trudności ze znalezieniem pierwszej pracy oraz z wdrożeniem się do niej podczas lockdownu. Trudno się zatem dziwić, że aż 48,7 proc. z nich uważa, że pandemia wpłynęła negatywnie na ich szanse zawodowe. Przy czym prawie 17 proc. uważa, iż ma obecnie zdecydowanie mniejsze możliwości. Prawie 33 proc. młodych nie dostrzega wpływu pandemii na swoją sytuację, natomiast 1/5 uważa, że ma obecnie większe możliwości.
Stabilność w cenie
Gdy firmy w wyniku spowodowanego pandemią kryzysu tną koszty, zmieniają modele biznesowe i ograniczają liczbę miejsc pracy, wzrasta waga stabilnego zatrudnienia. 77,5 proc. ankietowanych studentów docenia je bardziej niż pracę na własny rachunek. Mając do wyboru różne miejsca zatrudnienia (w tym własną działalność czy pracę w startupie), młodzi wybierają firmy o stabilnej pozycji. 25 proc. z nich swoją przyszłość chętnie związałoby z pracą w korporacji, a 21 proc. – w małym lub średnim przedsiębiorstwie. Pandemia sprawiła też, że dużo więcej młodych ludzi zwraca uwagę na rodzaj kontraktu z pracodawcą. 74 proc. badanych wybrałoby dziś umowę o pracę. To wzrost w porównaniu z rokiem ubiegłym. W niespokojnym świecie rośnie bowiem potrzeba bezpieczeństwa zatrudnienia.
Przed pandemią pod adresem studentów i absolwentów często padały oskarżenia o brak lojalności, mentalność „skoczka”, podejmowanie pracy „na próbę”. Pandemia wyraźnie wpłynęła na zmianę postaw młodych. Bogatsi o doświadczenia minionego roku deklarują chęć związania się z pracodawcą na co najmniej 6 lat. I choć w porównaniu z pierwszą edycją badania okres ten jest nieco krótszy (rok temu studenci byli zainteresowani 7-letnim okresem zatrudnienia u jednego pracodawcy), to w porównaniu z sytuacją sprzed pandemii wciąż utrzymuje się na wysokim poziomie.
Aspiracje zawodowe
Dla pracodawców, którzy chcą zrekrutować i utrzymać talenty, ważne jest, co młodzi ludzie uważają za sukces zawodowy, jakie mają zawodowe aspiracje. Dla 36,3 proc. badanych sukcesem zawodowym jest praca, która jest pasją. Jednak w porównaniu z 2020 r., gdy takie deklaracje składała połowa badanych – nastąpił wyraźny spadek. O sukcesie zawodowym świadczą także wysokie zarobki (17,3 proc.). Łączenie pracy z podróżowaniem (11,9 proc.), stanowisko eksperta (10,2 proc.) czy prowadzenie własnej firmy (9 proc.). Niekoniecznie natomiast stanowisko menedżerskie (4,7 proc.), które wiąże się z dużą odpowiedzialnością ograniczonym work-life balance. W porównaniu z zeszłym rokiem studenci i absolwenci nieco rzadziej za przejaw sukcesu zawodowego uznają posiadanie stabilnej pracy (5,9 proc. w porównaniu z 10,5 proc. w I edycji badania).
Dla młodych ludzi już sama praca i możliwość zdobycia doświadczenia stanowią dużą wartość (49,8 proc.). Liczą się także wysokie zarobki (46,9 proc.), przyjazna atmosfera (46 proc.) oraz poczucie sensu wykonywanej pracy (43,4 proc.). W pierwszej piątce najistotniejszych wartości znalazła się jeszcze praca zgodna z zainteresowaniami (36,4 proc.). Odpowiedzi na pytanie o najważniejsze cechy pracy nie różnią się wiele od udzielonych rok wcześniej. Spadła tylko nieco wartość przyjaznej atmosfery. Choć gdy postawimy młodych przed dylematem – ciekawe zadania (31,5 proc.) czy dobra atmosfera pracy, ponownie jak w I edycji badania wybiorą dobrą atmosferę (68,5 proc.) Wciąż także ważniej-sza dla młodych jest możliwość uczenia się od bardziej doświadczonych kolegów niż praca w młodym zespole. Podobnie jest z szefem, który – zdaniem młodych – powinien być dla nich autorytetem, niekoniecznie zaś kumplem.
Wysokie zarobki czy work-life balance?
Postawieni z kolei przed dylematem: wysokie zarobki czy work-life balance, młodzi zdecydowanie wybierają równowagę pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym. Bo choć widzą, że pandemia ograniczyła ich możliwości na rynku pracy, to jednak nie chcą poświęcać życia dla kariery. Praca jest dla nich sposobem na realizację pozazawodowych celów, a nie celem samym w sobie.
Wśród najważniejszych w pracy wartości dostęp do szkoleń zajął zaskakująco niskie, 10 miejsce (22,9 proc. wskazań). Jednak odpowiedzi na pytanie: „co byłoby ci trudno zaakceptować w pracy?” – dowodzą, że młodzi ludzie chcą zdobywać w pracy nowe umiejętności i wiedzę. Brak możliwości rozwoju jest dla nich najtrudniejszym do zaakceptowania elementem pracy (47,5 proc.). Wysoko na liście negatywnych cech pracy plasują się też nieadekwatne zarobki do oczekiwań (45,7 proc.). Ponadto wysoki poziom stresu (42,5 proc.) i konflikt w zespole (37,7 proc.). Młodzi chcą pracować w przyjaznym środowisku, w którym będą mogli zdobywać nowe doświadczenia i się rozwijać.
Zdalnie czy hybrydowo
Wiele firm rozważa obecne powrót do biur i szuka rozwiązań, które pogodzą potrzeby organizacji z oczekiwaniami pracowników. A jak chcą pracować młodzi ludzie, którzy przez ostatni rok doświadczyli na własnej skórze zalet i wad zdalnego studiowania? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna.
Dostęp do pracy zdalnej to obowiązkowy benefit dla prawie 34 proc. badanych studentów i absolwentów. A jednak, gdy postawimy ich przed wyborem sposobu wykonywania pracy, 44 proc. młodych Polaków wybiera pracę zdalną, a 56 proc. woli pracę z biura. Jednocześnie 6 proc. badanych nie zaakceptowałoby pełnowymiarowej pracy zdalnej w miejscu zatrudnienia. Hybrydowy model pracy wydaje się rozwiązaniem, które ma szanse pogodzić preferencje i potrzeby różnych grup. Jednocześnie młodzi oczekują, że pracodawca obdarzy ich zaufaniem i zaoferuje im możliwość samodzielnego kształtowania swojego czasu pracy. 38,7 proc. badanych za obowiązkowy benefit uważa elastyczne godziny pracy.
Myśląc o pracy zdalnej, młodzi wykazują się wysokim pragmatyzmem i liczą związane z tym koszty. Wśród benefitów, które ich zdaniem mogłyby pozytywnie wyróżnić pracodawców, dla 13,3 proc. respondentów byłaby dopłata do kosztów ponoszonych na internet i prąd. 7,6 proc. uważa, że taka dopłata jest w przypadku pracy zdalnej konieczna.
