Wsparcie z rządowego programu Mieszkanie dla Młodych udzielane nabywcom pierwszego mieszkania lub budującym swój pierwszy dom obwarowane jest kilkoma ograniczeniami. Warto się z nimi dobrze zapoznać jeszcze przed podjęciem decyzji o skorzystaniu z programu, bo złamanie zasad grozi zwrotem dotacji. A o tym, że trudniej zwrócić, niż dostać, nie trzeba nikogo przekonywać.
Przed podpisaniem umowy kredytowej z dofinansowaniem w ramach programu Mieszkanie dla Młodych dobrze jest zastanowić się, jakie plany życiowe wiążą się z okresem najbliższych pięciu lat po zakupie mieszkania i czy aby na pewno nie pojawi się konieczność sprzedaży kredytowanego mieszkania lub domu. Ustawa o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania „bierze pod lupę” właśnie 5-letni okres z życia kredytobiorcy, który uzyskał rządowe wsparcie. Po upływie tego okresu nabywca mieszkania może swobodnie dysponować swoją własnością i np. sprzedać nieruchomość. Ale sprzedaż to nie jedyna okoliczność, która powoduje utratę dofinansowania – tłumaczy Marzena Zbierska z portalu TargiMieszkaniowe.net.
Zakup i wynajem także oznaczają kłopoty
Na początek należy wyjaśnić, że pięcioletni okres liczony jest od końca roku kalendarzowego, w którym kredytowane mieszkanie zostało zakupione, czyli jeśli miało to miejsce na początku roku, faktyczny okres obowiązywania ograniczeń ustawowych może sięgnąć prawie 6 lat. Kto jest zobowiązany zwrócić dotację? Zgodnie z ustawą taka konieczność zachodzi w czterech przypadkach. Po pierwsze, w przypadku sprzedaży nieruchomości, która była objęta dofinansowaniem z programu; po drugie, jeśli kredytobiorca wynajął lub użyczył mieszkanie innej osobie i nie wykorzystuje go do własnych celów mieszkaniowych; po trzecie w sytuacji, gdy mieszkanie wykorzystywane jest do celów innych niż mieszkaniowe.
Czy to oznacza, że beneficjent programu Mieszkanie dla Młodych nie może zarejestrować pod swoim adresem działalności gospodarczej? Ustawa w obecnej formie nie wyjaśnia takiej sytuacji, ale sądząc choćby po projekcie nowelizacji, który trafił już do Sejmu, taka możliwość jest dopuszczalna. Jednak pod warunkiem, że mieszkanie, które stanie się siedzibą firmy, będzie nadal spełniało swoje podstawowe mieszkaniowe funkcje dofinansowania – tłumaczy Marzena Zbierska z portalu TargiMieszkaniowe.net. Nie można takiej nieruchomości przekształcić np. w gabinet lekarski czy biuro firmy, eliminując całkowicie cechy mieszkania.
Czwarty przypadek dotyczy okoliczności, kiedy kredytobiorca staje się właścicielem lub współwłaścicielem innego mieszkania lub domu (w grę wchodzi także spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego). Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy nabycie własności jest wynikiem spadku lub zawarcia związku małżeńskiego.
Jak obliczyć wysokość zwrotu?
Pocieszający dla właścicieli mieszkań objętych programem Mieszkanie dla Młodych może być fakt, że zwrot najczęściej nie będzie dotyczył całości dofinansowania. Jego wysokość oblicza się w odniesieniu do pełnych miesięcy, od dnia zaistnienia wspomnianych zdarzeń, proporcjonalnie do pięcioletniego okresu obowiązywania zakazów, czyli na każdy miesiąc przypada 1/60 dofinansowania, którą (jeśli zajdzie taka konieczność) trzeba zwrócić. Dokładnie sposób obliczeń precyzuje ustawa: jest to kwota odpowiadająca iloczynowi uzyskanego dofinansowania oraz wskaźnika równego ilorazowi liczby pełnych miesięcy pozostających do zakończenia okresu 5 lat i liczby 60.
Zwrot dotacji z odsetkami
Prawo określa także obowiązek kredytobiorcy dotyczący poinformowania banku o sytuacji, w której traci prawo do dofinansowania. O czym należy pamiętać? Nabywca mieszkania ma obowiązek poinformować bank w ciągu 30 dni od dnia wystąpienia zdarzenia (sprzedaży mieszkania, zakupie innej nieruchomości itp.), a kolejne 30 dni ma na zwrot finansowego wsparcia na rachunek instytucji kredytującej, wskazany w umowie kredytu. Jeśli tych obowiązków nie dopełni, naraża się na zwrot dofinansowania wraz z odsetkami ustawowymi.
Podobne zasady zwrotu mają zastosowanie wtedy, gdy kredytobiorca zostanie skazany prawomocnym wyrokiem za przedstawienie podrobionych, nieprawdziwych dokumentów podczas procedury ubiegania się o kredyt z dofinansowaniem wkładu własnego.
