Wcześniejsza spłata kredytu hipotecznego oznacza, że kredytobiorca otrzymuje proporcjonalny zwrot kosztów związany z wysokością rat kapitałowo-odsetkowych, które w związku z wcześniejszym uregulowaniem należności ulegają obniżeniu. Jak wygląda sytuacja jeśli chodzi o opłaty jednorazowe (np. prowizja od udzielonego kredytu)? Czy banki powinny zwrócić część opłat również w tym przypadku?
Wyrok TSUE C-555/21
Pytanie do TSUE w tym przedmiocie skierował Sąd Najwyższy w Austrii rozpatrując sprawę przeciwko UniCredit Bank Austria. Wyrok w sprawie C-555/21 ma zapaść 9 lutego 2023 r. Natomiast już została wydana opinia Rzecznika Generalnego.
Podobne pytanie do Sądu Najwyższego w Polsce skierował Sąd Okręgowy w Szczecinie w lipcu ubiegłego roku przy okazji rozpatrywania odwołania banku od wyroku I instancji nakazującego zwrot na rzecz powodów części prowizji. Sprawa zarejestrowana pod sygn. III CZP 144/22 zostanie rozstrzygnięta po ogłoszeniu wyroku TSUE C-555/21. Do tego czasu Sąd postanowił zawiesić postępowanie.
Treść pytania prejudycjalnego do TSUE brzmiała:
Czy prowizja za udzielnie kredytu mieszkaniowego jest kosztem dotyczącym całego okresu obowiązywania umowy, który w przypadku spłaty kredytu przed terminem określonym w umowie ulega obniżeniu na podstawie art. 39 ust. 1 ustawy o kredycie hipotecznym (…), o okres, o który skrócono czas obowiązywania umowy, czy też kosztem który nie dotyczy okresu obowiązywania umowy?
Polskie sądy interpretują przepisy na różne sposoby i mimo że zapadły już korzystne wyroki dla kredytobiorców w podobnych sprawach, ujednolicenie linii orzeczniczej przez TSUE z pewnością przyczyni się do sprawniejszego rozpatrywania tego typu spraw.
Całkowity koszt kredytu hipotecznego
Komentarza w przedmiocie wątpliwości jakie powzięły w tym zakresie sądy udzielił Radca prawny Wojciech Bochenek zaznaczając, że kluczowa w tym przypadku jest definicja całkowitego kosztu kredytu:
Definicja całkowitego kosztu kredytu została uregulowana w art. 4 ust. 5 wskazanej ustawy, która nie zawiera katalogu zamkniętego wskazanych kosztów. Ustawodawca wprost wyłączył z tego zakresu dwa kolejno wskazane koszty, tj. koszty opłat notarialnych i opłat sądowych. W zakresie pozostałych kosztów nie ma przeciwwskazań, aby poddać je proporcjonalnemu rozliczeniu. Powyższe jest zgodne z interpretacją art. 39 ust. 1, gdzie wskazano, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu hipotecznego całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o odsetki i inne koszty kredytu hipotecznego.
Mecenas Bochenek dostrzega analogię pomiędzy kredytami konsumenckimi, w których już jest znane stanowisko TSUE (wyrok C-383/18 z dnia 11.09.2019 r. w którym Trybunał jednoznacznie wskazał, że prawo konsumenta do obniżenia całkowitego kosztu kredytu odnosi się do wszystkich kosztów nałożonych na konsumenta z wykluczeniem jedynie tych kosztów wyłączonych przez przepisy prawa) a kredytami hipotecznymi.
W mojej ocenie kierunek orzecznictwa powinien zmierzać w zakresie ujednolicenia i harmonizacji prawa, gdyż służy to wzmocnieniu ochrony konsumenta na rynku usług finansowych – puentuje prawnik.
Źródło: Bochenek i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych sp. k.
