Franczyza stała się integralną częścią krajobrazu ekonomicznego naszego kraju: systemy franczyzowe to już bowiem trwały i istotny element polskiej gospodarki. Szczególnie często korzysta z nich sektor MŚP, co sprawia, że franczyza jest jednym z najistotniejszych obszarów rozwoju przedsiębiorczości. Czy polscy przedsiębiorcy chcą prowadzić biznes we franczyzie? W jakim kierunku będzie rozwijała się ta branża w kolejnych latach? Sytuację na rynku franczyz komentuje Maciej Ptaszyński, Wiceprezes Zarządu Polskiej Izby Handlu.
Firmy działające w tym modelu tworzą znaczący obszar rynku o ważnym znaczeniu dla obrotu gospodarczego, a także dla rynku pracy. Franczyza jest ważna również dla konsumentów, którzy często intuicyjnie rozpoznają brandy, rozwiązania i produkty oferowane przez systemy franczyzowe. Dla przedsiębiorców zaś przynależności do znanej marki przy jednoczesnym zachowaniu możliwości działania na własny rachunek to większa szansa na redukcję kosztów. Oparcie biznesu o wypróbowane rozwiązania w sposób pozbawiony ryzyka, a także na przetrwanie dekoniunktury na rynku i trudnego okresu rosnącej inflacji oraz kosztów. Systemy franczyzowe są bowiem najlepszą przystanią w czasach kryzysu.
Jakie korzyści dla franczyzobiorcy niesie przystąpienie do Kodeksu Dobrych Praktyk?
Kodeks Dobrych Praktyk został przyjęty w lipcu 2021 r., co oznacza, że istnieje już od półtora roku. Jest to samoregulacja powstała w wyniku założeń przyjętych wspólnie przez ekspertów i praktyków w branży. Jej celem jest wprowadzenie dobrych praktyk i standardów, jakimi powinni kierować się uczestnicy relacji franczyzowej we współpracy nawiązywanej w ramach umowy franczyzy. Obejmuje blisko 15 tys. franczyzobiorców, którzy działają pod ponad 40 brandami franczyzowymi.
W jaki sposób Kodeks zabezpiecza interesy franczyzobiorców?
Stosowanie zasad Kodeksu niesie konkretne i wymierne korzyści dla franczyzobiorców. Zgodnie z zasadami franczyzodawca przed nawiązaniem współpracy ma obowiązek poinformować kandydatów na franczyzobiorców o wszystkich znaczących okolicznościach dotyczących współpracy w ramach umowy franczyzy. Dla bezpieczeństwa franczyzobiorców ważny jest również zapis Kodeksu, zgodnie z którym wzór umowy franczyzy franczyzodawca musi udostępnić kandydatowi na franczyzobiorcę na co najmniej 14 dni przed podpisaniem umowy franczyzy. Tak, aby kandydat na franczyzobiorcę mógł się z nimi zapoznać. Tak samo franczyzodawca podpisujący się pod standardami Kodeksu musi dać franczyzobiorcy możliwość zapoznania się z wyprzedzeniem z treścią ogólnych warunków, regulaminów, instrukcji lub wytycznych, wymaganymi standardami operacyjnymi i sposobami weryfikacji ich przestrzegania.
Dodatkowo Kodeks stanowi, iż franczyzodawca umożliwia kandydatowi na franczyzobiorcę zapoznanie się z innymi ważnymi informacjami, które mają wpływ na współpracę, jak między innymi:
- źródłami kosztów, opłat i przychodów w danym modelu biznesowym, tak aby kandydat na franczyzobiorcę mógł oszacować koszty przyszłej działalności;
- całością możliwych do przewidzenia przez franczyzodawcę standardowych
kosztów związanych z uruchomieniem działalności w ramach oferowanego systemu franczyzowego (np. kosztów budowy lub adaptacji, nabycia wyposażenia,
nabycia oznakowania, zakupu stanów magazynowych).
Kodeks Dobrych Praktyk to również doskonała podstawa do rozwoju edukacji w zakresie franczyzy. W tym momencie ma ona formę podyplomowego kursu akademickiego Zarządzanie Franczyzą, realizowanego przez SGH. Studia pozwalają managerom działającym na rynku franczyzy rozwinąć kompetencje biznesowe i opanować narzędzia potrzebne do pracy na rynku franczyzy w zakresie nowoczesnych, efektywnych i etycznych sposobów i reguł współpracy, nawiązujących do standardów Kodeksu Dobrych Praktyk dla rynku franczyzy. Pierwsza edycja studiów niedawno się zakończyła, a w marcu startuje kolejna.
W jakim kierunku będzie rozwijała się branża franczyzy w 2023 roku?
W branży handlu franczyza wraz z spółdzielniami czy grupami zakupowymi stały się głównym kierunkiem rozwoju dla mikro i MŚP w handlu. Co umożliwia im na stawianie się w pozycji konkurenta wobec sieci dyskontów o zewnętrznym kapitale. Między innym dzięki franczyzie w Polsce zachował się duży udział placówek handlu detalicznego należących do niezależnych przedsiębiorców. Rzecz jasna udział rynkowy dyskontów w strukturze handlu w Polsce jest spory, ale patrząc na wyniki innych krajów Unii Europejskiej, pozycja MŚP w polskim handlu jest bardzo silna.
Jeszcze raz podkreślmy, że jest to wynik między innymi skutecznego działania systemów franczyzowych. Gdyby nie ich efektywny rozwój, bez wątpienia sytuacja sektora handlowego sprzyjałaby dyskontom w zwiększaniu udziałów w rynku. Oczywiście rozwój franczyzy wpływa korzystnie nie tylko na branżę handlu detalicznego. Mamy w Polsce obecnie ponad 1000 różnych systemów franczyzowych działających oprócz handlu w takich branżach jak: gastronomia, sprzedaż odzieży, usługi edukacyjne, usługi finansowe, usługi dla biznesu i klientów indywidualnych, hotelarstwo, motoryzacja, nieruchomości i wiele innych. Wszystko to pokazuje, jak uniwersalnym, bezpiecznym i wygodnym z punktu widzenia przedsiębiorcy rozwiązaniem jest franczyza. Jej rozwój jest bardzo dynamiczny i jesteśmy przekonani, że taki pozostanie.
Maciej Ptaszyński, Wiceprezes Zarządu Polskiej Izby Handlu
