Czy dostrzegasz i interesujesz się tym, dlaczego Hiszpan mówi dynamicznie, a partner z Indii zadaje ci wiele pytań o życie prywatne? Dlaczego mieszkańcy krajów Beneluksu komunikują się w sposób bezpośredni, a dla Japończyków bardzo istotna jest hierarchia i związana tym określona etykieta spotkań? Albo też dlaczego Amerykanie podczas udzielania informacji zwrotnej nie przekazują w bezpośredni sposób negatywnych informacji? Odpowiedzi na te pytania pozwolą lepiej zrozumieć inne kultury i ułatwić kontakty biznesowe.
Świat biznesu staje się coraz bardziej zglobalizowany. Zastosowanie technologii cyfrowych zwiększyło możliwości posiadania klientów czy współpracowników w różnych częściach świata. Umiejętności komunikacyjne i budowanie relacji od zawsze stanowiły o sukcesie firm. Dziś jednak rozumienie różnorodnych kultur i poruszanie się w nich jest jednym z kluczowych czynników osiągnięcia przewagi konkurencyjnej wśród międzynarodowych organizacji. Kompetencje międzykulturowe pozwalają na lepsze rozumienie potrzeb zarówno pracowników, jak i klientów, a w konsekwencji budowanie relacji. Środowisko pracy staje się wówczas bardziej przyjazne, zwiększa się satysfakcja pracowników i klientów dzięki temu, że są rozumiani.
CZYM JEST KOMPETENCJA MIĘDZYKULTUROWA?
Zacznijmy od tego, czym jest kompetencja. Najogólniej ujmując, kompetencja to wiedza, umiejętności i postawa. Wiedza dotyczy posiadanych informacji np. na temat hierarchii i struktury w koreańskich przedsiębiorstwach, sposobu nawiązywania relacji z parterem biznesowym z Indii, ale także znajomości historii, wartości i zachowań ludzi w danym kraju. Umiejętności przejawiają się w tym, w jaki sposób potrafimy przywitać się z kolegą z Korei albo jak prowadzimy small talk z partnerem z Indii. Czyli wszelkie zachowania interpersonalne, takie jak empatia, aktywne słuchanie i obserwowanie. Natomiast postawa oznacza nasze nastawienie, czyli to, co sądzimy o czymś konkretnym, jakie mamy przekonanie na temat danej kultury. To również poszanowanie i docenienie różnic między przedstawicielami różnych kultur.
Kompetencja międzykulturowa jest zatem zdolnością do przyjęcia postawy otwartości w kontaktach z ludźmi pochodzącymi z odmiennych kultur dzięki posiadaniu wiedzy o tych kulturach, umiejętności współpracy z nimi i podejścia, które pozwalają skutecznie funkcjonować w zróżnicowanych środowiskach.
JAKA JEST TWOJA KULTURA BIZNESU?
Przed rozpoczęciem współpracy z osobą z innego obszaru kulturowego warto skupić się najpierw na sobie, zrozumieć styl działania w swojej kulturze i przeanalizować własne doświadczenia. Czyli zastanowić się, jaka jest moja kultura biznesu. Na przykład przypatrz się, jak podejmujesz decyzje – czy spontanicznie, czy też dokonujesz analiz dostępnych opcji. Jak się witasz – przez podawanie ręki, a może przez skinienie głową? Jak się komunikujesz – czy wprost wypowiadasz swoje myśli, czy w twoich komunikatach jest wiele emocji i ukrytych znaczeń? Odpowiedzi na te pytania pomogą ci identyfikować twoją kulturę biznesu. Pomyśl także, jakie są twoje mocne i słabe strony we współpracy z osobami z innych kultur. Kolejnym krokiem będzie analiza twojej otwartości na inne zachowania. Zadaj zatem sobie pytania: na ile akceptuję fakt, że ludzie w innych kulturach zachowują się inaczej oraz na ile jestem gotowy/a na przyjęcie odmiennej perspektywy w kontakcie z osobą z innej kultury?
Dzięki dokonanej analizie można pracować nad rozwijaniem kompetencji międzykulturowych, aby sprawniej i efektywniej poruszać się w międzynarodowym środowisku pracy, które dziś dotyczy wielu firm.
MODEL ORIENTACJI MIĘDZYKULTUROWYCH
Pierwszym aspektem rozwoju kompetencji międzykulturowych jest analiza twojej świadomości i wrażliwości na sygnały z otoczenia międzykulturowego. Świadomość to twój stopień zainteresowania tym, jak zachowują się osoby z innych kultur, a jak zachowujesz się ty. Czy interesujesz się, dlaczego twój kolega nie akceptuje zbyt dużej bliskości w kontaktach personalnych albo dlaczego w trakcie spotkania odbiera telefon? Wrażliwość na sygnały to obserwowanie człowieka i jego otoczenia. Czy zatem zauważasz zachowania inne niż twoje, np. że podczas spotkania biznesowego twój partner nagle wychodzi z pokoju albo zaczyna ekspresyjnie gestykulować? Czy widzisz, jak zmienia się mimika, ton głosu, wyraz twarzy uczestników spotkania?
Kluczowe jest, aby być świadomym własnego profilu międzykulturowego. Istnieje wiele różnych modeli dotyczących wymiarów kultury pomagających budować własny profil kulturowy. Który model wybrać, aby najefektywniej rozwijać kompetencje kulturowe? Na podstawie doświadczenia w pracy zróżnicowanym kulturowo środowisku oraz istniejących modeli, proponujemy model, który nazywamy siatką orientacji międzykulturowych, oparty na siedmiu wymiarach (zobacz powyżej).
Siatka orientacji międzykulturowych
1. Poczucie władzy i odpowiedzialności: kontrola vs. harmonia vs. pokora
2. Strefa komfortu: zachowawczość vs. emocjonalność; dzielenie się vs. skrytość
3. Postrzeganie czasu: brak vs. nadmiar czasu, mono- vs. polichromiczność; przeszłość vs. teraźniejszość vs. przyszłość
4. Wzorce komunikacyjne: komunikacja pośrednia (wysokokontekstowa) vs. bezpośrednia (niskokontekstowa)
5. Jednostka i grupa: indywidualizm vs. kolektywizm; rywalizacja vs. współpraca
6. Zasady i reguły: uniwersalizm vs. partykularyzm
7. Znaczenie hierarchii: egalitaryzm vs. hierarchiczność
