Treść wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 3 października 2019 r. wydanego w polskiej sprawie ma realny wpływ na kształtowanie się orzecznictwa w sprawach frankowych. Zdecydowana większość z zapadłych w ostatnich tygodniach wyroków jest jednoznacznie korzystna dla kredytobiorców. Natomiast niemal wszystkie z wyroków zapadłych na niekorzyść klientów banków mogą podlegać jeszcze kontroli przez sądy drugiej instancji, a zatem mogą zostać zmienione.
Wyrok TSUE
Sądy wskazując ustne motywy rozstrzygnięć, powołują się na najnowsze orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE. Niewątpliwie, wyrok Trybunału nie spowoduje automatycznego ujednolicenia orzecznictwa sądów krajowych. Pomimo zasadniczej tożsamości problemu zastosowania w umowach kredytowych klauzul indeksacyjnych, na wyrok zapadły w konkretnej sprawie wpływ ma zakres żądania pozwu, stan faktyczny rozpatrywanej sprawy, a przede wszystkim konstrukcja zastosowanego w umowie mechanizmu indeksacji.
Skutki orzeczenia
Jednak Trybunał odpowiadając na pytania prejudycjalne zadane przez Sąd Okręgowy w Warszawie rozpatrujący sprawę Państwa Dziubak, wskazał wyraźnie, jakie powinny być skutki wyeliminowania z umowy nieuczciwych klauzul. Prawo unijne stoi na przeszkodzie wypełnianiu takich luk w umowie zapisami uczciwymi, czy inaczej zgodnymi z prawem. Orzeczenie Trybunału obaliło w ten sposób główne argumenty banków, które postulowały uzupełnienie luk np. bliżej niesprecyzowanym „kursem rynkowym”, czy średnim kursem NBP i na których opierała się główna linia obrony banków w dotychczas zainicjowanych procesach sądowych. – wskazuje Kacper Jankowski, Prezes Votum Robin Lawyers S.A.
Decyzje sądów
Ponadto analiza orzeczeń sądów krajowych zapadłych już po orzeczeniu TSUE pokazuje że najwłaściwszą drogą dla kredytobiorców frankowych jest skierowanie powództwa do sądu. Co więcej sądy coraz śmielej stwierdzają nieważność umów kredytowych (8 wyroków zapadłych po 3 października 2019 r.) W związku z tym umowy uznawane są za nieważne z uwagi na określenie w nich wysokości świadczenia kredytobiorcy w sposób naruszający granice swobody umów, tj. przez przyznanie tylko jednej ze stron prawa do określenia wysokości kwoty podlegającej zwrotowi.
Odfrankowienie kredytu
W zapadłych po wyroku prejudycjalnym TSUE rozstrzygnięciach pojawiały się również orzeczenia dotyczące odfrankowienia kredytu – usunięcia CHF z umowy z pozostawieniem stopy LIBOR+marża (6 wyroków wydanych po 3 października 2019 r.). Takie rozwiązanie utrzymuje w mocy umowę kredytową, jednak również stanowi korzystne rozwiązanie dla kredytobiorców, gdyż bank zostaje zobowiązany do uiszczenia na rzecz kredytobiorcy dokonanych nadpłat, a wartość zadłużenia ulega znaczącemu zmniejszeniu. – dodaje Jankowski.
W pierwszym prawomocnym wyroku wydanym po rozstrzygnięciu TSUE (orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 października 2019 r. w sprawie o sygn. akt: VI ACa 264/19), sąd dostrzegł możliwą trzecią ścieżkę rozstrzygnięć, pokazując, że możliwe jest potraktowanie kredytu jako kredytu w złotych bez oprocentowania. Sąd rozstrzygnął, że umowa jest ważna, ale kredyt frankowy staje się kredytem w złotych polskich, a ponadto może być nieoprocentowany.
Wyrok TSUE ma realny wpływ na korzystne rozstrzygnięcia, mimo to orzecznictwo sądów krajowych cały czas się kształtuje. Uzyskanie pozytywnego wyroku wymaga specjalistycznej wiedzy prawnej, warto zatem powierzyć prowadzenie sprawy sądowej profesjonalistom.
