Inwestycje zagraniczne – na których rynkach warto inwestować? Bezpośrednie inwestycje zagraniczne mogą odegrać istotną rolę w odbudowaniu gospodarki po recesji spowodowanej pandemią COVID-19. Chociaż obecnie większość polskich BIZ zlokalizowana jest w Europie, potencjał innych – również bardziej odległych krajów – jest ogromny. Potwierdza to raport „W poszukiwaniu okazji inwestycyjnych” oraz wyniki rankingu najbardziej atrakcyjnych kierunków ekspansji dla polskich przedsiębiorców, przygotowany przez PwC we współpracy z PFR TFI. Podium zestawienia zajmują Indie, Malezja i Rumunia.
Polska gospodarka i przemysł potrzebują przestrzeni inwestycyjnej, która może zagwarantować rozwój technologiczny i produkcyjny oraz dostęp do surowców. Potrzebują także odwagi i determinacji przedsiębiorców w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Dziś Niemcy i Czechy jako potencjalne kierunki inwestycji są rozwiązaniem dla konserwatywnych inwestorów. Dobrze je znamy i potrafimy bardzo precyzyjnie zdefiniować związane z nimi szanse i zagrożenia. Warto jednak popatrzeć trochę szerzej na naszą część Europy oraz świata i poszukać ciekawych okazji inwestycyjnych.
Polskie firmy mogą rozwijać bezpośrednie inwestycje zagraniczne
Jak wynika z danych zebranych w raporcie PwC i PFR TFI, skumulowana wartość polskich bezpośrednich inwestycji za granicą w 2019 r. wyniosła 96,5 mld zł. Była o 4 mld zł wyższa niż rok wcześniej. Z danych opublikowanych przez NBP wynika, że zdecydowana większość inwestycji (ponad 90%) zlokalizowana była w Europie. Pod względem wartości transakcji z tytułu bezpośrednich inwestycji zagranicznych, które w 2019 roku wyniosły 5 mld złotych dominowały Szwecja, Niemcy, Hiszpania, Czechy i Rumunia. Pokazuje to, że polskie przedsiębiorstwa skupiają swoje inwestycje głównie wokół pobliskich kierunków europejskich.
Niepewność na rynkach wywołana pandemią skłoniła przedsiębiorstwa do ostrożności w podejmowaniu decyzji o dalszej ekspansji. Zgodnie z szacunkami OECD przepływy bezpośrednich inwestycji zagranicznych w 2020 roku mogą spaść o nawet 30%. Obecna sytuacja może jednak skłonić przedsiębiorstwa do poszukiwania nowych kierunków geograficznych dla swoich inwestycji i większej dywersyfikacji. Przede wszystkim po to, by minimalizować ryzyko związane z inwestowaniem tylko w jednym państwie. Ponadto ograniczając możliwość wystąpienia zakłóceń w łańcuchach dostaw.
Rynki europejskie i nie tylko
Polskie firmy potrafią skutecznie konkurować na rynkach w Europie i na pozostałych kontynentach. Wyniki rankingu pokazują, że potencjalne kierunki działalności polskich firm za granicą dotyczą nie tylko europejskich sąsiadów, ale także bardziej odległych rynków. Kluczowe jest dobre rozpoznanie charakterystyki tych rynków, żeby ograniczyć ryzyko i wykorzystać przewagi konkurencyjne polskich przedsiębiorstw.
Autorzy raportu „W poszukiwaniu okazji inwestycyjnych”przygotowali ranking najbardziej atrakcyjnych kierunków ekspansji kapitałowej dla polskich firm. Ze szczególnym uwzględnieniem kierunków nieoczywistych, czyli z wyeliminowaniem największych gospodarek świata lub gospodarek już teraz bardzo często wybieranych przez inwestorów.
Pięć pierwszych miejsc w rankingu ogólnym dotyczącym kierunków BIZ zajmują: Indie, Malezja, Rumunia, Chile i Tajlandia. Są to szybko rosnące rynki, przeprowadzające wiele reform w celu podniesienia swojej atrakcyjności biznesowej dla zagranicznych inwestorów.
