Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Finansów z dnia 5 sierpnia 2015 roku w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych w 2016 roku nowe maksymalne wartości podatku od nieruchomości wynoszą odpowiednio:
od gruntów:
– 0,89 zł od 1 m2 powierzchni – od gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej
– 4,58 zł od 1 ha powierzchni – od gruntów pod wodami powierzchniowymi stojącymi lub wodami powierzchniowymi płynącymi jezior i zbiorników sztucznych
– 0,47 zł od 1 m2 powierzchni – od gruntów pozostałych
od budynków lub ich części:
– 0,75 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej – od budynków mieszkalnych
– 22,86 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej – od budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej
– 10,68 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej – od budynków (lub ich części) zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym
– 4,65 zł (dla budynków o powierzchni do 2000 m2) lub 2,33 zł (powyżej 2000 m2) od 1 m2 powierzchni użytkowej – od budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej
– 7,68 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej – od budynków pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego
– 2% wartości określonej na podstawie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych – od budowli.
Każda rada gminy uchwala wysokości stawek podatków i opłat lokalnych odrębnie dla danej gminy, dlatego stawki podatku od nieruchomości mogą być niższe niż wymienione powyżej wartości maksymalne ustalone przez ustawodawcę. Dodatkowo rada gminy może wprowadzić zróżnicowanie stawek dla poszczególnych rodzajów nieruchomości, na przykład ze względu na lokalizację czy sposób wykorzystania gruntu.
Ponadto 1 stycznia 2016 roku weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw z dnia 25 czerwca 2015 roku, która m.in. modyfikuje zapisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, wprowadzając szereg istotnych zmian w wysokości podatku oraz procedurach jego ustalania i opłacania.
Opodatkowanie części wspólnych budynków
Nowelizacja usunęła lukę prawną dotyczącą określenia przedmiotu opodatkowania części wspólnych budynków. Dotychczas część powierzchni wspólnej (jak na przykład klatki schodowe czy korytarze) była wyłączona z opodatkowania. W 2016 roku podatek zostanie naliczony od całej powierzchni nieruchomości wspólnej i będzie obciążać wszystkich współwłaścicieli nieruchomości zgodnie z ich udziałami. Najmocniej skutki tej zmiany odczują właściciele centrów handlowych, gdzie powierzchnia wspólna stanowi dużą część całego budynku (nawet kilkadziesiąt tysięcy metrów kwadratowych) i – jako związana z działalnością gospodarczą – jest objęta wyższą stawką podatku. W tym przypadku naliczona opłata podatku może wzrosnąć nawet dwukrotnie, co z pewności ucieszy samorządy, które są głównymi beneficjentami podatków od nieruchomości.
Wyższe koszty poniosą również właściciele mieszkań w budynkach wielorodzinnych, jednak w tym przypadku podwyższa nie będzie tak dotkliwa. Opłaty wzrosną o kilka procent w skali roku – w przypadku średniej wielkości mieszkania o powierzchni 50-60 m2 będzie to kilka, kilkanaście złotych.
Ograniczenie odpowiedzialności właścicieli miejsc postojowych
Z całą pewnością pozytywną zmianą jest wprowadzenie ograniczenia odpowiedzialności właścicieli miejsc postojowych w garażach wielostanowiskowych w budynkach wielorodzinnych. Dotychczas odpowiedzialność za podatek od parkingu wielostanowiskowego ciążył na jego wszystkich współwłaścicielach solidarnie, co oznaczało, że organ podatkowy mógł zażądać zapłaty całej kwoty podatku od któregokolwiek ze współwłaścicieli. Nowelizacja likwiduje taką możliwość – teraz każdy współwłaściciel jest odpowiedzialny jedynie w zakresie swojego udziału w prawie własności.
Nowe zasady opodatkowania gruntów zadrzewionych i zakrzewionych na użytkach rolnych
Do tej pory tereny sklasyfikowane jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych nie podlegały opodatkowaniu, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Od 1 stycznia 2016 roku podatek będzie naliczany od wszystkich gruntów zadrzewionych i zakrzewionych niezależnie od tego, czy są zajęte na działalność gospodarczą, czy też nie.
Zmiany proceduralne
Najniższe opłaty zostały wyłączone z możliwości rozłożenia na raty, tzn. jeżeli kwota podatku nie przekroczy 100 zł, podatek należy zapłacić jednorazowo w terminie płatności pierwszej raty, czyli do 15 marca danego roku. Wpłynie to na usprawnienie poboru podatku oraz zmniejszy koszty administracyjne. Ponadto, jeżeli naliczona kwota podatku będzie niższa niż koszty wysyłki (aktualnie 6,10 zł), podatnik zostanie zwolniony z obowiązku płatności podatku od nieruchomości. Dzięki temu unikniemy absurdalnych sytuacji, w których organ podatkowy musiał dopłacić do podatku, bo koszty administracyjne i wysyłki listu były wyższe niż naliczona kwota.
Znika pojęcie „względy techniczne”
Zniknęły wątpliwości co do stosowania obniżonej stawki podatku od nieruchomości dla przedsiębiorców. Dotychczas, jeżeli przedmiot opodatkowania nie był i nie mógł być wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej ze względów technicznych, przedsiębiorca mógł wystąpić do organu podatkowego o zastosowanie niższej stawki podatku niż ta właściwa dla przedsiębiorców. Problem był jednak z określenie co to znaczy „względy techniczne”, gdyż ustawa nie zawierała ich definicji. Od 1 stycznia 2016 roku nie ma szansy na obniżenie stawki podatku nawet w przypadku, gdy nieruchomość znajduje się w bardzo złym stanie technicznym. Nowelizacja ustawy usuwa pojęcie „względów technicznych” i jednocześnie wprowadza jednoznaczny zapis, że wyłączone z opodatkowania podatkiem od nieruchomości lub objęte niższą stawką mogą być tylko te budynki lub budowle, które trwale nie nadają się do użytkowania, czyli z potwierdzoną decyzją o rozbiórce.
Można uznać, że wprowadzone zmiany w dużej części są pozytywne – doprecyzowują zapisy (co ograniczy spory interpretacyjne) i minimalizują koszty wynikające z nadmiernej administracji. Ze względu na znacznie wyższą stawkę podatku od nieruchomości dla przedsiębiorców, mogą oni odczuć znaczącą różnicę w kwocie podatku naliczonego za 2016 rok, jednak osoby fizyczne nie powinny się obawiać podwyżek, które w tym przypadku będą raczej symboliczne.
