Dnia 6 listopada 2019 roku w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN odbyła się VII Konferencja Nienieodpowiedzialni. Tegoroczne hasło to: “Bunt i gniew w (nie)odpowiedzialnym życiu i biznesie”.
Na uczestników konferencji czekało kilka pytań: Czy gniew może być katalizatorem pozytywnych zmian? Czy bunt interesariuszy – konsumentów, pracowników, obywateli będzie sposobem na lepszy świat przyszłości? Czy potrzebujemy zbuntowanych liderów? Na te pytania starali się odpowiedzieć prelegenci: prof. Jerzy Bralczyk, prof. Bogdan de Barbaro, prof. Dominika Maison i wielu innych. Czy im się udało?
Debata: oportunizm vs bunt
Konferencję rozpoczęła debata warszawska w stylu oksfordzkim. Teza postawiona przed mówcami brzmiała: “oportunizm w biznesie opłaca się bardziej niż bunt”. Z tak postawionym stwierdzeniem mierzyły się dwa zespoły: propozycja i opozycja.
Stronę propozycji reprezentowali:
- Aleksandra Minkowicz-Flanek, partnerka w kancelarii Dentons
- Magdalena Płonka, wykładowczyni Corporate Social Responsibility w przemyśle odzieżowym w MSKPU
- Artur Kurasiński, start-upowiec i innowator
- Anna Pięta, strateżka ds. zrównoważenia w modzie
Szeregi opozycji zasilili:
- Sylwia Gregorczyk-Abram, adwokatka w Clifford Chance i współtwórczyni inicjatywy obywatelskiej „Wolne Sądy”
- Wawrzyniec Smoczyński, dziennikarz prasowy i pomysłodawca Polityki Insight
- Kamil Wyszkowski, Dyrektor Generalny UN Global Compact w Polsce
- Bolesław Rok, Zastępca Dyrektora Centrum Etyki Biznesu w Akademii Leona Koźmińskiego
Nad debatą prezydował Grzegorz Nawrocki, a siłę argumentów oceniała Loża Mędrców w składzie: Józef Wancer, Przewodniczący Rady Nadzorczej BNP Paribas, Joanna Erdmann, Wiceprezeska Zarządu ING Bank Śląski oraz Krzysztof Obłój, teoretyk biznesu i wykładowca w Akademii Leona Koźmińskiego w Katedrze Strategii.
Bunt w języku i zachowaniu konsumentów
Następnie głos zabrał prof. Jerzy Bralczyk – językoznawca, polonista i popularyzator poprawności językowej. Emerytowany profesor Uniwersytetu Warszawskiego przybliżył nam etymologię gniewu podczas prezentacji “Gniew i bunt w języku” i zrobił to z charakterystyczną dla siebie swadą i humorem.
Z językoznawstwa przeszliśmy do psychologii, gdy podczas swojego wykładu pt. “Dlaczego jako konsumenci się nie buntujemy?” prof. Dominika Maison przedstawiła bardzo ciekawe badania dotyczące reakcji konsumentów na “afery” związane z markami i producentami występującymi na polskim rynku. Okazało się, że jako konsumenci ochoczo deklarujemy bojkot marki biorącej udział w “aferze”, jednak w rzeczywistości za słowami rzadko podążają czyny.
Z badania prof. Maison płynie jeden, dość smutny wniosek – Polacy nie uskuteczniają bojkotu konsumenckiego ze względu na brak wiary, brak solidarności oraz własny konformizm. Oznacza to, że przed nami jest jeszcze wiele pracy, zanim Polska stanie się rynkiem świadomych konsumentów, dla których ważny jest nie tylko sam produkt, ale także etyczność produkcji.
Czy banki mogą się buntować?
Następnie Paweł Oksanowicz poprowadził rozmowę z Michałem Gajewskim, prezesem zarządu Santander Bank Polska na temat tego, czy we współczesnej bankowości jest miejsce na bunt. W temacie finansów i bankowości, także mogliśmy wysłuchać Deklaracji Odpowiedzialnej Sprzedaży, która zadeklarowała bunt przeciwko nieuczciwym praktykom w sektorze finansowym i zwiększenie zaufania klientów do podmiotów finansowych. Projekt został zainicjowany przez ANG Spółdzielnię, BNP Paribas Bank Polska oraz Santander Bank Polska, a gospodarzem projektu jest Federacja Konsumentów. Dzięki tej inicjatywie sygnatariusze mają nadzieję na zwiększenie etyczności w sektorze finansów i poprawa standardów usług na rynku.
