Stres w pracy. Co go powoduje?

W ostatnich dziesięcioleciach dynamicznego rozwoju biznesu stres stał się stałym elementem zawodowej codzienności wielu zatrudnionych. Tempo zmian i rozwój technologii sprawiły, że liczba czynników wywołujących go u pracowników znacząco się rozbudowała. Dzięki rynkowi pracownika przynajmniej część zatrudnionych przestała się bać utraty pracy i denerwować zbyt niskim wynagrodzeniem.

Miejsce tych obaw zastąpiły jednak wyśrubowane i z roku na rok coraz wyższe cele do osiągnięcia. Przekłada się to na stres w pracy prowadzący do przeciążenia pracą i ograniczenia odpoczynku oraz lęku przed utratą stanowiska. Obecnie coraz więcej czynników wywołuje stres u zatrudnionych. Jego wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne w ostatnich latach stał się tak duży, że w 2019 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) sklasyfikowała wypalenie zawodowe jako „syndrom zawodowy”. To sprawia, że problem został uznany za rażący. Jakie czynniki obecnie wpływają najbardziej na pracowników? Jaki rodzaj stresu występuje u nich najczęściej i jak mogą próbować zaradzić mu sami pracodawcy?

Czym jest stres w pracy i dlaczego występuje?

Stres w miejscu pracy występuje wtedy, kiedy osoby pracujące – pracownicy i pracodawcy – odczuwają dyskomfort psychiczny dot. warunków i/lub wymagań pracy w sytuacji, w której w danym momencie warunki i wymagania te przekraczają ich możliwości. U każdego człowieka mogą występować dwa rodzaje stresu – dystres, powodujący złe samopoczucie fizyczne oraz psychiczne i uwalniający m.in. kortyzol, hormon destrukcyjnie wpływający na stan człowieka oraz dobry – eustres, występujący najczęściej w sytuacjach dużego samozadowolenia lub odniesienia sukcesu.

Dystres i eustres

Pierwszy zwykle demotywuje do jakiegokolwiek działania, drugi natomiast jest motywatorem do podejmowania kolejnych wyzwań. Reakcja stresowa ma za zadanie przygotowanie człowieka do reakcji na zagrożenie.  Aktywują się wszystkie układy wewnętrzne. Odczuwane są negatywne emocje, uwaga zostaje skupiona najczęściej na jednym zadaniu, a osoba dotknięta stresem zachowuje się nienaturalnie, często agresywnie. Stres w pracy występuje najczęściej, gdy na pracownika nałożone są obowiązki niedostosowane do jego możliwości fizycznych, psychicznych. A także posiadanej wiedzy i umiejętności oraz gdy pozostawiony jest on bez odpowiedniego wsparcia. Sytuacja stresowa może się pogłębiać i przechodzić w fazę chronicznego stresu, jeśli trwa zbyt długo lub stale. Negatywny stres wywołują także różnego rodzaju lękami związanymi ogólnie z bezpieczeństwem zatrudnienia.

85% Polaków jest zestresowanych

Jak pokazują wyniki badania zrealizowanego na zlecenie firmy Klosterfrau Healthcare Group, stres odczuwa aż 85% aktywnych zawodowo Polaków. U 55% powoduje go przemęczenie spowodowane nadmiarem obowiązków, u 43% jest wywołany przez niekomfortowe warunki pracy, a u 25% respondentów koniecznością zostawania w pracy po godzinach. Do głównych czynników wywołujących u pracowników dyskomfort zaliczamy również niedocenianie, zbyt niskie wynagrodzenie za wykonywaną pracę, konflikty ze współpracownikami, wykonywanie zadań, które nie sprawiają przyjemności lub nie są dostosowane do zdolności pracownika, brak sensu, brak wsparcia, monotonia i powtarzalność zadań, brak kontroli nad decyzjami związanymi z codziennymi zawodowymi obowiązkami, sprzeczne wymagania lub niejasne oczekiwania dotyczące zaangażowania i wydajności, brak możliwości rozwoju czy awansu oraz zachowania równowagi pomiędzy życiem zawodowym, a osobistym. Ich katalog zmienia się jednak wraz z aktualnymi trendami oraz ze zmianą czynników zewnętrznych wpływających na rodzaj i charakter pracy.

Ewolucja czynników wywołujących stres w pracy

Dobra koniunktura i spadająca liczba osób aktywnych zawodowo w ostatnich latach spowodowały, że szala korzyści przechyliła się na rzecz pracowników. Potwierdzeniem panujących ostatnio dobrych nastrojów są dane pochodzące z Monitora rynku pracy przygotowywanego przez Randstad. Wynika z niego na przykład, że w 2019 roku ponad połowa pracowników otrzymała satysfakcjonującą ich podwyżkę. 51% spodziewa się również wzrostu wynagrodzeń w 2020 r. Rotacja pracowników w firmach uległa zmniejszeniu, ale nastroje wśród zatrudnionych nie są optymistyczne. Niemal połowa spodziewa się pogorszenia sytuacji gospodarczej. Czynnik ten wspomagany również przez nieustanny rozwój technologii, sztucznej inteligencji oraz robotyzację i poszukiwanie optymalizacji kosztów. To powoduje, że poziom stresu u niektórych zatrudnionych jest z tego powodu bardzo wysoki.

Stres w pracy powoduje choroby

Wszystko to negatywnie wpływa na ich nastawienie do wykonywanych obowiązków. Przede wszystkim destrukcyjnie wpływa na ich stan psychiczny i fizyczny, obniżając ich motywację i efektywność. W efekcie stresu często pojawiają się u nich różnego rodzaju schorzenia, które przekładają się na zwiększoną absencję. To naraża zatrudniające ich organizacje na dodatkowe koszty i staje się ich realnym zmartwieniem.

Stres w pracy – co robić, by go zmniejszyć u pracowników?

Obecnie coraz więcej firm i instytucji jest świadomych czynników wywołujących stres u zatrudnionych. Decydują się na przeciwdziałanie im i stałe wspomaganie pracowników w radzeniu sobie z negatywnymi skutkami pracy, prowadzącymi często do wypalenia. Pracodawcy mają obecnie wiele możliwości by skutecznie wspierać zatrudnionych. Od specjalnych programów szkoleniowych podnoszących kompetencje w obszarze samoświadomości, uważności i radzenia sobie w sytuacjach stresowych, przez działania mające na celu tworzenie przyjaznych zdrowiu i neutralnych emocjonalnie miejsc pracy, aż po stałe i wielowymiarowe projekty budujące kulturę zdrowotną organizacji, obejmujące wiele aspektów, które w całościowy sposób dbają o zdrowie i dobre samopoczucie pracowników. Dobór najbardziej odpowiedniego rozwiązania zależy zarówno od branży i charakteru działalności.

Stres wywołuje wiele negatywnych skutków w dobrostanie fizycznym i psychicznym zatrudnionych, a zdrowie pracowników jest ściśle powiązane z ich produktywnością. W związku z tym, każda świadoma tego zagrożenia organizacja powinna jak najszybciej podjąć działania mające na celu wspieranie poszczególnych jednostek w ich rozwoju i samoświadomości. Przełożeni powinni mieć motywację do tworzenia takiego środowiska pracy, które promuje dobre samopoczucie zatrudnionych, eliminując z niego potencjalne źródła stresu i uczyć jak go unikać lub sobie z nim radzić. – mówi Sylwia Rogala-Marciniak, Nowe Motywacje.

Źródło: Nowe Motywacje