Przyczyną niskiego poziomu aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych jest przede wszystkim brak wystarczającej liczby ofert pracy. Niechęć pracodawców może być wynikiem błędnego przekonania, że ze względu na ograniczenia fizyczne pracownicy ci nie będą w stanie realizować zlecanych obowiązków służbowych. Dzisiejsza technologia zmienia to stereotypowe podejście.
Rosnąca stopa bezrobocia
Zgodnie z wynikami Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności z 2013 roku w Polsce żyje blisko 2 mln osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym, spośród których zaledwie 527 tys. jest aktywnych zawodowo, a 432 tys. faktycznie pracuje. Sytuacja niepokoi jeszcze bardziej zważywszy na fakt, że w stosunku do roku poprzedniego stopa bezrobocia wzrosła o 2 pkt. proc. wynosząc w 2013 roku 17,9 proc.
W przypadku osób niepełnosprawnych w stopniu lekkim poziom aktywności zawodowej szacuje się na poziomie 37,1 proc. (wskaźnik zatrudnienia – 29,4 proc.). W trudniejszej sytuacji są osoby niepełnosprawne ze znacznym stopniem niepełnosprawności, których poziom aktywności zawodowej wynosi 10,2 proc., a wskaźnik zatrudnienia 8,7 proc. W tym procencie mieści się omówiony poniżej przypadek Pana Jana.
Kim jest Pan Jan?
Pan Jan pracował jako serwisant w ogólnopolskiej firmie specjalizującej sięw naprawach urządzeń wentylacyjno-chłodniczych. Nieszczęśliwy wypadek samochodowy, w wyniku którego doznał paraliżu kończyn dolnych, okazał się być tragicznym końcem kariery zawodowej tego wcześniej rozchwytywanego fachowca. Mimo ogromnego zasobu wiedzy, niemożność sprawnego poruszania ograniczyła mobilność Pana Jana, co dla jego firmy oznaczało konieczność zatrudnienia innego specjalisty. Pracodawca nie chciał rezygnować z cennego eksperta, jednak specyfika pracy, którą wykonywał, nie pozwalała na kontynuację kariery na dotychczasowych stanowisku.
Co na to technika webowa?
Mimo wypadku Pan Jan nadal był świetnym fachowcem. Ekspertem o ogromnym poziomie wiedzy i doświadczeniu cenionym przez pracodawcę. Czy nieszczęśliwy wypadek musiał oznaczać koniec kariery zawodowej? Dzisiejsza technologia odpowiada przecząco dając dostęp do nowoczesnych aplikacji webowo-mobilnych. Narzędzia te, służąc do organizacji i zarządzania przedsiębiorstwem, mogą być wykorzystywane nie tylko przez osoby sprawne fizycznie. Programiści zadbali, by dzisiejsze systemy ERP posiadały konstrukcję umożliwiającą osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy na takim samym poziomie jak pełnosprawny pracownik. – Takie narzędzia pozwalają na aktywizację zawodową osób niepełnosprawnych ruchowo, które aby wykonywać zlecone zadania nie muszą wychodzić z domu czy pracować w terenie. Przykładem rozwiązania może być system e-Service opierający się na aplikacjach webowo-mobilnych działających w czasie rzeczywistym – mówi Paweł Kondratowicz z firmy QSG S.A.
Jak pracodawca Pana Jana czy inna firma chcąca zatrudnić osobę niepełnosprawną mogłaby wykorzystać e-Service? Choćby oddając do dyspozycji pracownika aplikację koordynatora usług. Z takiego panelu korzysta się w przeglądarce internetowej, nie ma zatem potrzeby wychodzenia z domu czy podejmowania kłopotliwych dla osoby niepełnosprawnej kontaktów bezpośrednich. System powiązany jest w czasie rzeczywistym z pozostałymi aplikacjami e-Service, z których korzysta mobilny serwisant (aplikacja mobilnego lidera usług) oraz klient danej firmy (aplikacja klienta). Dzięki webowemu charakterowi wszystkich paneli Pan Jan może koordynować zlecane prace oraz prowadzić komunikację w czasie rzeczywistym. Pan Jan wykorzystuje aplikację koordynatora by przekazywać mobilnemu serwisantowi zlecenia, harmonizować plan jego pracy, wspierać technicznie aspekty podejmowanych działań, śledzić bieżącą pozycję (dzięki odczytowi pozycji GPS) oraz postęp realizowanych zadań. Będąc online przyjmuje zlecenia przekazywane przez klientów, którzy kilkoma kliknięciami w aplikacji webowej lub mobilnej wystawiają zlecenie serwisu na dane urządzenie. Pan Jan wykorzystuje swoją wiedzę i umiejętności by szkolić serwisantów i udzielać im wskazówek w czasie pracy. Dzięki aplikacji mobilnej lidera usług, serwisant może przesyłać multimedia – zdjęcia, filmy lub notatki głosowe, komunikując się w ten sposób z koordynatorem, który przekazuje online wskazówki pomocne w rozwiązaniu danej usterki.
