Utrudnianie kontroli PIP to przestępstwo. Na rok 2021 Państwowa Inspekcja Pracy zaplanowała przeprowadzenie 52 tysięcy kontroli. Do tej liczby należy jeszcze dodać kontrole nieplanowane, związane z wypadkami przy pracy czy zgłoszeniem mobbingu przez pracowników. W trakcie kontroli inspektorzy PIP mogą korzystać z szerokich uprawnień. Za udaremnienie lub utrudnianie kontroli może sprawcę spotkać kara.
Stanowi o tym art. 225 § 2 kodeksu karnego. Przewiduje on karę pozbawienia wolności do lat 3 dla osoby, która udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej osobie uprawnionej do kontroli w zakresie inspekcji pracy albo osobie przybranej jej do pomocy. Taką osobą może być społeczny inspektor pracy, jeśli towarzyszy inspektorowi PIP w kontroli, biegły albo specjalista.
Udaremnienie kontroli polega na uniemożliwieniu w ogóle jej przeprowadzenie, np. niewpuszczenie kontrolera na teren zakładu pracy. Z kolei utrudnianie może polegać na takich zachowaniach, które powodują, że inspektor nie może w pełni skorzystać ze swoich uprawnień. Te zaś są bardzo szerokie. Kontrolerzy maja prawo żądania dostępu do pomieszczeń pracodawcy, przeglądania wszelkich dokumentów (także elektronicznych), przeprowadzania oględzin, nagrywania przebiegu kontroli, żądania kopii lub odpisów dokumentów. Do współdziałania z inspektorami pracy są zobowiązani wszyscy pracownicy kontrolowanego podmiotu, nie tylko członkowie zarządu czy menadżerowie. W pewnych sytuacjach inspektorzy mogą również przesłuchiwać byłych pracowników i członków zarządu.
Opisywane zachowania mogą być przestępstwem albo wykroczeniem. Jeśli sprawca umyślnie utrudnia lub udaremnia kontrolę, popełnia przestępstwo. Na umyślność będzie się składać świadomość sprawcy, że utrudnia lub udaremnia przeprowadzenie kontroli (a nie innej czynności służbowej) osobie, która jest uprawniona do wykonania kontroli. Nie będzie więc umyślności, jeśli sprawca nie wie, że utrudnia działanie np. osobie przybranej do pomocy kontrolerowi. Takie nieumyślne utrudnianie kontroli nadal jednak może zostać ukarane jako wykroczenie. Grozi za nie kara grzywny od 1000 do 30000 zł (art. 283 § 2 pkt 8 kodeksu pracy).
Autor: dr Damian Tokarczyk, Adwokat / Starszy prawnik w kancelarii Raczkowski
