Powierzenie pracy w handlu w niedziele to wykroczenie – a nawet przestępstwo. Kontrowersyjna ustawa o ograniczenie handlu w niedziele i święta zabrania, co do zasady, powierzenie pracy w wymienione dni świąteczne. Zakaz obejmuje pracowników i innych zatrudnionych. Powierzenie pracy w handlu w niedziele lub święta może spotkać się z karą – i to zarówno za wykroczenie, jak i przestępstwo.
Powierzenie pracy
Przepisy karne wprowadzone ustawą o ograniczeniu handlu w niedziele przewidują kary za powierzenie pracy, nie definiując, o jakie zachowanie chodzi. Powierzeniem jest zlecenie komuś pracy, czyli zobowiązanie do jej wykonania w dowolnej formie. Może to przybrać formę odpowiedniego ułożenia grafika pracy, ustnego lub mailowego polecenia i każdą inną postać. Osobą, która powierza wykonywanie pracy jest przełożony pracownika, który takie polecenie wyda. Jego wspólnikiem, również odpowiadającym za przestępstwo, może być członek zarządu (pracodawca), który przez niewłaściwa organizację pracy dopuszcza do powierzenia pracownikom pracy w niedziele lub święta.
Wykroczenie czy przestępstwo?
Powierzenie pracy w handlu w niedziele lub święta może być przestępstwem lub wykroczeniem. Ustawodawca wprowadził identyczne przepisy do kodeksu karnego (art. 218a) i samej ustawy o ograniczeniu handlu (art. 10). Różnica sprowadza się do tego, z jakim nastawieniem działał sprawca.
Do przypisania mu odpowiedzialności za przestępstwo konieczne jest wykazanie, że działał złośliwie lub uporczywie. Złośliwość oznacza, że przełożony lub pracodawca nie tylko świadomie naruszyli prawo pracy, ale działali perfidnie, chcąc dokuczyć pracownikowi. Złośliwość może też polegać na szczególnie lekceważącym podejściu do praw pracownika. Ponadto braku racjonalnego powodu dla powierzenia mu pracy akurat w niedzielę lub święto. Z kolei uporczywość zachodzi, jeśli powierzanie pracownikowi pracy w niedziele lub święta ma miejsce przez dłuższy czas (w orzecznictwie wskazuje się, że co najmniej 3 miesiące) albo trwa, pomimo zwracania pracodawcy uwagi na nieprawidłowość jego postępowania (np. przez Państwową Inspekcję Pracy).
Jeśli przełożonemu lub pracodawcy nie można przypisać złośliwego lub uporczywego działania, Państwowa Inspekcja Pracy może ich ukarać za wykroczenie. Nie wymaga ono żadnego szczególnego nastawienia psychicznego. Wykroczenie może być nawet popełnione nieumyślnie, kiedy sprawca nie uświadamia sobie, że powierza pracownikowi pracę wbrew przepisom. Wystarczające jest uznanie, że powinien był i mógł to sobie uświadamiać.
Kara za złośliwość lub uporczywość – nawet milionowa grzywna
Za przestępstwo powierzenia pracy pracownikowi w niedzielę lub święto grozi kara grzywny (nawet do 1,080,000 zł) lub ograniczenia wolności do 2 lat. Z kolei za wykroczenie Państwowa Inspekcja Pracy może nałożyć mandat (co do zasady do 2,000 zł). Ewentualnie złożyć wniosek o ukaranie do sądu. Sąd będzie mógł nałożyć grzywnę nawet do 100,000 zł.
Autor: dr Damian Tokarczyk, Adwokat / Starszy prawnik w kancelarii Raczkowski
