8 marca weszła w życie specustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.
Trzy dni później Światowa Organizacja Zdrowia podczas konferencji ogłosiła, że powodowana przez koronawirusa SARS-CoV-2 choroba COVID-19 została uznana za pandemię. Dlatego coraz więcej pracodawców wysyła pracowników na tzw. „home office” – co na to przepisy BHP?
Home office a przepisy BHP
11 marca rząd podjął decyzję o zamknięciu wszystkich placówek oświatowych i szkół wyższych na okres dwóch tygodni. Zatem ponad 2 mln dzieci poniżej 8. roku życia zostanie w domu. Ich rodzice dzięki specustawie zyskali prawo do 14 dni dodatkowego płatnego wolnego. Wolne przysługuje też rodzicom dzieci do 14. roku życia, którzy mają prawo do zasiłku opiekuńczego równego 80 proc. wynagrodzenia. Zatem oznacza to, że na masową skalę pracownicy będą brać wolne. Albo wybiorą możliwość pracy zdalnej.
Wiążące polecenie pracy zdalnej
Zgodnie z ustawą o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Dlatego od 8 marca pracodawcy mogą wydawać wiążące polecenia pracy zdalnej. Jednak w razie niedostosowania się do nich mogą rozwiązać umowę o pracę.
– Taki zapis jest zgodny z Kodeksem pracy. KP podaje, że to pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Pracownik ma obowiązek dostosowania się do wiążących poleceń pracodawcy – mówi Anna Jabłońska, dyrektor zarządzająca CWS. – Jednocześnie praca zdalna lub telepraca wymaga zgodnego oświadczenia woli stron. Jednak na podstawie najnowszej ustawy jednostronne polecenie będzie wiążące.
Home office a telepraca
„Home office” często jest mylony z telepracą. Ta druga forma zgodnie z Kodeksem pracy polega na stałym wykonywaniu pracy poza firmą. Wtedy pracownik przekazuje pracodawcy wyniki pracy za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Jeżeli praca jest wykonywana w domu telepracownika, pracodawca realizuje wobec niego obowiązki określone w dziale dziesiątym Kodeksu pracy. Wyłączeniem jest obowiązek dbałości o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i zapewnienia odpowiednich urządzeń higieniczno-sanitarnych.
– Podobnie jest w wypadku wykonywania pracy w trybie „home office”. Jako że ta forma pracy nie jest określona w powszechnie obowiązującym prawie, z dużym prawdopodobieństwem możemy założyć jeszcze swobodniejszą interpretację odnośnie do obowiązków pracodawcy wobec pracowników pracujących zdalnie – mówi Marek Maszewski, Dyrektor Działu Nadzoru SEKA S.A., ekspert Koalicji Bezpieczni w Pracy.
Wypadek podczas home office
Definicję wypadku przy pracy zawiera ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Zgodnie z artykułem 3 powołanej ustawy, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. Okoliczność, że wypadek zdarzył się w czasie przeznaczonym na pracę (związek czasowy) i w miejscu pracy (związek miejscowy), stwarza domniemanie związku przyczynowego z pracą, chyba że zachodzą okoliczności wykluczające istnienie takiego związku.
– Z podanych wcześniej powodów Kodeks pracy nie wskazuje wprost, jak należy postępować, kiedy do wypadku dojdzie podczas pracy zdalnej. Pojawia się zatem pytanie, jak zakwalifikować np. przypadki oparzenia kawą, upadku ze schodów czy poślizgnięcia się w kuchni? Niestety pracownik musi mieć świadomość, że tego typu zdarzenia nie zawsze będą kwalifikowane jako wypadek przy pracy. Uznanie za taki danego przypadku będzie wymagało przeprowadzenia szczegółowego postępowania. W jego czasie będzie ustalany związek zaistniałego zdarzenia z wykonywaną pracą. Do celów ewentualnego postępowania rekomenduję wcześniejsze precyzyjne opisanie zakresu i sposobu wykonywania zadań przez każdego pracownika zdalnego. – – mówi Marek Maszewski.
– Przed wysłaniem pracowników na pracę zdalną, warto wcześniej zadbać o poinformowanie pracownika na temat zachowywania zasad bhp. Choćby organizując odpowiednie szkolenia. Ponadto po ich zakończeniu pracownik może podpisać oświadczenie, że będzie ją wykonywał w sposób bezpieczny – mówi Anna Jabłońska.
Informacje na temat Koalicji Bezpieczni w Pracy dostępne są w serwisie: www.bezpieczniwpracy.pl.
