„Tarcza antykryzysowa” z nowymi rozwiązaniami dla wymiaru sprawiedliwości. Ministerstwo Sprawiedliwości, w związku z trwającą epidemią koronawirusa i ograniczeniem działalności wymiaru sprawiedliwości, przygotowało wiele kompleksowych rozwiązań. Znalazły się one w uchwalonej przez Sejm i podpisanej przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę specustawie „Tarcza antykryzysowa”. Nowe rozwiązania to m.in. możliwość przekazywania między sądami najbardziej pilnych zadań i uproszczone delegowanie sędziów. Ponadto wstrzymywanie i zawieszanie biegu terminów procesowych w wielu sprawach.
Celem działań resortu sprawiedliwości jest zapewnienie funkcjonowania sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych w szczególnych warunkach związanych z przeciwdziałaniem epidemii. Ponadto zagwarantowanie rozpatrywania w sądach spraw pilnych. Najważniejszymi dobrami, które muszą być obecnie chronione są zdrowie i życie obywateli.
Wsparcie dla sądów
Po pierwsze w ustawie znajduje się rozwiązanie polegające na możliwości powierzenia wykonywania niecierpiących zwłoki zadań innemu sądowi. Uproszczony został tryb delegowania sędziów do innego sądu. Czynności delegowania sędziego i wyznaczenia innego sądu będą wykonywane przez organy sądowe. Co najważniejsze zgodnie z poszanowaniem zasady niezawisłości sędziowskiej i na czas z góry określony. Umożliwi to wsparcie sądów, które pracują w niedostatecznej obsadzie, a rozpoznają sprawy pilne, zarówno własne jak i powierzone. Po drugie nowelizacja szczegółowo określa rodzaj spraw, które uznaje się za pilne. Są to m.in. sprawy dotyczące nieletnich, tymczasowe aresztowanie czy ENA (Europejski Nakaz Aresztowania).
Wstrzymane eksmisje
W okresie epidemii nie będzie można wykonywać eksmisji z mieszkań. Ustawa przewiduje m.in. wstrzymanie nierozpoczętego i zawieszenie rozpoczętego biegu:
• terminów przedawnienia karalności czynu oraz przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia;
• terminów procesowych i sądowych w postępowaniach sądowych, w tym sądowo-administracyjnych, postępowaniach egzekucyjnych, karnych, karno-skarbowych, w sprawach o wykroczenia, administracyjnych, egzekucyjnych w administracji, w postępowaniach i kontrolach prowadzonych na podstawie Ordynacji podatkowej i w kontrolach celno-skarbowych. Ponadto terminów w innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustawy.
Nabór na aplikację sędziowską
Stworzona została podstawa prawna do wyznaczenia nowego terminu przeprowadzenia konkursu służącego dokonaniu naboru na aplikację uzupełniającą sędziowską. Przewidziano przy tym, że jeżeli przeprowadzenie konkursu okaże się nie możliwe do 15 lipca 2020 r., będzie to równoznaczne z odwołaniem naboru.
Dodatkowe urlopy naukowe
Ustawa wprowadza przepis mający na celu przyznanie dodatkowych urlopów pracownikom, przygotowujących się do egzaminów adwokackiego i radcowskiego. Były one wyznaczone na 24-27 marca 2020 r., ale w rezultacie zostały odwołane z uwagi na stan zagrożenia epidemicznego.
Pomoc dla spółek prawa handlowego i spółdzielni
Kolejne zmiany mają na celu umożliwienie działania organom spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych i spółek prawa handlowego, których członkowie mogą być poddani kwarantannie. Wprowadzają one możliwość głosowania na piśmie lub za pośrednictwem środków komunikowania się na odległość.
Ułatwienie dla samorządów prawniczych
Dla zapewnienia działania w warunkach epidemii oraz dbania o zdrowie i życie przedstawicieli zawodów prawniczych przewidziano dla organów ich samorządów możliwość głosowania zdalnego.
Tarcza antykryzysowa-rozwiązania dla zakładów karnych
Ustawa ma na celu również zapobieganiu i szerzeniu się epidemii w zakładach karnych. Niezależnie od prac legislacyjnych Ministerstwo Sprawiedliwości i Służba Więzienna podejmują konieczne działania ochronne przed rozprzestrzenianiem się koronawirusa. Od 19 marca 2020 r. obowiązuje całkowite ograniczenie wizyt we wszystkich zakładach penitencjarnych. Ponadto zarządzenie Służby Więziennej wydane w porozumieniu z Państwową Inspekcją Sanitarną objęło wszystkie areszty śledcze, zakłady karne i ich oddziały zewnętrzne. Znacząco ograniczono również zewnętrzną pracę więźniów z wyjątkiem m.in. osób produkujących maseczki i kombinezony ochronne oraz pracujących w branży spożywczej.
Nowa ustawa pozwoli także przeznaczyć pieniądze wypracowane przez więźniów i zgromadzone w Funduszu Aktywizacji Zawodowej Skazanych i Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy na zakup sprzętu i środków ochrony potrzebnych w więziennictwie do walki z zagrożeniem epidemicznym.
Więcej kar w dozorze elektronicznym
Projekt przewiduje także zmiany w Kodeksie karnym wykonawczym, które rozszerzają dotychczasowe zastosowanie Systemu Dozoru Elektronicznego (SDE). Proponuje się podwyższenie górnej granicy orzeczonych kar lub sumy kar pozbawienia wolności, warunkującej możliwość odbycia kary w systemie dozoru elektronicznego, do 18 miesięcy. Obecni SDE stosuje się do kar w wymiarze do jednego roku pozbawienia wolności.
Podsumowując karę pozbawienia wolności w SDE odbywa dziś prawie 5 tys. osób, a dodatkowe 9 tys. kwalifikuje się do tego. Po wprowadzonych zmianach liczba osób kwalifikujących się do SDE może wzrosnąć teoretycznie do około 12 tys. osób. W związku z tym w każdym przypadku decyzja należy do sądu penitencjarnego. Ponadto osadzony musi złożyć odpowiedni wniosek, a sąd podejmuje ewentualną zgodę na odbywanie kary w SDE.
Zaostrzenie przepisów kodeksu karnego
Zaostrzono przepisy związane z karaniem osób, które mając świadomość zakażenia koronawirusem. Dotychczas tego typu czyn podlegał grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Teraz będzie zagrożony karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Ponadto w przypadku narażenia wielu osób nawet do 10 lat.
Zmiany w procedurze karnej
Po pierwsze w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanie epidemii zajęte przedmioty mające znaczenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa publicznego, będzie można nieodpłatnie przekazać podmiotom leczniczym, Państwowej Straży Pożarnej, Siłom Zbrojnym, Policji, Straży Granicznej oraz instytucjom państwowym i samorządowym.
Źródło: gov.pl
