Co roku 15 marca obchodzony jest Światowy Dzień Praw Konsumenta. Czy każdy z nas wie, jakie ma prawa? I czy z nich korzysta. Ośrodek badawczy SW Research na zlecenie ERIF Biura Informacji Gospodarczej S.A. (ERIF BIG G S.A.) przeprowadził badanie, z którego wynika, że blisko połowa Polaków ocenia swój poziom wiedzy na temat praw konsumenckich jako przeciętny. Tylko co siódmy z nas sprawdza wypłacalność firm przed nawiązaniem z nimi współpracy, a ponad 70 proc. nigdy nie sprawdzała rzetelności przedsiębiorcy w biurze informacji gospodarczej.
Jak pokazały wyniki badania przeprowadzonego przez SW Research na zlecenie ERIF BIG S.A., 40 proc. respondentów dobrze ocenia swoją wiedzę o przysługujących im prawach konsumenckich. Zdecydowana większość Polaków w momencie naruszenia ich praw zwracałaby się o pomoc przede wszystkim do Rzecznika Praw Konsumenckich. I tak na przykład z jego wsparcia skorzystałoby 53 proc. respondentów w sytuacji odmowy zwrotu pieniędzy za reklamowany towar. Z kolei ¼ ankietowanych poprosiłaby o poradę Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), a co 10. badany zwróciłby się do Centrum Informacji Konsumenckiej. Jedynie 3 proc. szukałoby pomocy u prawnika.
Te same instytucje byłyby brane pod uwagę, gdyby sprawa dotyczyła źle wykonanej usługi. Prawie 1/3, bo 32 proc. z nas skorzystałaby wtedy z pomocy Rzecznika Praw Konsumenta, 1/5 badanych – z UOKiK, a 14 proc. – z Centrum Informacji Konsumenckiej. Co ciekawe, w tym przypadku już co dziesiąty Polak podjąłby bardziej stanowcze kroki i skierowałby swoją sprawę do prawnika.
Warto pamiętać, że to do konsumenta należy również wybór sposobu i podstaw dotyczących składania reklamacji. Aby skutecznie dochodzić swoich praw, klienci powinni zapoznać się, jak wyglądają formalności dotyczące procesu reklamacyjnego.
– Chcąc po raz pierwszy zareklamować wadliwy towar, mamy prawo wyboru jednej z czterech opcji: możemy prosić o: wymianę towaru na nowy, naprawę rzeczy, obniżenie jej ceny lub odstąpienie od umowy i zwrot pieniędzy – w przypadku bardzo istotnej wady. Wybór jednego z tych wariantów reklamacji zależy od konsumenta. Przedsiębiorca natomiast ma prawo odmówić nam wybranego wariantu, gdy jest on bardziej kosztowny niż inne rozwiązanie. Wówczas mamy prawo wybrać inny wariant spośród trzech, które pozostały. Nie zapomnijmy także, aby do reklamacji dołączyć niezbędne dokumenty, dowody zawarcia transakcji, np. paragon, fakturę, formularz gwarancyjny – mówi Edyta Szymczak, prezes zarządu ERIF BIG S.A.
Zanim podpiszemy umowę, sprawdźmy, czy firma jest rzetelna
Każdy konsument ma prawo do sprawdzenia, czy wybrana firma, jak np. biuro podróży, przedsiębiorstwo remontowe lub budowlane jest wiarygodne. Sprawdzając, czy reguluje ono terminowo swoje płatności minimalizujemy ryzyko niewykonania usługi, którą u niego zamówimy. Korzystając z dostępu do danych biura informacji gospodarczej, możemy sprawdzić, czy taka firma posiada negatywne wpisy świadczące o zadłużeniu. Jeśli okaże się, że jest dłużnikiem, należy zastanowić się nad współpracą. Prawo konsumenta do informacji gospodarczej gwarantuje ustawa z 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. z 2010 r., Nr 81, poz. 530). Umożliwia ona konsumentom podejmowanie decyzji o współpracy z różnymi usługodawcami na podstawie danych o długach lub rzetelnym regulowaniu zobowiązań.
Z badania zleconego przez ERIF BIG S.A. wynika, że w pierwszej kolejności wypłacalność firmy takiej, jak np. biuro podróży, bądź przyszłego pracodawcy sprawdzilibyśmy w Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych. Tak odpowiedziało 20 proc. respondentów. Niewiele mniej, bo 16 proc. Polaków szukałoby informacji w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). W biurach informacji gospodarczej rzetelność firm sprawdzałoby 15 proc. ankietowanych. Taki sam odsetek osób sprawdzałby przedsiębiorców w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Co 10. respondent sprawdzałby także wiarygodność firmy w internecie, w tym opinie na forach i w mediach społecznościowych.
– Sięgając po informacje do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych, czy do KRS konsument na ogół dowiaduje się już o upadłości lub niewypłacalności danej firmy. A trzeba mieć na uwadze, że wielu przedsiębiorców, na temat których nie znajdziemy tam informacji, już może mieć problemy z płynnością finansową. Zatem nawiązanie z nimi współpracy może być dość ryzykowne. Natomiast pierwsze symptomy mówiące o pogarszającej się kondycji finansowej firmy mogą być widoczne w raportach, jakie możemy pozyskać z biur informacji gospodarczej. Dzięki nim możemy m.in. zobaczyć, czy wybrany usługodawca jest rzetelny, bądź czy nie zalega z płatnościami swoim kontrahentom. Na przykład na koniec 2016 roku w bazie danych biura informacji gospodarczej ERIF znajdowało się blisko 100 tys. informacji o niespłaconych zobowiązaniach przedsiębiorców z różnych gałęzi gospodarki – przekonuje Edyta Szymczak, prezes zarządu ERIF BIG S.A. – Pamiętajmy, że jednym z praw konsumenckich jest prawo do informacji. Warto z niego korzystać chociażby poprzez sprawdzanie i monitorowanie w BIG-ach sytuacji finansowej firm, z którymi chcemy nawiązać współpracę – dodaje Edyta Szymczak.
Światowy Dzień Praw Konsumenta, to międzynarodowe święto obchodzone od 1983 r., a w Polsce od 2000 r. Zostało ono ustanowione, aby upamiętnić przemówienie prezydenta Stanów Zjednoczonych – Johna Kennedy’ego z 1962 r., który wskazał wtedy cztery podstawowe prawa konsumentów: prawo do informacji, do wyboru, do bezpieczeństwa oraz do reprezentacji.
Źródło: ERIF Biuro Informacji Gospodarczej S.A.
