Firmy rodzinne pełnią kluczową rolę w światowej gospodarce. Szacuje się, że około 80% przedsiębiorstw, wśród których są zarówno potężne koncerny, jak i małe lokalne biznesy, jest zarządzanych bądź kontrolowanych przez rodziny.
Tajemnicą ich sukcesu może być fakt, że firmy rodzinne zazwyczaj lepiej radzą sobie w czasach kryzysu i zawirowań rynkowych ze względu na większe możliwości adaptacyjne. Rzadziej też podejmują ryzyko, mają wyższy i bardziej równomierny wzrost sprzedaży, a dzięki długofalowemu planowaniu przywiązują większą wagę do jakości swoich produktów i budowy rozpoznawalności marki.
Czas próby
Dzięki takiemu podejściu firmy rodzinne mają wymierną przewagę rynkową. Często jednak muszą się mierzyć z problemami wewnętrznymi, na przykład potencjalnymi konfliktami między członkami rodziny mającymi udział w zarządzaniu, zwłaszcza starszym i młodszym pokoleniem. Łatwo się domyślić, że jeśli decyzje podejmowane są pod wpływem emocji, układów w rodzinie czy nepotyzmu, mogą mieć wyraźnie negatywny wpływ na rozwój i wzrost wartości firmy. Zachowanie równowagi pomiędzy realizacją celów biznesowych i rodzinnych wysuwa się na pierwszy plan w kluczowych dla firmy momentach, takich jak planowanie czy wdrażanie sukcesji.
Dużym problemem może okazać się wówczas brak porozumienia i rywalizacja pomiędzy członkami rodziny, zwłaszcza gdy aktualny lider z trudem akceptuje konieczność oddania rządów albo utraty kontroli nad firmą. W zależności od relacji rodzinnych ta sytuacja może mieć wiele rozwiązań. Gdy młody przedsiębiorca ma nierozwiązane konflikty z ojcem, może starać się uciec od jego nadzoru, zakładając własny, niezależny bądź częściowo tylko zależny od rodzinnego biznes. Jeśli ojciec zrozumie i zaakceptuje tę potrzebę separacji, będą w stanie osiągnąć kompromis bez szkody dla relacji rodzinnych i zawodowych, na przykład wydzielić część biznesu pod zarząd młodszego pokolenia. Najczęściej jednak dzieci przejmują firmę od swoich rodzicow i rzadko kiedy ten proces jest bezbolesny dla obydwu stron. Co więcej, może stać się największym kryzysem albo wręcz końcem dla rodzinnego biznesu, o czym świadczy fakt, że tylko jedna na trzy firmy wytrzymuje bez szwanku wymianę pokoleń.
Idzie nowe
Jeśli sukcesja się powiodła i rządy w firmie rodzinnej objął potomek właściciela, nie oznacza to końca problemów. Oczekiwania wobec niego są duże, a ciężar odpowiedzialności za losy nie tylko przedsiębiorstwa i pracowników z zewnątrz, ale też całej rodziny jeszcze większy.
Jednym z pierwszych pytań, jakie musi sobie zadać młody lider jest: jak wyważyć poszanowanie dla tradycji i zachowanie jej ciągłości z koniecznością wprowadzenia niezbędnych zmian?
Nie da się zaprzeczyć, że dzisiaj świat przyspieszył tak bardzo, że różnica jednego pokolenia może oznaczać przepaść, nie tylko w zakresie rozwiązań i możliwości technologicznych, ale też mentalności. Większość młodych przedsiębiorców twierdzi, że chociaż czują sentyment do rodzinnej tradycji, mają zamiar prowadzić firmę zupełnie inaczej niż ich poprzednicy. Wierzą, że tylko ciągły rozwój jest kluczem do sukcesu i planują inwestycje w nowe rynki, nowe technologie, a także w kapitał ludzki.
Oczywiście, wraz z typową dla młodości energią, pomysłowością i otwartością na zmiany idą nieuniknione związane z nią problemy – brak doświadczenia, realistycznego spojrzenia na sytuację i nadmierna skłonność do podejmowania ryzyka.
Nowoczesny model zarządzania – recepta na sukces
Dlatego młody człowiek, który właśnie został nowym szefem firmy rodzinnej, powinien przede wszystkim racjonalnie przeanalizować, jak wady i zalety swojego wieku może przekuć na sukces.
Może wówczas odkryć, że wprowadzenie nowoczesnego modelu zarządzania nie wyklucza zachowania szacunku dla tradycji i wartości przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Przywództwo włączające bazuje na cechach, które wprowadzą ład i harmonię zarówno do biznesu, jak i życia prywatnego. Te podstawowe stery dla współczesnego lidera to odwaga, samoświadomość, empatia i uważność. Dzięki nim może zbudować w firmie inspirujące, stabilne i bezpieczne środowisko zarówno dla członków rodziny, jak i dla pracowników z zewnątrz. W takich warunkach łatwiej o stworzenie lojalnego zespołu, generowanie kreatywnych rozwiązań i zbudownie pozytywnego wizerunku marki. To ważne, gdyż w dzisiejszych czasach ludzie kupują nie tylko produkt, ale też ideologię, która za nim stoi. Dlatego nowy model zarządzania może oznaczać sukces dla firmy, a tym samym wykazać, że zmiana pokoleniowa wyszła jej na dobre.
Porady dla lidera firmy rodzinnej:
- Rozmawiaj – komunikacja jest kluczem do porozumienia
- Znajdź w sobie ciekawość świata i innych
- Utrzymuj i wspieraj dobre relacje w rodzinie
- Naucz się odpuszczać i wybaczać
- Bądź otwarty na inny punkt widzenia
- Włączaj do działania i awansuj pracowników spoza rodziny
- Rozgranicz życie zawodowe od rodzinnego
