Branża farmaceutyczna, biotechnologiczna, technologii medycznej oraz sektor opieki zdrowotnej po latach kryzysu mogą ponownie inwestować w swój rozwój. Aż 70 proc. największych firm (o rocznych przychodach powyżej 10 mld dolarów) deklaruje chęć podjęcia działań w zakresie fuzji i przejęć w ciągu najbliższych trzech lat. Starzejące się społeczeństwo, rosnące wydatki na opiekę zdrowotną, a także rozwój na rynkach wschodzących sprzyjają temu trendowi. Według globalnego raportu „M&A trends in life sciences and health care”, przygotowanego przez firmę doradczą Deloitte wraz z The Economist Intelligence Unit kierunkami geograficznymi cieszącymi się największym zainteresowaniem inwestorów z tej branży będą Ameryka Północna oraz region Azji i Pacyfiku.
Raport przedstawia wyniki ankiety przeprowadzonej wśród 240 członków kierownictwa firm z sektora farmaceutycznego, biotechnologicznego oraz opieki zdrowotnej (life sciences and health care sector) z całego świata. Tylko w pierwszej połowie tego roku globalna wartość transakcji M&A w tych branżach wyniosła 600 mld dolarów, podczas gdy rok wcześniej kwota ta była trzy razy mniejsza.
Z raportu wynika jednak, że choć nasila się działalność w zakresie fuzji i przejęć, to firmy bardzo niechętne podchodzą do podejmowania ryzyka związanego z tego rodzaju transakcjami. Nie mają jednak wyjścia, ponieważ zmusza ich do tego szereg czynników, jak choćby presja osiągania lepszych wyników finansowych, wprowadzane na świecie reformy zdrowia czy też zjawiska demograficzne. W krajach OECD w 2050 roku ludzie powyżej 80. roku życia będą stanowić prawie 10 proc. społeczeństwa. Tej rosnącej grupie trzeba zapewnić należytą opiekę medyczną. Szczególnie dla małych firm (o rocznych przychodach poniżej 500 mln dolarów) podjęcie decyzji o aktywności na rynku M&A jest bardzo trudne. Z kolei wśród dużych firm aż 70 proc. ich przedstawicieli zadeklarowało taką aktywność w ciągu kolejnych trzech lat.
Presję konkurencyjną, wśród przyczyn nasilonej aktywności w obszarze fuzji i przejęć, wymienia aż 48 proc. respondentów. Dla 40 proc. ankietowanych równie ważna jest potrzeba dywersyfikacji portfela inwestycyjnego, a dla 29 proc. wprowadzane na całym świecie reformy służby zdrowia.
Gwałtowny wzrost liczby ogłaszanych transakcji fuzji i przejęć wskazuje, że przy ich planowaniu równie istotne są kwestie podatkowe. Przy ocenie potencjału poszczególnych rynków 57 proc. respondentów za najważniejsze uznało czynniki gospodarcze i regulacyjne. Raport przytacza przykład brytyjskiej firmy Bupa, która w ostatnich kilkunastu miesiącach na transakcje M&A na nowych rynkach przeznaczyła 550 mln Funtów. Były to akwizycje, m.in. w Chile, Hong Kongu czy Polsce, gdzie firma przejęła sieć przychodni Lux Med.
Niemal połowa firm farmaceutycznych jako przyczynę aktywności na rynku M&A wskazała termin upływu ważności patentów. Tylko w tym roku dojdzie do uwolnienia patentów wartych 50 mld dolarów. Ich wygasanie zmusza firmy farmaceutyczne do intensyfikacji prac badawczo-rozwojowych, poszukiwania firm do przejęcia, zdobycia licencji lub nawiązania współpracy zapewniającej odpowiednią liczbę zleceń produkcyjnych. Potwierdzają to wyniki ankiety: 61 proc. firm farmaceutycznych planuje nawiązanie współpracy i podpisanie umów licencyjnych w perspektywie najbliższych trzech lat, podobnie jak 44 proc. producentów sprzętu medycznego, którzy są również znacząco uzależnieni od badań i rozwoju jako czynnika napędzającego produkcję.
Formy transakcji M&A:
Jakie formy transakcji na rynku M&A w tym sektorze będą dominować w ciągu najbliższych trzech lat? Umowę o współpracy jako dominującą formę wybrało 57 proc. ankietowanych, 44 proc. uważa, że będą to umowy licencyjne, a 42 proc. fuzje i przejęcia. Opcję, że będą to spółki joint-venture wybrało 35 proc. respondentów.
Jak pokazało badanie głównym celem inwestorów z branży farmaceutycznej i medycznej pozostaje Ameryka Północna. Taką odpowiedź wskazało 44 proc. respondentów. Na drugim miejscu jest region Azji i Pacyfiku (24 proc.), a na trzecim – Europa (18 proc.).
„Wydaje się, że Polski rynek podąża za trendami globalnymi w zakresie aktywności M&A jednak ze względu na jego wielkość nie mamy do czynienia z transakcjami znaczącymi z globalnego punktu widzenia. Chęć przeprowadzenia transakcji obserwujemy raczej w sektorze ochrony zdrowia niż producentów farmaceutyków, gdzie rynek wydaje się być uporządkowany. W Polsce 2013 rok nie przyniósł dużych transakcji takich jak zakup LuxMed przez Bupa w grudniu 2012, jednak aktywność inwestorów w sektorze jest widoczna. Między innymi LuxMed przejął Carolina Medical Center oraz Tomograf Sp. z o.o., Viktoria Wejchert zakupiła 40% udziałów w Allenort, Euromedic Diagnostics Polska przejął Nu-Medic Pracownie Diagnostyczne.Zainteresowanie inwestycjami obserwujemy także w roku 2014. W kwietniu 2014 Scanmed Multimedis został kupiony przez Life Healthcare z Republiki Południowej Afryki, co pokazuje, że polski rynek może być atrakcyjny nie tylko dla lokalnych inwestorów, ale także graczy z zagranicy. Barierą dla transakcji mogą być wciąż wysokie oczekiwania cenowe sprzedających, bazujące na sprzedaży Lux Med do Bupa pod koniec roku 2012” – podsumowuje Maciej Dałecki, Wicedyrektor w Dziale Doradztwa Finansowego, ekspert w Zespole Doradztwa dla Sektora Farmaceutycznego i Ochrony Zdrowia, Deloitte.
Informacje o raporcie:
Raport „M&A trends in life sciences and health care. Growth at the global intersection of change” oparty jest o wyniki badania przeprowadzonego przez The Economist Intelligence Unit we współpracy z Deloitte USA. Badanie objęło 240 członków zarządów firm działających w sektorze farmaceutycznym i opieki zdrowotnej.
Ankietę przeprowadzono w marcu br. Respondenci to: firmy farmaceutyczne (30 proc.), producenci sprzętu medycznego (22 proc.), usługodawcy – np. firmy prowadzące badania na zlecenie (20 proc.), zakłady opieki zdrowotnej (15 proc.) oraz firmy biotechnologiczne (7 proc.).
Badane firmy pochodzą z całego świata, w tym 29 proc. z Europy Zachodniej.
65 proc. ankietowanych reprezentuje spółki o przychodach rocznych poniżej 1 mld dolarów, zaś 15 proc. to firmy generujące ponad 10 mld dolarów przychodów rocznie.
Poza ankietą przeprowadzono pięć szczegółowych wywiadów z członkami zarządów i innymi czołowymi interesariuszami. Raport opublikowano we wrześniu br.
