W 2019 roku z 1% podatku do organizacji pożytku publicznego (OPP) trafiło prawie 875 mln złotych. To ogromna kwota, a Polacy coraz chętniej świadomie przeznaczają 1% swojego podatku na wybraną organizację – w tym roku zadecydowało o tym prawie 14,5 mln osób.
W porównaniu do 2018 roku, w którym podatnicy przekazali na rzecz OPP kwotę 760 milionów, rok 2019 był rekordowym pod względem środków, jakie otrzymały organizacje w ramach 1% podatku. W Polsce wiele podmiotów może legalnie pozyskiwać środki publiczne, jednak jedynie te podmioty, które posiadają status organizacji pożytku publicznego, mogą realizować kampanie na rzecz pozyskiwania 1% podatku PIT. To istotne, ponieważ z takim przywilejem wiąże się także wzmożona kontrola ze strony państwowych instytucji oraz zachowanie transparentności finansowej.
Wiarygodni i transparentni
Status OPP umożliwia podmiotom realizowania własnych celów statutowych np. wspieranie osób chorych, upośledzonych, bezdomnych – dzięki dodatkowym przywilejom mogą lepiej działać w sferze pożytku publicznego. Od 2004 roku organizacje pozarządowe, które mają osobowość prawną, niezależnie od własnej formy prawnej (fundacja, stowarzyszenie itp.) mogą starać się o uzyskanie statusu organizacji pożytku publicznego. Jest to stan prawny organizacji, która spełnia określone w ustawie wymogi oraz uzyskała odpowiednie potwierdzenie w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Fundacje stanowią około ¼ wszystkich OPP, a status pozwala im skuteczniej pomagać swoim podopiecznym.
Organizacje mogą wystąpić z wnioskiem do KRS, a jeśli spełnią wymogi, to otrzymują takowy wpis. – Jednym z ważniejszych punktów do spełnienia jest prowadzenie działalności pożytku publicznego nieprzerwanie przez co najmniej 2 lata – zaznacza Anna Krawczyk, Prezes Fundacji Rycerze i Księżniczki, której w tym roku mija 4 lata działalności.
Ze statusem OPP wiążą się pewne przywileje. Jest to m.in. prawo do otrzymywania 1% podatku od osób fizycznych, a także nieodpłatnego informowania przez radio i telewizję publiczną o działalności organizacji. OPP mogą również użytkować nieruchomości należących do Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego na preferencyjnych warunkach oraz przysługują im zwolnienia z podatku dochodowego, od czynności cywilnoprawnych, od nieruchomości i opłat skarbowych w części działalności nieodpłatnej oraz opłat sądowych.
Jednak, by móc korzystać z tych przywilejów, OPP musi się również wywiązywać z nałożonych na nią obowiązków. Każda organizacja posiadająca ten status musi przygotować roczne sprawozdanie merytoryczne oraz finansowe, które zostanie opublikowane na stronie Ministerstwa Zdrowia oraz na stronie organizacji. Sprawozdanie finansowe musi trafić również do Urzędu Skarbowego oraz KRS.
Bardzo istotnym elementem jest transparentność, dlatego OPP zobligowana jest do prowadzenia pełnej księgowości, rozliczania prowadzonych zbiórek publicznych i działania na podstawie prawa. Z prowadzeniem kampanii na rzecz przekazywania 1% podatku także wiążą się ścisłe reguły, których musi przestrzegać OPP. Jest to m.in. wyodrębnienie w księgowości otrzymanego 1% (w tym kosztów promocji), informowanie o finansowaniu materiałów promocyjnych z 1% czy „zaszyciu” numeru KRS w programie PIT lub o możliwości jej wyboru. Jeśli OPP nie wywiązuje się z obowiązków, może zostać ukarana karą grzywny, utracić status OPP, a także nie otrzymać 1% za dany rok.
