Kwiecień to miesiąc, w którym instytucja egzekwująca prawo antymonopolowe w Polsce świętuje 25-lecie istnienia. Tym samym Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, jako instytucja dobrze postrzegana przez społeczeństwo, doczekał się zwiększenia budżetu i liczby uprawnień w zakresie ochrony konsumentów.
Lista nowych propozycji rozwiązań prawnych jest imponująca. Jej głównym celem ma być szybsza reakcja na problemy na rynku finansowym, takie jak chociażby oferowanie klientom usług nieadekwatnych do ich potrzeb. W celu pozyskania dowodów potwierdzających wykryte nieprawidłowości możliwe będzie użycie techniki „mystery client”. Urzędnik wcieliłby się w rolę niezdecydowanego klienta, chcącego zawrzeć umowę np. w firmie pożyczkowej. Ewentualne wprowadzanie w błąd byłoby bardzo szybko wykrywalne. Kolejnym planowanym krokiem jest poszerzenie uprawnień prezesa UOKiK. Mógłby on wydawać decyzje tymczasowe zobowiązujące do zaniechania konkretnych działań oraz wyrażać swój istotny pogląd przed sądem powszechnym. Tym samym czas oczekiwania na rozstrzygnięcie sporów byłby znacznie korzystniejszy dla konsumentów, a sprzedaż ryzykownego produktu mogłaby zostać wstrzymana np. na rok. Wprowadzona miałaby zostać także możliwość wydawania decyzji administracyjnej rozstrzygającej kwestię niedozwolonego charakteru umowy bezpośrednio przez UOKiK, a nie jak dotychczas przez sąd. Ta podlegałaby naturalnie także kontroli sądowej, a zamiast rejestru klauzul niedozwolonych byłby prowadzony rejestr decyzji UOKiK. Kolejny projekt zakłada dostosowanie działalności ubezpieczycieli do regulacji unijnych oraz reakcję na problem tzw. polisolokat – ryzykownych wytworów inżynierii finansowej sprzedawanych w formie ubezpieczeń na życie.
Zgodnie ze słowami Ewy Kopacz, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów odegrał niezwykle istotną rolę w procesie powstawania społecznej gospodarki rynkowej. Z okazji jubileuszu istnienia instytucji potwierdzona została niedawna informacja przekazana przez ministra finansów, Mateusza Szczurka, o dofinansowaniu UOKiK w wysokości 5 milionów złotych z rezerwy ogólnej.
Zaproponowana kwota stanowi około 10% budżetu instytucji, a jej wysokość można ocenić dwojako. Patrząc na wzrost procentowy jest to bez wątpienia znaczący przyrost środków. Z drugiej strony biorąc pod uwagę liczbę postulatów, które trafiły do konsultacji społecznych, kwota ta nie jest zachwycająca. Charakter proponowanych rozwiązań wskazuje na przykładanie największej wagi klauzulom abuzywnym oraz skomplikowanemu charakterowi produktów finansowych. Misselling jest obecnie praktyką powszechną, a nowelizacja chroniąca szczególnie osoby starsze i niedoświadczone jest posunięciem pozytywnym. Ponadto biorąc pod uwagę doświadczenia inwestorów z ogólnoświatowego kryzysu rynku finansowego z minionej dekady oraz częstsze nagłaśnianie przypadków nadużyć przez media, rośnie świadomość ryzyka ponoszonego przez osoby lokujące kapitał. Dodając do tego zwiększone kary dla firm nieprzestrzegających prawa, UOKiK powalczyłby o bezpieczeństwo systemu nie tylko z punktu widzenia klientów, lecz także wciąż ryzykujących łamanie prawa przedsiębiorców.
autor: Łukasz Rozbicki, MM Prime TFI S.A.
