Od 2017 roku na skutek implementacji unijnej dyrektywy m.in. spółki giełdowe, banki oraz fundusze inwestycyjne, które zatrudniają ponad 500 osób i mają sumę bilansową powyżej 20 mln EUR lub obroty netto powyżej 40 mln EUR, będą zobowiązane do raportowania tzw. danych pozafinansowych. Według szacunków firmy doradczej Deloitte obowiązek ten obejmie w Polsce przynajmniej 300 podmiotów. Tymczasem co roku jedynie ok. 40 organizacji różnej wielkości raportuje dane pozafinansowe.
Unia Europejska w grudniu 2014 roku zapowiedziała rozszerzenie sprawozdawczości firm o obowiązek ujawnienia danych pozafinansowych m.in. opisu polityk, wyniku tych polityk, oceny ryzyk, podstaw zarządczych i wskaźników z zakresu przeciwdziałania korupcji, negatywnego wpływu na środowisko naturalne, aspektów pracowniczych, społecznych oraz poszanowania praw człowieka. Do 2017 roku dyrektywa dotycząca tego obszaru ma zostać włączona do polskiego prawa. W maju br. Ministerstwo Finansów, które jest odpowiedzialne za jej transpozycję, rozpocznie wstępne konsultacje dotyczące wdrożenia obowiązku na gruncie polskim.
„Uporządkowanie aspektów pozafinansowych w sprawozdawczości firm można porównać do rewolucji, która dokonała się kilka lat temu w sposobie sporządzania sprawozdań finansowych. Obowiązujące w Europie i w Polsce jednolite standardy MSSF i MSR pozwoliły na porównywanie danych oraz ułatwiły działania podmiotom zagranicznym, które były i są zainteresowane inwestowaniem w polskie firmy. Ujednolicenie standardów raportowania danych pozafinansowych leży więc w interesie samych firm” – stwierdza Monika Jakubczyk, Partner w Dziale Audytu Deloitte.
Firmy już teraz powinny zastanowić się, jak zdefiniować swoje kluczowe wpływy i odpowiedzialności, wyznaczyć cele w zakresie zrównoważonego rozwoju i zarządzać nimi, wreszcie wypracować odpowiednie systemy zbierania danych i wskaźników. W ten sposób będą w stanie na czas zaprezentować wiarygodne informacje dotyczące swojej działalności i strategii i tym samym spełnić nowy wymóg Unii Europejskiej.
Ewolucja raportowania pozafinansowego w Polsce
W Polsce praktyka w zakresie raportowania pozafinansowego jest dopiero w początkowej fazie rozwoju. Możemy jednak pochwalić się przykładami firm, które wdrożyły najlepsze światowe standardy. Spośród 113 firm, które zgłosiły się do zestawienia Listków CSR POLITYKI, skupiającego największe polskie przedsiębiorstwa, 41 zadeklarowało ujawnianie informacji pozafinansowych w formie raportu. W 2014 r. spośród 31 raportów zgłoszonych do konkursu Raporty Społeczne, 28 zostało przygotowanych w oparciu o międzynarodowy standard Global Reporting Initiative (GRI).
„Są to liderzy, którzy wyznaczają trendy na polskim rynku. Spodziewamy się, że to oni, wykorzystując nowy obowiązek jako szansę na usprawnienie i transformację biznesu, będą wygranymi i, podążając śladami zachodnich firm, przejdą na raportowanie zintegrowane. W ten sposób nie tylko sprostają nowym wymogom sprawozdawczym, ale także zyskają większe zaufanie ze strony inwestorów i będą w stanie lepiej zidentyfikować nowe szanse biznesowe” – podkreśla Irena Pichola, Partner, Lider zespołu Sustainability Consulting Central Europe Deloitte.
Raportowanie zintegrowane trendem przyszłości
Zdaniem ekspertów Deloitte polskie firmy powinny pokusić się nie tylko o spełnienie nowego wymogu, ale o pójście o krok dalej i zastosowanie raportowania zintegrowanego. Tym bardziej, że do takiej decyzji skłaniają także deklaracje Komisji Europejskiej. Raportowanie zintegrowane polega na publikacji informacji finansowych, środowiskowych, społecznych i danych z obszaru ładu korporacyjnego w jednym zestawieniu. W jasnej, kompletnej i porównywalnej formie przedstawia nie tylko bieżącą kondycję organizacji, ale pokazuje również jej plany na przyszłość. Raportowanie zintegrowane ma za zadanie prezentować organizację w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej. Od 2011 roku, czyli od momentu rozpoczęcia procesu konsultacji pierwszej wersji wytycznych w zakresie raportowania zintegrowanego, powstało około 150 takich raportów w 26 krajach.
Weryfikacja pozafinansowa u podstaw budowania wiarygodności
Aż 78 proc. inwestorów w Europie stwierdza, że obecny poziom ujawniania informacji pozafinansowych jest niewystarczający[1]. W cyklicznym badaniu CFO, prowadzanym przez Deloitte, sześciu na dziesięciu dyrektorów finansowych uważa, że wyzwania zrównoważonego rozwoju wpłyną na zmianę raportowania finansowego i jego weryfikacji. Weryfikacja pozafinansowa nabiera coraz większego znaczenia, służąc budowaniu wiarygodności spółek. W Polsce wg zestawienia Listków CSR POLITYKI ponad połowa firm przygotowujących raport pozafinansowy poddaje go zewnętrznej weryfikacji.
„Polskie firmy powinny wykorzystać dyrektywę jako szansę, a nie przymus. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat na świecie nastąpiła zmiana w zakresie wyceny spółek. Obecnie szacuje się, że w zależności od rynku i branży aktywa niematerialne stanowią od 50 do 84 proc. wartości przedsiębiorstwa” – podkreśla Irena Pichola. „Większa transparentność to lepsze wyniki i budowanie wartości przedsiębiorstwa. Dlatego to, czego potrzebuje polski rynek, to edukacja, jak lepiej sprostać oczekiwaniom rynkowym w zakresie transparentności oraz wiedza, jak się przygotować do zmian w zakresie raportowania informacji pozafinansowych tak, aby uzyskać z nich korzyści. Na rzecz tej edukacji powinny się zaangażować wszystkie zainteresowane strony, czyli zarówno administracja publiczna, biznes, inwestorzy, jak i media” – podsumowuje Irena Pichola.
[1] Opracowane na podstawie „What do investors expect from non-financial reporting?” Eurosif i ACCA, 2013. Badanie przeprowadzone wśród 94 inwestorów, analitykóworaz przedstawicieli innych grup interesariuszy spośród 18 krajów.