Sektor OPP w Polsce
W latach 2008-2017 liczba aktywnych organizacji pożytku publicznego wzrosła o niemal 1/3 z 6,2 tys. do 9,2 tys. W 2015 r. aktywną działalność prowadziło 8,8 tys. OPP, co stanowiło 1/10 podmiotów sektora non-profit mogących ubiegać się ten status. Dzięki temu, że organizacje mogą prowadzić kampanie społeczne i bezpłatnie emitować je w państwowych mediach, informacja o możliwości przekazania wpłaty dociera do szerszego grona odbiorców. W 2015 roku coraz mniejsza część OPP prowadziła płatne kampanie na rzecz pozyskania środków z 1% (23% w 2015 r. w stosunku do 36% w 2011 r.).
– Status OPP daje nam dużo więcej możliwości. Dla Fundacji zbieranie funduszy z 1% podatku jest ogromną szansą – możemy skuteczniej pozyskiwać środki dla wszystkich podopiecznych, którzy potrzebują wsparcia. Każde narzędzie, które ułatwiają realizowanie celów działalności OPP są niezwykle ważne. Przekazanie własnych środków, czy to w formie 1% podatku PIT, czy wpłaty, jest dla nas wyróżnieniem i zdajemy sobie, że wymaga również zaufania do organizacji. – podkreśla Anna Krawczyk, prezes Fundacji Rycerze i Księżniczki.
W 2019 roku z 1% podatku do OPP trafiło prawie 875 mln złotych. To ogromna kwota, a Polacy coraz chętniej świadomie przeznaczają 1% swojego podatku na wybraną organizację – w tym roku zadecydowało o tym prawie 14,5 mln osób.
Przygody pod kontrolą
Nadzór nad działalnością OPP w zakresie korzystania przez organizację z uprawnień określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego sprawuje Przewodniczący Komitetu Pożytku Publicznego. Może on sam przeprowadzić kontrolę lub zlecić ją wojewodzie, lub Dyrektorowi Narodowego Instytutu Wolności, a także wystąpić z wnioskiem o skontrolowanie danej organizacji do innych, zarówno rządowych, jak i samorządowych, instytucji kontrolnych.
Przeczytaj także:
Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MPiPS) badanie 50 sprawozdań merytorycznych OPP za lata 2011-2012, które wykazało, że System sprawozdań OPP, który miał ułatwić organizacjom składanie i publikowanie sprawozdań, nie umożliwiał weryfikacji wprowadzanych danych ani korygowania sprawozdań już opublikowanych.
Po propozycjach zmian prawnych, jakie wystosowała NIK, przewidujących uregulowanie sposobu pozyskiwania 1% podatku przez OPP, od 2015 roku organizacje zobowiązane są do prowadzenia bardziej transparentnego rozliczenia oraz księgowości.
Kontrole przeprowadzone przez MPiPS wykazały, że część OPP nie przedkładała ministrowi ds. społecznych sprawozdań merytorycznych i finansowych. Organizacje, które – pomimo wezwania – nie składały dokumentów, minister konsekwentnie wykreślał z rejestru OPP. W ten sposób w latach 2011-2013 status OPP utraciło odpowiednio 44, 371 i 338 organizacji.
Komitet ds. Pożytku Publicznego we wrześniu 2018 roku prowadził konsultacje w sprawie kilku projektów rozporządzeń Przewodniczącego Komitetu Pożytku Publicznego dotyczących m.in. tego, jak mają wyglądać roczne sprawozdania merytoryczne oraz zamieszczania informacji przez OPP z zakresu 1% podatku. Takie rozwiązania mają ułatwić i ujednolicić codzienną pracę organizacji oraz zapewnić transparentność, która przekona potencjalnego darczyńcę do przekazania finansowej pomocy.
Czy wiesz, że…?
Ze wszystkich podmiotów ze statusem OPP w Polsce, tylko 24% stanowią Fundacje.
materiał prasowy
