Instytucja pożyczania pieniądza pojawiła się w starożytności. Badania archeologiczne, przekazy historyczne wskazują, że od co najmniej 5 tysięcy lat w Mezopotamii, Babilonie i w Egipcie funkcjonowały umowy pożyczki, w świetle których pożyczkobiorca był zobowiązany do zapłaty za pożyczkę wynagrodzenia – odsetek.
Takie transakcje również były odnotowywane w antycznym Rzymie, Grecji – przypomina Tomasz Mironczuk, ekspert z Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową w kolejnym wykładzie w ramach realizowanego przez PAP we współpracy z NBP projektu Prasowa Akademia Pieniądza. Tym razem wykład dotyczy systemu bankowego.
Zarówno nazwa bank jak również lepsza organizacja procesu pośrednictwa finansowego miała źródła w XI-XIV w. we Włoszech. Ówcześni bankierzy pożyczali pieniądze zarówno królom jak i Kościołowi. Finansowali wojny i konsumpcję. Wzrost gospodarczy i finansowy Włoch w tym czasie był między innymi pochodną wypraw krzyżowych.
Po początkowej dominacji Włoch na mapę świata finansów w XV wieku wkroczył Amsterdam. Wzrost znaczenia sektora finansów w Holandii (podobnie jak wcześniej we Włoszech) był spowodowany wyprawami zamorskimi. Oprócz pożyczek na wyprawy bankierzy holenderscy finansowali również inne państwa, między innymi Polskę.
Zaraz po Holandii w kolejnych latach banki rozwinęły się również w Londynie. Sektor finansowy Londynu w XVII wieku rozpoczął finansowanie rewolucji przemysłowej. Od tego czasu przez wiele lat Londyn był głównym centrum finansów świata.
Pożyczanie na procent w doktrynie Kościoła uchodziło za niegodne i chrześcijanie nie mogli takiej działalności prowadzić. Jednakże, jak dowodzi historia, w Polsce na pośrednictwie finansowym zarabiali m.in. Michał Wierzynek – zarządca dworu królewskiego.
Pomimo doktryny kościelnej, potrzeby finansowania były dominujące i Kościół wychodząc naprzeciwko zapotrzebowaniu w XVI wieku zakładał ‘Banki Pobożne’, które działały w formule nieoprocentowanych pożyczek jako kasy pożyczkowe. Jednym z założycieli Banku Pobożnego był Piotr Skarga. Banki Pobożne były pierwowzorem do rozwoju kas spółdzielczych.
Na przełomie XVIII i XIX wieku Polskę dotknął krach bankowy – było to połączone z załamaniem gospodarczym i rozbiorami. W XIX wiek Polska wchodziła bez infrastruktury finansowej. Zapotrzebowanie na usługi pośrednictwa finansowego w połowie XIX i na początku XX wieku dały asumpt do rozwoju kas pożyczkowych. Najpierw tego typu instytucje o charakterze spółdzielczym pojawiły się w Niemczech i w Austrii a na polski grunt w 1886 roku przeniósł je Franciszek Stefczyk.
Bankowość mocno rozwijała się w XIX i na początku XX wieku. Jednakże kształt współczesnego systemu bankowego uformował się po I wojnie światowej i Wielkim Kryzysie Finansowym i w okresie do 1945 roku. Powołanie banków centralnych, biur statystycznych, wytworzenie kanonów funkcji banków centralnych, wdrożenie nadzoru finansowego powołanie międzynarodowych instytucji koordynujących i stabilizujących sektor finansowy sprawiło, że od połowy XX wieku bankowość weszła w nową erę.
Źródło: www.kurier.pap.pl
