„Kryzys na Ukrainie a bezpieczeństwo dostaw gazu do Polski” to raport przygotowany przez ekspertów Fundacji im. Lesława A. Pagi. Na potrzeby raportu eksperci – stypendyści Fundacji – poddali analizie możliwe warianty ograniczania przesyłu gazu do Polski, a także potencjalne krótko i długoterminowe skutki kryzysu gazowego w Polsce.
Podczas debaty, w której udział wzięli autorzy raportu: Magdalena Wasyłeczko, Maciej Tomecki i Bartosz Zagórowicz oraz zaproszeni goście: Wojciech Kowalski, Członek Zarządu ds. technicznych i eksploatacji GAZ-SYSTEM S.A., dr Szymon Kardaś z Ośrodka Studiów Wschodnich i Piotr Łuba, Partner PwC, dyskutowano na temat prawdopodobieństwa wystąpienia problemów z dostawą gazu i przygotowania Polski do takiej sytuacji.
Mimo zdiagnozowanego niewielkiego zagrożenia przerwami w dostawach gazu z kierunku wschodniego do Polski eksperci przedstawili swoje rekomendacje dotyczące usprawnienia procedur stosowanych w sytuacji ograniczenia dotychczasowych dostaw.
Analiza przepisów dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa dostaw gazu, wskazuje na istotną rolę operatora systemu przesyłowego w koordynacji działań mających na celu przywrócenie bezpieczeństwa energetycznego Polski. Kluczowy jest także kontekst europejskiego rynku gazu i działań na poziomie Komisji Europejskiej w przypadku przedłużających się zakłóceń dostaw gazu do Polski: „Należy pamiętać, że w razie długoterminowego kryzysu gazowego, zgodnie z przepisami, przewidziane jest „umiędzynarodowienie” kryzysu, ponieważ polski rząd występuje w takimi wypadku do Komisji Europejskiej. Analiza przepisów pokazuje także, jak ważna jest budowa połączeń międzysystemowych i budowa wspólnego rynku gazu państw Unii Europejskiej” – powiedział Maciej Tomecki, ekspert Fundacji.
W naszym raporcie postanowiliśmy wskazać głównych odbiorców gazu, tak by móc wyselekcjonować najbardziej zagrożone zatrzymaniem dostaw firmy i sektory. Aby uzmysłowić sobie skalę problemu postanowiliśmy w pierwszej kolejności spojrzeć nieco szerzej i umieścić Polskę w kontekście międzynarodowym. Pozwoli to pokazać jak wygląda na tle innych krajów Polska jako odbiorca gazu ziemnego – powiedział Bartosz Zagórowicz, ekspert Fundacji.
Polska na tle innych krajów nie jest dużym odbiorcą gazu. Stany Zjednoczone zużywają rocznie 740 mld m3 gazu, Rosja ok. 410 mld m3. Zużycie gazu w Europie w roku 2013 wynosiło ok. 500 mld m3 gazu. Ok. 17% z tego zużycia przypada na Niemcy – zużywają one 82 mld m3. Roczne zużycie gazu przez Polskę to tylko 15 mld m3. Stanowi to tylko 3% rocznego zużycia gazu w Europie. Głównym odbiorcą gazu w Polsce jest przemysł – zużywa on 62% rocznego zużycia gazu w Polsce, czyli 8,6 mld m3. Odbiorcy komunalni zużywają 28%, reszta zużycia przypada na usługi.
Wśród odbiorców najbardziej narażonych na straty znajdują się najwięksi odbiorcy przemysłowi, ponieważ względy prawne nie pozwalają na ograniczenie dostaw odbiorcom komunalnym czy sektorowi energetycznemu. Stąd też straty odczułby głównie przemysł chemiczny i petrochemiczny.
Jeśli dojdzie do przerwania tranzytu przez Ukrainę, to najbardziej ucierpią kraje Europy Południowo-Wschodniej. Natomiast Polska ma możliwość zrekompensowania tych brakujących dostaw, dzięki maksymalizacji odbioru na innych przejściach, w tym głównie przez Białoruś – powiedziała Magdalena Wasyłeczko, ekspert Fundacji. Do tego dochodzi możliwość sprowadzania surowca z Zachodu przez połączenia z Czechami oraz Niemcami, a także wykorzystanie surowca zgromadzonego w magazynach. Natomiast znaczny deficyt gazu Polska odczułaby dopiero w przypadku ograniczenia dostaw z Rosji do państw Unii Europejskiej w ogóle. Należy podkreślić, że scenariusz całkowitego przerwania dostaw gazu z Rosji do państw UE dotychczas wydaje się bardzo mało prawdopodobny –dodaje.
Raport powstał w ramach projektu Think Paga!, nowej inicjatywy Fundacji, której celem jest stworzenie platformy współpracy między ekspertami – Alumnami Fundacji a mediami i biznesem.
Osoby na zdjęciach, od lewej:
moderator Wojciech Pawłuszko, Polityka Insight; autorzy raportu – eksperci Fundacji im. Lesława A. Pagi: Bartosz Zagórowicz, Maciej Tomecki, Magdalena Wasyłeczko; zaproszeni goście: Piotr Łuba, Partner PwC, Wojciech Kowalski, Członek Zarządu ds. technicznych i eksploatacji GAZ-SYSTEM S.A., dr Szymon Kardaś z Ośrodka Studiów Wschodnich.
