Według Sądu Okręgowego w Warszawie doszło do naruszenia interesów kredytobiorcy w umowie państwa Dziubaków z bankiem. Co więcej spraw ta jest o tyle spektakularna że po stronie Frankiewiczów opowiedział się Rzecznik Praw Obywatelskich.  Ponadto to najgłośniejszy proces fankowy w Polce czego dowodem jest to, że wypowiedział sie w niej Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Kredyt we frankach na 40 lat

Warto przypomnieć, że polskie małżeństwo – Justyna i Kamil Dziubak w 2008 r. zawarli z poprzednikiem prawnym pozwanego banku umowę o kredyt hipoteczny indeksowany do franka szwajcarskiego na okres 480 miesięcy, czyli 40 lat. Integralną jej część stanowił regulamin kredytu hipotecznego. To właśnie w przedmiotowym dokumencie zawarto postanowienia dotyczące mechanizmu indeksacji, które w ocenie kredytobiorców są abuzywne.  

Sąd pyta TSUE

Państwo Dziubak dostrzegając wady prawne łączącej ich z bankiem umowy, wytoczyli powództwo przeciwko bankowi, a sprawa rozpatrywana jest przez Sąd Okręgowy w Warszawie. Swoją argumentację opierają na braku prawnej dopuszczalności jednostronnego i niczym nieograniczonego określania przez bank wysokości zobowiązania drugiej strony (kredytobiorców). Sąd rozpoznający sprawę w toku postępowania skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytania prejudycjalne, które miały na celu dokonanie przez TSUE wykładni przepisów Dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, skutkiem czego w dniu 3 października 2019 r. w sprawie prowadzonej pod sygnaturą C-260/18 zapadł doniosły dla wszystkich „frankowiczów” wyrok.

Dziś Sąd Okręgowy w Warszawie, podzielił tezy zaprezentowane przez Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz stanowisko wyrażone przez Rzecznika Praw Obywatelskich, unieważniając ich umowę kredytową.

Dwie możliwości

Warto przypomnieć, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazał w omawianym orzeczeniu, że w przypadku uznania przez sąd krajowy danego postanowienia umownego za nieuczciwe, istnieją dwie możliwości rozstrzygnięcia co do dalszego bytu prawnego umowy. Jednym z rozwiązań jest wyeliminowanie z umowy nieuczciwych postanowień i orzeczenie o braku mocy obowiązującej umowy w całości, a więc stwierdzenie jej nieważności, w przypadku gdy sąd dojdzie do przekonania, że umowa w takim kształcie nie może być dalej wykonywana. Zgodę na takie rozwiązanie musi jednak wyrazić konsument (powód) w toku postępowania, a sąd orzekający powinien wziąć pod uwagę jego wolę jako dysponenta swoich praw – wskazuje Prezes Zarządu Votum Robin Lawyers Kacper Jankowski. Zaznaczyć należy, że Państwo Dziubak w toku postępowania podtrzymali chęć unieważnienia kwestionowanej umowy kredytowej w całości.

Drugą ewentualność stanowi wyeliminowanie z umowy nieuczciwych postanowień przy jednoczesnym utrzymaniu w mocy pozostałych postanowień umowy, jednak bez uzupełniania treści umowy jakimikolwiek innymi przepisami o charakterze ogólnym. W takim wariancie rozstrzygnięcia, umowa powinna być wykonywana przez strony w oparciu o pozostałe warunki, niezależnie od tego, czy są one korzystne ekonomicznie dla przedsiębiorcy – dodaje Jankowski .

TSUE poraz kolejny

Podkreślenia wymaga, że wyrok zapadły w sprawie C-260/18 pozostaje w spójności z dotychczasowym dorobkiem orzeczniczym Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczącym zagadnienia nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Tytułem przykładu wskazać można chociażby wyrok TSUE z dnia 26.03.2019 r. w sprawach C-70/17 i C-179/17, w którym Trybunał podkreślił, że sąd krajowy nie ma możliwości uzupełniania umowy, zmiany treści nieuczciwego postanowienia, ani częściowego utrzymania tego postanowienia w mocy, jak również orzeczenie z dnia 21.12.2016 r. wydane w sprawach C-154/15, C-307/15 i C-308/15, w którym Trybunał zaakcentował, że warunek umowny uznany za nieuczciwy należy co do zasady uznać za nigdy nieistniejący, tak by nie wywoływał on skutków wobec konsumenta, a także wyrok z dnia 14.06.2012 r. w sprawie C-618/10, w którym Trybunał stwierdził, że z brzmienia art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/13 wynika, że sądy krajowe są zobowiązane włącznie do zaniechania stosowania nieuczciwego warunku umownego, aby nie wywierał obligatoryjnego skutków wobec konsumenta, przy czym nie są one uprawnione do zmiany jego treści.

