Rozważni i optymistyczni. O zmieniających się oczekiwaniach młodych Polaków na rynku pracy. Studenci i absolwenci mimo skomplikowanej rzeczywistości i wyzwań, z jakimi się mierzą, po raz pierwszy od 2020 r. optymistycznie oceniają swoje szanse zawodowe. Takie wnioski płyną z III edycji badania „Młodzi Polacy na rynku pracy” przeprowadzonego wspólnie przez PwC Polska, Well.hr i Absolvent Consulting. Pozytywna ocena sytuacji wpływa na ich oczekiwania wobec pracodawców.
Autor publikacji: Joanna Kotzian – współtwórczyni Well.hr, strateg wellbeingu i komunikacji
W ostatnich trzech latach przed studentami i absolwentami pojawiły się wyzwania, z jakimi u progu dorosłości nie musiały się mierzyć poprzednie pokolenia. Wyzwania te zmieniły styl pracy i – jak wynika z badania przeprowadzonego na grupie ponad 3,2 tys. respondentów – wpłynęły znacząco na oczekiwania młodych ludzi.
Powiało optymizmem
Ponad 64 proc. młodych Polaków uważa, że ich szanse na rynku pracy w porównaniu z rokiem ubiegłym wzrosły. Na takie postrzeganie sytuacji rynkowej ma wpływ ożywienie ekonomiczne po pandemii COVID-19 oraz duża liczba ofert adresowanych do studentów i absolwentów. Dla porównania w 2021 r. prawie połowa badanych (48,7 proc.) uważała, że w związku z pandemią ich możliwości na rynku pracy zmieniły się na gorsze.
Mimo groźby kryzysu i szalejącej inflacji młodzi Polacy po raz pierwszy od 2020 r. z nadzieją patrzą w przyszłość. Pytani o to, jak wojna w Ukrainie wpłynęła na ich szanse na rynku pracy, są podzieleni. 37 proc. z nich uważa, że wpłynęła, niemal tyle samo, że nie. 27 proc. studentów nie ma w tej sprawie zdania. Brak wpływu wojny na swoją sytuację częściej deklarują absolwenci oraz studenci, którzy już podjęli zatrudnienie.
Jasne oczekiwania
Pandemia, trudna sytuacja ekonomiczna i kryzys migracyjny związany z wojną w Ukrainie nie obniżyły aspiracji płacowych młodych Polaków. Przeciwnie, od 2021 r. mediana oczekiwanego przez studentów i absolwentów wynagrodzenia netto wzrosła o ponad 350 zł i dziś wynosi 4863 zł. Podobnie jak w latach ubiegłych mężczyźni mają nieco wyższe oczekiwania finansowe.
Ponad połowa młodych Polaków (57 proc.) deklaruje, że wysokie zarobki są dla nich jednym z kluczowych aspektów pracy. To prawie o 10 proc. więcej niż w 2021 r. Dla prawie 22 proc. świadczą o sukcesie zawodowym. Rosnące oczekiwania płacowe to odpowiedź na sytuację rynkową – firmy wciąż są otwarte na młodych, utalentowanych ludzi, a także na spadek wartości zarabianych pieniędzy.
Coraz większe znaczenie mają dla młodych oferowane przez pracodawcę benefity – 82 proc. badanych sprawdza ofertę świadczeń pozapłacowych przed aplikowaniem na ogłoszenie o pracę. Na liście ważnych dla nich świadczeń są elastyczne godziny pracy i możliwość pracy zdalnej – istotne odpowiednio dla 37,2 proc. i 41,5 proc. badanych, dostęp do szkoleń (37,2 proc.), ubezpieczenie zdrowotne (27,1 proc.) oraz prywatna opieka medyczna (32,8 proc.).