Firmy podejmując decyzje o inwestycjach zagranicznych często nie biorą pod uwagę interesujących możliwości, jakie otwierają się w odległych krajach. Ponadto w państwach bliższych nam geograficznie, ale mniej dotychczas popularnych pod względem inwestycyjnym. Atrakcyjność tych rynków dla polskich przedsiębiorców wynika z różnych czynników. W przypadku niektórych krajów będzie to bliskość geograficzna, kulturowa, jak też podobne doświadczenia związane z transformacją gospodarczą. Bardziej odległe kierunki, takie jak Indie czy Malezja charakteryzują się dynamicznie rosnącym rynkiem oraz coraz bardziej przyjaznym otoczeniem biznesowym. Z tego powodu zasługują na zainteresowanie.
Polskie bezpośrednie inwestycje zagraniczne
Inwestycje zagraniczne są ważne dla rozwoju gospodarki. Przynosząc wiele korzyści zarówno dla kraju przyjmującego, jak i państwa, z którego pochodzi inwestor. Dla kraju przyjmującego bezpośrednie inwestycje zagraniczne mogą oznaczać bezpieczną formę napływu kapitału, pozwalającą na wzrost inwestycji. Ponadto na rozwój nowych technologii, transfer know-how oraz poprawę standardów dotyczących organizacji pracy i produkcji. Ponadto również pozytywnie wpływając na produktywność i tym samym, wzrost gospodarczy. Podmioty inwestujące za granicą mogą z kolei zyskać dostęp do nowych rynków zbytu oraz zoptymalizować swoją efektywność operacyjną m.in. poprzez oszczędności w procesie produkcji.
Najwięcej polskich bezpośrednich inwestycji za granicą (według stanu należności) ulokowanych było przez firmy z branży finansowej i ubezpieczeniowej. W 2019 roku ich stan należności wyniósł 20,7 mld zł, co stanowiło 21,5% wartości wszystkich inwestycji w tym okresie. Pod tym względem dominowała finansowa działalność usługowa (m.in. banki), z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszy emerytalnych. Na drugim miejscu, biorąc pod uwagę „szerokie” rodzaje działalności gospodarczej, dominowała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (19,9 mld zł, 20,6% wszystkich należności). Za co odpowiadała głównie działalność firm centralnych. Ważnymi branżami dla polskich inwestycji za granicą są też przetwórstwo przemysłowe oraz handel hurtowy i detaliczny.
Inwestycje zagraniczne według sektorów
Pod względem rocznej wartości kapitału zainwestowanego przez firmy z Polski za granicą na pierwszym miejscu znalazł się handel hurtowy i detaliczny (2,8 mld zł). Co ciekawe, największe dezinwestycje (wycofanie kapitału) odnotowano wśród firm z działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej. Co jednak nie zmieniło ich dominującej pozycji wśród firm inwestujących za granicą pod względem skumulowanej wartości w 2019 roku.
W raporcie uwzględniono także ranking według sektorów, w których realizowane są inwestycje. W analizie uwzględniono pięć sektorów gospodarki: przetwórstwo dóbr konsumpcyjnych, przetwórstwo dóbr produkcyjnych, budownictwo, handel oraz usługi ICT. Zgodnie z wynikami rankingu, najbardziej atrakcyjnym kierunkiem dla przetwórców dóbr produkcyjnych oraz firm budowlanych są Indie. Dla przetwórców dóbr konsumpcyjnych i firm z sektora ICT – Dania, zaś dla firm handlowych – Korea Południowa.
Wsparcie polskich inwestycji zagranicznych
Jak podkreślają autorzy raportu, przedsiębiorcy, którzy decydują się na ekspansję kapitałową na rynki zagraniczne, nie muszą brać na siebie całego ryzyka inwestycji. W Polsce działają podmioty, których celem jest wspieranie umiędzynarodowienia polskich przedsiębiorstw. Jednym z nich jest Fundusz Ekspansji Zagranicznej zarządzany przez PFR TFI, który wspiera polskie firmy w bezpośrednich inwestycjach zagranicznych.
Rolą Funduszu Ekspansji Zagranicznej jest ułatwienie ekspansji inwestycyjnej polskich firm na rynki zagraniczne. Fundusz dzieli ryzyko z polskimi przedsiębiorcami podejmującymi wyzwanie inwestycji zagranicznych i dostarcza finansowania equity. Fundusz współinwestuje z polskimi firmami w ich zagraniczne spółki zależne, zawsze jako inwestor mniejszościowy, pozostawiając zarządzanie w rękach partnera. Do tej pory Fundusz zawarł z polskimi partnerami umowy inwestycyjne na kwotę 342 mln zł.
Źródło: PwC
