Mobbing to też przestępstwo – a nawet wiele przestępstw. Mobbing, zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie pracy, to działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu go, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Pracownik, który padł ofiarą mobbingu, może od pracodawcy żądać odpowiedniego zadośćuczynienia. Może także pozwać sprawcę w drodze powództwa cywilnego. Sprawca mobbingu może też ponieść odpowiedzialność karną.
Nie ma jednak jednego przepisu, który przewidywałby karę za mobbing. Zachowania, które mieszczą się w definicji mobbingu, mogą stanowić wiele różnych przestępstw. W zależności od tego, jak długo był on stosowany, jakie były jego skutki, jakich zachowań mobber się dopuszczał, może on odpowiedzieć za stalking, nękanie czy spowodowanie uszczerbku na zdrowiu. Co jednak istotne, żeby mobbujący mógł ponieść odpowiedzialność karną, nie trzeba udowadniać, że jego zachowanie wyczerpało wszystkie znamiona mobbingu.
Już samo zniesławianie czy znieważanie pracownika może stanowić przestępstwa określone w art. 212 i art. 216 kodeksu karnego. Są one ścigane z oskarżenia prywatnego. To oznacza, że poszkodowany pracownik sam wnosi do sądu akt oskarżenia. Innym elementem mobbingu, który może stanowić osobne przestępstwo, jest naruszenie nietykalności cielesnej (art. 217 kodeksu karnego). Może ono polegać na podszczypaniu, poklepywaniu pracownika albo innym niepożądanym przez niego kontakcie fizycznym.
Jeśli zachowania mobbingowe powodują u poszkodowanego pracownika rozstrój zdrowia albo chorobę (np. depresję), to takie zachowanie może być zakwalifikowane jako spowodowanie średniego, a nawet ciężkiego, uszczerbku na zdrowiu (art. 156 i 157 kodeksu karnego). Za spowodowanie rozstroju zdrowia na okres powyżej 7 dni grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Wreszcie, stosowanie mobbingu może być uznane za uporczywe nękanie (stalking, art. 190a kodeksu karnego, przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat) lub znęcanie się (art. 207 kodeksu karnego, kara od 3 miesięcy do 5 lat). Taka kwalifikacja będzie dotyczyć zachowań długotrwałych, uporczywych i szczególnie dotkliwych dla poszkodowanego.
dr Damian Tokarczyk, Adwokat / Starszy prawnik w kancelarii Raczkowski