“Dobre zarządzanie to afirmacja i bunt” to tytuł wykładu prof. Krzysztofa Obłoja. Profesor mówił o polu instytucjonalnym i “warunkach brzegowych” organizacji w kontekście afirmacji zasad panujących w biznesie oraz o tym, jakie zasady powinien afirmować biznes, by działać dobrze i etycznie.
Bardzo interesująca prelekcja dr Joanny Heidtman dotyczyła “buntu oswojonego”. Socjolożka skupiła się na opisie buntu jako zachowania, które towarzyszy nam od urodzenia; okazuje się, że bunt nastoletni jest nie tylko normalny, ale także pożądany z perspektywy rozwoju psychologicznego człowieka. Ponadto, dr Heidtman opowiedziała o zjawisku anomii, czyli o poczuciu niepewności i bezcelowości w społeczeństwie ze względu na nagłe zmiany społeczne oraz opisała reakcje na ten stan, z jakimi możemy spotkać się na co dzień.
Bunt klasy średniej?
Następne dwie rozmowy dotyczyły kolejno buntu mas (prof. Arkadiusz Karwacki i prof. Tomasz Szlendak oraz Paweł Oksanowicz) oraz tego, jaki bunt jest nam potrzebny w cyfrowym świecie i czy jest on politycznie możliwy (Katarzyna Szymielewicz oraz Katarzyna Młynek). Profesorowie Karwacki i Szlendak rozwinęli swoją myśl dotyczącą tytułowych “mas”, będącymi ogólnie pojmowaną klasą średnią. Ich dyskusja stała w opozycji do wykładu dr Joanny Heidtman, ponieważ według nich, to właśnie klasa średnia jest tą najczęściej buntującą się w życiu i biznesie.
Panie Szymielewicz i Młynek rozmawiały o długo zapowiadanej dyrektywie europejskiej dotyczącej internetu oraz jej możliwych skutkach dla cyfrowego świata. Pojawił się także wątek etyczności w internecie lub jej braku, czego przykładem może być firma Cambridge Analytica, która była zamieszana w ostatnie wybory w USA. Innym przytoczonym przez panie przykładem jest Twitter, który niedawno zakazał umieszczania na swoim portalu reklam politycznych.
Gniew z perspektywy psychiatry
Wyczekiwaną prelekcją była ta autorstwa prof. Bogdana de Barbaro, psychiatry i psychoterapeuty zatytułowana “Siedem grzechów głównych – GNIEW”. Profesor przybliżył słuchaczom schemat gniewu z perspektywy lekarza oraz typy gniewu, jakich możemy doświadczać. Jest to na przykład gniew impulsywny, który odczuwamy, gdy coś nagle nie idzie po naszej myśli, np. korek na drodze, gdy jesteśmy spóźnieni czy gniew tłumiony, który pojawia się, gdy musimy robić przysłowiową dobrą minę do złej gry w sytuacji, która nie sprzyja okazywaniu negatywnych emocji. Profesor podkreślał ryzyko, jakie niesie za sobą gniew fanatyczny, który jest destrukcyjny dla nas i otoczenia. Wnioski płynące z tej prelekcji są jedne – warto żyć w zgodzie ze sobą i światem.
Następnie słuchacze mogli zapoznać się z twórcami biznesów, którzy “zbuntowali się” przeciwko panującym regułom i stworzyli innowacyjne przedsiębiorstwa. Byli to:
- Paula Bruszewska, Prezeska fundacji Zwolnieni z Teorii, zajmująca się promocją pracy zespołowej w szkołach średnich poprzez aktywizację licealistów w projektach wolontariackich
- Kamil Dudek, twórca Nieraz.pl, sklepu z ekologicznymi środkami do czyszczenia w duchu zero waste
- Martyna Zastawna, założycielka WoshWosh, firmy zajmującej się renowacją i czyszczeniem obuwia, dzięki której zawód szewca zyskał nowe życie.
Eko-odpowiedzialność
Ostatnia prelekcja konferencji Nienieodpowiedzialnych autorstwa Marcina Popkiewicza dotyczyła ekologii i naszej odpowiedzialności za planetę. Podczas wykładu zostały przedstawione niepokojące dane na temat wpływu przemysłu i ludzi na środowisko. W ciągu ostatnich dziesięcioleci stan naszej planety pogorszył się bardziej, niż przez 3000 lat! Zatrważające informacje wyzwoliły w uczestnikach to, co wielu z nas już odczuwa w odniesieniu do zmian klimatycznych – gniew. Zatem tegoroczne hasło przewodnie konferencji można uznać za jak najbardziej zasadne.
Julia Trepkowska
