Nowe przepisy
Po 2 miesiącach obowiązywania wyższych opłat sądowych w sprawach o zapłatę widać, że część wierzycieli rezygnuje ze składania pozwów przeciw dłużnikom. Dochodzą do wniosku, że to się nie opłaca. Ale to nie oznacza, że można nie oddawać pieniędzy.
Drożej w sądzie zaczęło być 21 sierpnia 2019 r., kiedy to weszła w życie pierwsza część nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego podnosząca wysokość opłat sądowych w sprawach o zapłatę. W niektórych przypadkach dość znacząco. O ile dotychczas za chęć odzyskania np. 16 000 zł wierzyciel musiał zapłacić 300 zł, to po 21 sierpnia jest to już 1 000 zł, czyli ponad 3-krotnie więcej. W przypadku złożenia apelacji od wyroku oddalającego roszczenie dochodzą dodatkowe koszty, które wzrosły z 300 zł do 1000 zł.
Więcej opłat i mniej bonusów
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego to największa zmiana w procedurze cywilnej ostatnich lat. Ma na celu przeciwdziałanie przewlekłości postępowań, zwiększenie ich rzetelności, usprawnienie procesów w sprawach cywilnych. Pociągnęła ona za sobą wzrost różnych opłat. Chodzi przede wszystkim o wpis sądowy za złożenie sprawy w postępowaniu upominawczym. Przykładowo w sprawie o wartości od 7 500 zł do 20 000 zł wynosił on do niedawna 300 zł. Teraz widełki te zawężono do wartości 15 000-20 000 zł i podniesiono wpis aż do 1 000 zł. Podobnie wygląda to w pozostałych przedziałach wartości spraw, np. w sprawie wartej do 5 000 zł trzeba było wpłacić 100 zł, po zmianach w Kodeksie postępowania cywilnego – aż 400 zł. Jeśli przedsiębiorca ma kilku kontrahentów, którzy nie zapłacili mu za towary lub usługi, robią się z tego duże kwoty.
Nowa opłata
Zlikwidowano także zwrot ¾ kosztów poniesionych przez wierzyciela w przypadku uprawomocnienia się nakazu zapłaty. Ponadto podniesiono opłatę za zawezwanie do próby ugodowej. Przed nowelizacją wynosiła ona 40 zł, a w sprawach o wartości powyżej 10 000 zł – 300 zł. Obecnie jest to 1/5 stawki, jaką poniósłby wierzyciel wnosząc pozew do sądu. Pojawiła się także opłata, której dotąd nie było – za wydanie uzasadnienia orzeczenia sądu trzeba zapłacić 100 zł.
Rok na ocenę
– Dwa miesiące to jeszcze za mało, aby ocenić skutki funkcjonowania tych zmian. Myślę, że dopiero po roku będziemy mieli jaśniejszy obraz, jak to wpłynęło na postawy wierzycieli i dłużników. Ale już teraz widzimy pewne symptomy wskazujące na to, że część wierzycieli rezygnuje z dochodzenia zwrotu długu przed sądem, zwłaszcza w sprawach, gdzie kwoty nie są wysokie. Po prostu im się to nie opłaca. Co nie znaczy, że rezygnują z odzyskania pieniędzy, które im się należą, bo przecież sprzedali towar czy wykonali usługę. Sięgają więc po windykację polubowną czy wpisują dłużnika do Krajowego Rejestru Długów, co może mu znacząco utrudnić funkcjonowanie na rynku – mówi Jakub Kostecki, prezes Zarządu firmy windykacyjnej Kaczmarski Inkasso.
W dobrych relacjach z kontrahentem
Wprowadzone zmiany powinny skłonić wierzycieli do szybszego przekazywania spraw do windykacji, bo wtedy szanse na odzyskanie pieniędzy są większe. Wielu przedsiębiorców obawia się jednak, że windykacja polubowna, choć prowadzona na miękko, zaburzy relacje z kontrahentami, a nawet spowoduje ich utratę.
– Nowa siatka kosztów sądowych oznacza duże podwyżki. Tymczasem windykacja polubowna, bez angażowania sądu i komornika, pozwala na elastyczność dłużnika i wierzyciela, co ułatwia spłatę zaległości. Ponadto tu zawsze jest miejsce na dialog i znalezienie rozwiązania, które są w stanie zaakceptować obie strony. Co ważne, windykacja należności prowadzona przez zewnętrzną firmę umożliwia przedsiębiorcy zachowanie dobrych relacji z dłużnikiem, gdyż to nie on upomina się o pieniądze. Co więcej, taki kontrahent może nadal być klientem firmy, ale zmobilizowanym do terminowego płacenia przy kolejnych transakcjach – stwierdza Jakub Kostecki.
Niespłacone zobowiązania rosną
Dane Krajowego Rejestru Długów pokazują, że niespłacone zobowiązania przedsiębiorstw systematycznie rosną, co więcej to już 9,4 mld zł. Za towary a także usługi swoim kontrahentom nie zapłaciło aż 281 251 firm. Jak pokazują wyniki najnowszego badania „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” przeprowadzonego przez Krajowy Rejestr Długów jak również Związek Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, w II kwartale tego roku wydłużył się średni czas oczekiwania na zapłatę ze strony kontrahentów z 3 miesięcy i 24 dni do 4 miesięcy i 6 dni. Blisko 9 na 10 firm przyznaje, że ma problem z regulowaniem zobowiązań przez kontrahentów, dodatkowo prawie 95 proc. badanych przedsiębiorców boi się, że w kolejnych miesiącach problemy te nie znikną.
Już 7 listopada wejdą w życie kolejne zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego – będą dotyczyć kwestii proceduralnych. Przykładem jest drastyczne skrócenie terminu zawieszenia postepowania sądowego z 1 roku do 3 miesięcy w przypadku nieuzyskania aktualnego adresu dłużnika będącego osobą fizyczną, czyli np przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą.