Nie tylko dla serwisantów!
Aplikacje webowo-mobilne służące do delegowania zadań sprawdzą się w aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych posiadających doświadczenie i umiejętności nie tylko w branży serwisowej. – Dzięki e-Service pracownik ograniczony ruchowo może koordynować oraz zarządzać pracami technicznymi realizowanymi w biurowcach czy apartamentowcach. Innym przykładem może być wykorzystanie paneli webowych przy gospodarowaniu odpadami w branży komunalnej. Ponieważ narzędzie działa w czasie rzeczywistym, niepełnosprawny pracownik może zarządzać pracami oraz przepływem informacji pomiędzy mieszkańcami, usługodawcą a referentem w urzędzie gminy – wylicza Paweł Kondratowicz i dodaje: – Dzięki temu zmniejszają się koszty ponoszone przez usługodawcę, co ma bezpośredni wpływ na wysokość budżetu danej gminy. Otrzymane w ten sposób oszczędności pozwalają na obniżenie wysokości opłat ponoszonych przez mieszkańców. I nie ma to znaczenia czy zadania te koordynuje osoba sprawna czy niepełnosprawna – dzięki aplikacjom jakość wykonywanej pracy jest dokładnie taka sama.
Jak zauważa Robert Jakubowski, p.o. Rzecznika Prasowego Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych: – Poza działaniami na rzecz rozwoju technologii teleinformatycznych, choćby w formie aplikacji webowych, trzeba także pamiętać o dostępności tych aplikacji. Obecnie osoby słabowidzące, niewidome, z niepełnosprawnością kończyn górnych mogą swobodnie korzystać z nowych technologii, dzięki tzw. urządzeniom i programom wspomagającym (ang. assistive technologies). Warunkiem pełnej operatywności stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych jest jednak dostępność samych aplikacji. Oznacza to, że muszą one być przygotowane w taki sposób, a by dobrze współpracowały z technologiami wspomagającymi, ale także, by osoby z różnymi dysfunkcjami mogły je bez problemu obsłużyć. Dlatego przy tworzeniu takich aplikacji, trzeba pamiętać o dobrych praktykach dostępności zawartych na przykład w specyfikacji Web Content Accessibility Guidelines 2.0 (WCAG 2.0).
Niepokojącym jest fakt, że mimo dostępności tego typu narzędzi, a także możliwości jakie daje wsparcie ze strony środków publicznych, większość osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym nadal pozostaje poza rynkiem pracy. Szansę na ich aktywizację zawodową daje np. System Obsługi Dofinansowań i Refundacji prowadzony przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W programie zarejestrowanych jest ponad 200 tys. niepełnosprawnych, z tego ok. 160 tys. osób zatrudnionych jest w zakładach pracy chronionej, a 70,4 tys. na otwartym rynku pracy.Pamiętajmy też, że pracodawcy zobowiązani są do zatrudnienia niepełnosprawnych w liczbie odpowiadającej minimum 6% ich personelu. Jeśli nie wywiązują się z tego obowiązku, muszą odprowadzać miesięczną składkęna rzecz PFRON. Tym bardziej warto zwalczać stereotypowe myślenie i inwestując w narzędzia IT wykorzystywać potencjał zawodowy tkwiący w pracowniku, nawet jeżeli jest to osoba niepełnosprawna.
