Rozmowa z Oliverem Burkemanem, autorem książki „Cztery tysiące tygodni. Czas na twoje życie”, o podejściu do czasu i skoncentrowaniu się na tym, co jest dla nas najistotniejsze w życiu
Czy rzeczywiście zarządzamy swoim czasem?
To dobre pytanie, bo oczywiście, że nie możemy zarządzać czymś takim, jak czas – my jesteśmy po prostu zaopatrywani w czas, sekunda po sekundzie, chwila po chwili. A przy tym tworzymy w sobie mnóstwo zupełnie niepotrzebnego niepokoju, próbując kontrolować czas w sposób niezgodny z rzeczywistością. Działamy pod wpływem społecznej i kulturowej presji, która nakłania nas do robienia tego, co niemożliwe, coraz więcej i szybciej, a nie tego, co tak naprawdę jesteśmy w stanie wykonać. Spójrzmy: przeciętne ludzkie życie jest w sumie krótkie. Zakładając, że średnio człowiek dożywa osiemdziesiątki, ma on do swojej dyspozycji zaledwie około czterech tysięcy tygodni.
Stąd tytuł Pana książki…
Właśnie. Skoro więc dostajemy w życiu ograniczoną ilość czasu i mamy ograniczony zakres kontroli nad nim, to spróbujmy przejąć w sposób jak najbardziej realny władzę, jaką mamy nad naszym życiem, a nie ścigajmy jakiejś wyimaginowanej i niemożliwej do uchwycenia siły. Mówiąc bardziej abstrakcyjnie, nigdy nie uwolnimy się od czasu, ale możemy być w nim wolni. Moja książka to próba przywrócenia równowagi. Chciałem sprawdzić, czy można znaleźć sposoby myślenia o czasie, które uwzględniałyby i tę ograniczoną liczbę czterech tysięcy tygodni, jakie mamy dla siebie w życiu, i wspaniałe możliwości, jakie w nich dostajemy.
Często myślimy, że nie mamy czasu, bo do zrobienia jest coraz więcej. Żyjemy w pogoni za kolejną sprawą do załatwienia, działamy niemal z rozpędu i wpadamy – jak Pan pisze – w pułapkę wydajności. Na czym ona polega i jak można się jej ustrzec?
Użyłem tego określenia „pułapka wydajności”, aby uzmysłowić, że jeżeli próbujesz być coraz bardziej i bardziej efektywny, to wcale nie oznacza, że dzięki temu zyskujesz większy spokój ducha w życiu osobistym i w pracy. Zwykle kończy się to tym, że czujesz się jeszcze bardziej przytłoczony. Dobrym przykładem jest poczta elektroniczna: otrzymujesz codziennie mnóstwo e-maili i starasz się coraz szybciej na nie odpowiadać i jaki jest tego wynik? Otrzymujesz jeszcze więcej e-maili i problem, któremu chcesz zaradzić, zwiększa się, a nie maleje. Musisz zrozumieć, że dobre zarządzanie czasem polega na rezygnacji z wykonywania wielu rzeczy, nie zaś na ciągłych próbach, by uczynić z siebie i naszych organizacji superwydajne maszyny, które potrafią zrobić wszystko szyb- ko i dokładnie, w dodatku w coraz większej ilości. Nie bądź maniakiem wydajności.
Filozofia małych kroków, jeden po akceptacja faktu, że życie pełne jest wyzwań i problemów, których rozwiązanie wymaga czasu, pozwala zbliżyć się do stanu, w którym odczuwamy spokój ducha.
Tymczasem każdy z nas ma swoje ograniczenia. Jak nie traktować ich jako własnych słabości? Bo często unikamy konfrontacji z prawdziwym obrazem samego siebie i swojego życia.
Owszem. W gruncie rzeczy nie chcemy przyjąć do wiadomości, że mamy jakieś ograniczenia. Myślę, że dzieje się tak dlatego, iż kojarzy nam się to (nawet zupełnie podświadomie) z dokonywaniem trudnych wyborów, podejmowaniem wielu wy- rzeczeń, rozczarowaniem i żalem do siebie z po- wodu nieosiągania wszystkich celów, jakie sobie postawiliśmy, i w końcu z koniecznością stawienia czoła własnej śmiertelności. Większość z nas poświęca mnóstwo energii na to, by nie spojrzeć prosto w oczy rzeczywistości, w której się znajdujemy. Stosujemy więc różne strategie unikania tej konfrontacji.
Jakie?
Na przykład zmuszamy się do coraz większego wysiłku, ulegamy złudzeniom o idealnie zbilansowanym życiu, wprowadzamy systemy zarządzania czasem, które obiecują nam, że jak je wdrożymy, to wystarczy nam czasu na wszystko i nie będziemy musieli podejmować trudnych decyzji związanych z wyborem, co jest dla nas najważniejsze. Napisałem w książce jasno, że wypieranie rzeczywistości i lęk przed spojrzeniem sobie prosto w oczy to przepis na porażkę.