Poza wynagrodzeniem i dodatkowymi świadczeniami dla studentów i absolwentów ważne są w pracy: zdobywanie doświadczenia, poczucie sensu i elastyczność. Sukces zawodowy to dla 24,9 proc. respondentów praca, która jest pasją, a dla 15,8 proc. – poczucie sensu pracy. O sukcesie świadczą także wysokie zarobki (21,7 proc.), łączenie pracy z podróżowaniem (9,6 proc.), stanowisko eksperta (8,2 proc.) czy prowadzenie własnej firmy (7,6 proc.).
Młodzi poszukują przede wszystkim pracy zgodnej ze swoim profilem wykształcenia oraz stażu, który będą mogli pogodzić ze studiami. Większość z nich (choć nieco mniej niż rok temu) preferuje umowę o pracę. Dla 15,4 proc. badanych forma umowy nie ma znaczenia.
Pytani o to, jak długo warto pracować w jednej firmie, młodzi Polacy podają 6 lat – od pierwszej edycji badania w 2020 r. deklarowany czas pracy w jednej firmie skrócił się o rok.
Fokus na work-life-balance i wellbeing
Wyzwania związane ze zdrowiem psychicznym, które w największym stopniu dotykają generację Z, mają wpływ na oczekiwania młodych dotyczące pracy. Ma ona być elastyczna, nie generować napięć i nadmiernego stresu i zapewniać dobre relacje z otoczeniem. Od 2020 r. systematycznie spada odsetek młodych osób, które – mając do wyboru wyłącznie pracę zdalną lub pracę z biura – wybierają biuro. Praca zdalna i praca hybrydowa lepiej wpisują się w preferencje młodych Polaków.
Elastyczne godziny pracy i możliwość pracy zdalnej to „obowiązkowy” benefit dla odpowiednio – 37,2 proc. i 41,5 proc. badanych. Jednocześnie brak możliwości pracy zdalnej oraz brak elastycznych godzin pracy jest nie do zaakceptowania przez odpowiednio – 10,3 proc. oraz 8,4 proc. respondentów. Podobnie jest z długim dojazdem do pracy – 21 proc. młodych ludzi trudno byłoby go zaakceptować.
Elastyczne rozwiązania wspierające utrzymanie work-life balance i równowaga między różnymi sferami życia są jednymi z najważniejszych aspektów pracy dla 36,5 proc. badanych. Większość z nich ceni ją nawet bardziej niż wysokie zarobki. O przywiązaniu do work-life-balance świadczy także wybór benefitów, które – zdaniem studentów i absolwentów – wyróżniłyby pracodawcę na rynku pracy. Dla 31 proc. badanych takim benefitem jest krótszy tydzień pracy, a dla 23 proc. – dodatkowe dni płatnego urlopu.
Zmiana w relacjach
Od 2020 r. obserwujemy ciekawy trend w obszarze relacji z szefem i zespołem. Choć respondenci cały czas preferują szefa, który jest dla nich autorytetem, systematycznie rośnie odsetek młodych, którzy wolą szefa – kolegę. Wzrasta także liczba studentów, którzy wybraliby szefa wspierającego, a nie stawiającego im wyzwania. W tym roku prawie 80 proc. badanych wybrałoby takiego właśnie przełożonego.
Kolejny trend pokazuje wzrost znaczenia relacji w zespole – dobra atmosfera jest ważniejsza niż ciekawe zadania dla ponad 70 proc. respondentów. Konflikt w zespole jest nie do zaakceptowania dla 35 proc. młodych ludzi, a wysoki poziom stresu dla 45 proc. Młodzi Polacy coraz bardziej cenią swój psychiczny i społeczny dobrostan. W sytuacji gdy praca wykonywana jest zdalnie lub hybrydowo, zapewnienie pracownikom takiego dobrostanu może być dla pracodawców wyzwaniem. Pomocne bywają różne formy integracji (zawsze twarzą w twarz) oraz zespołowe i firmowe „pracowakacje” (ang. workation), które łączą wspólną pracę, budowanie zespołu i rekreację.