Pozytywne decyzje sądów w sprawach faknowych

W związku z tym wyrok TSUE z dnia 3 października 2019 r. niewątpliwe wpływa na linię orzeczniczą sądów polskich, szczególnie, że część składów orzekających w wielu sądach postanowiła zawiesić postępowania do czasu wydania stosownego orzeczenia przez Trybunał. W ciągu ostatnich 3 miesięcy zapadło wiele wyroków w tzw. sprawach frankowych, przy czym większość z nich jest pozytywna dla kredytobiorców. Jako przykład można wskazać wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie z dnia 08.10.2019 r., który zapadł zaledwie kilka dni po orzeczeniu TSUE czy też pierwszy zapadły po tej dacie wyrok prawomocny wydany przez Sąd Apelacyjny w Warszawie z dnia 14.10.2019 r. w sprawie VI ACa 264/19.

Rzecznik Praw Obywatelskich po stronie frankowiczów

O doniosłości sprawy Państwa Dziubak świadczy także okoliczność, iż na wniosek pełnomocników powodów, do postępowania sądowego w przedmiotowej sprawie postanowił przyłączyć się Rzecznik Praw Obywatelskich.  Warto wskazać, że Rzecznik, podejmując decyzję o przystąpieniu do postępowania ma na celu nie tylko pomoc konkretnej jednostce, lecz również zwrócenie uwagi sądu orzekającego, a także opinii publicznej na naruszenie praw człowieka w rozpoznawanej sprawie, opierając swoją argumentację zarówno na przepisach prawa Unii Europejskiej jak i Konstytucji RP. 

W efekcie Rzecznik Praw Obywatelskich zajmując stanowisko w sprawie Państwa Dziubak wskazał, że postanowienia regulaminu kredytu hipotecznego zawierające mechanizm indeksacji  są w jego ocenie nietransparentne, nadto kształtują prawa i obowiązki konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, jednocześnie rażąco naruszając ich interes. Prowadzi to w konsekwencji do ponoszenia przez kredytobiorców całości ryzyka kursowego, dodatkowo pogłębionego poprzez dowolność kształtowania kursów wymiany waluty przez pozwany bank. Dlatego biorąc pod uwagę okoliczności sprawy oraz stanowisko Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyrażone w orzeczeniu z dnia 3 października 2019 r., Rzecznik opowiedział się za unieważnieniem umowy w niniejszej sprawie.

Kolejne instytucje wspierają frankowiczów

Za bezprecedensową należy uznać także okoliczność, że  sprawą Państwa Dziubak zainteresowały się także inne instytucje państwowe o niebagatelnym znaczeniu. Przede wszystkim wskazać należy na zaangażowanie się w spór przez Rzecznika Finansowego, co uczynił z własnej inicjatywy w dniu 23 grudnia 2019 r. Ponadto Rzecznik wskazał na brak możliwości zastosowania regulacji dyspozytywnych celem uzupełnienia umowy po usunięciu z niej postanowień abuzywnych, co miałoby stanowić próbę unieważnienia umowy kredytu. Tym samym niejako przychylił się do zasadności roszczenia kredytobiorców o unieważnieniu umowy kredytu. Dodatkowo rzecznik postanowił rozwiać wątpliwości związane z możliwością ewentualnego dochodzenia roszczeń banku o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału, w przypadku unieważnienia umowy kredytu, podkreślając, że przedmiotowe żądanie nie znajduje uzasadnienia zarówno w przepisach prawa krajowego, jak i stoi w sprzeczności z regulacjami prawa unijnego, w szczególności z celami Dyrektywy 93/13.

Nie można pominąć także faktu wstąpienia do toczącego się postępowania Prokuratora oraz Miejskiego Rzecznika Konsumentów w m.st. Warszawie. Co więcMiejski Rzecznik Konsumentów wskazał na słuszność roszczenia o uznanie umowy za nieważną zaznaczając jednocześnie, że w jego ocenie całkowicie bezpodstawne  byłoby żądanie banku o uzyskanie wynagrodzenia za korzystanie z udostępnionego konsumentom kapitału, szczególnie, że stanowiłoby to przyznanie bankowi wynagrodzenia za jego bezprawne działania.

Wyrok – symbol

Ponadto powyższe potwierdza, że kredyty „frankowe” są jedną z kluczowych kwestii, która winna zostać priorytetowo rozwiązana przez polskie sądownictwo.

Co więcej wyrok mógłby wydawać się drobnym krokiem w zakresie dochodzenia swoich roszczeń na drodze sądowej dla tysięcy kredytobiorców frankowych. Jednakże ma on wręcz wymiar symboliczny, gdyż daje nadzieje i siłę innym kredytobiorcom, którzy dopiero będą podejmować decyzję o wejście na drogę sądową.

https://www.dlafrankowiczow.pl/

https://votum-sa.pl/oferta/mam-kredyt-we-frankach/