Ścieżki fiskalne po kryzysie

Ścieżki fiskalne po kryzysie. Rada Ministrów przyjęła 30 kwietnia br. Wieloletni Plan Finansowy Państwa na lata 2021-2024 (WPFP). Głównym jego elementem jest tzw. Aktualizacja Programu Konwergencji (APK). APK został przekazany Komisji Europejskiej i Radzie UE.

Scenariusz makroekonomiczny

Realny PKB zmniejszył się w 2020 r. o 2,7%. Mimo tego, że była to pierwsza recesja w Polsce od początku lat 90. ubiegłego wieku, była ona mniejsza niż zakładano. Ponadto wyraźnie płytsza niż w większości krajów UE. Prognozuje się, że w 2021 r. tempo wzrostu realnego PKB osiągnie 3,8%. W kolejnych latach wzrost jeszcze przyspieszy, tak by w 2024 obniżyć się do 3,5%.

Według szacunków, fundusze z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności pozwoliłyby na zwiększenie poziomu naszego PKB odpowiednio o 1,2% w 2022 r. oraz 1,3% w 2025 r. Stopa bezrobocia pozostanie jedną z najniższych w UE. Szacuje się, że w 2021 r. stopa bezrobocia według BAEL wzrośnie jedynie o 0,2 punktów procentowych – z 3,2% do 3,4%. W kolejnych latach będzie wyraźnie spadać – w 2022 r. do 3%, a w 2023 r. do 2,5%.

W 2020 r. wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych osiągnął 3,7% (według metodyki unijnej – HICP). Oczekuje się, że inflacja w całym 2021 r. wyniesie średnio 3,1%. A w następnych latach będzie się zbliżać do celu inflacyjnego 2,5%.

Kondycja fiskalna

Działania związane z pandemią wymagały odejścia od reguł fiskalnych zarówno w UE, jak i w Polsce. Umożliwiło to uruchomienie na płaszczyźnie unijnej tzw. ogólnej klauzuli wyjścia. W Polsce, stosując analogiczne podejście, w 2020 r. czasowo zawieszono stosowanie stabilizującej reguły wydatkowej (SRW). Pozwoliło to na zwiększenie wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych ponad ograniczenia wynikające z reguły.

Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2020 r. według wstępnych szacunków, wyniósł 7,0% PKB, a dług sektora 57,5% PKB. Takie liczby były przede wszystkim wynikiem rządowych działań antykryzysowych. W przypadku dochodów sektora instytucji rządowych i samorządowych założono nieznaczny spadek ich relacji do PKB z 41,5% do 41,0% w latach 2021-2024. Luka VAT według szacunków spadła w 2020 r do 10,8% potencjalnych wpływów i była niższa o ponad 1 pkt. proc niż w 2019 r.

Reguły fiskalne

Według Komisji Europejskiej, działania antykryzysowe i wsparcie gospodarki w powrocie na ścieżkę wzrostu powinny być kontynuowane w latach 2021-2022. Bez uwzględniania ograniczeń wynikających z reguł fiskalnych.

Planowane są dwie zmiany w SRW:

• Zmiany w klauzulach wyjścia i powrotu, dzięki czemu wymagana przez SRW konsolidacja budżetowa zostanie przesunięta na 2023 r.
• Aby wzmocnić regułę i jej dyscyplinujący wpływ na finanse publiczne w kolejnych latach, SRW zostanie rozszerzona o wydatki państwowych funduszy celowych, w tym Funduszu Solidarnościowego.

W APK założono redukcję deficytu sektora do 2,5% PKB w 2024 r. i stopniową poprawę wyniku strukturalnego. Dług sektora instytucji rządowych i samorządowych obniży się tym samym w 2024 r. do 57,9% PKB.

Równocześnie w APK zawarto postulat jak najszybszego podjęcia na forum unijnym dyskusji na temat ram fiskalnych. W Programie zaproponowano, by wyłączyć wydatki na cele militarne ze wskaźników zadłużenia i deficytu wykorzystywanych na potrzeby unijnych reguł fiskalnych. Pozwoliłoby to na częściowe wyeliminowanie nierównowagi, jaka istnieje w UE przy obecnych ramach fiskalnych, które nie uwzględniają geopolitycznych wyzwań stojących przed poszczególnymi krajami członkowskimi i tym samym przed całą UE.

Źródło: gov.pl