ICTER – ośrodek badawczy z misją ratowania wzroku

Interdyscyplinarny zespół światowej klasy naukowców z Międzynarodowego Centrum Badań Oka (ICTER) z Warszawy pracuje nad technologiami, które rewolucjonizują diagnostykę i leczenie najtrudniejszych chorób wzroku. 10 maja dziennikarze mogli zapoznać się z osiągnięciami centrum i porozmawiać z badaczami. Gościem honorowym wydarzenia była ambasador Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w Polsce Anna Clunes. Międzynarodowe Centrum Badań Oka (ICTER) powstało dzięki Funduszom Europejskim z Programu Inteligentny Rozwój (POIR) przyznanym przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej (FNP) w ramach programu Międzynarodowe Agendy Badawcze (MAB). Badania prowadzone w MAB-ach mają interdyscyplinarny charakter a ich wyniki w przyszłości pozwolą na opracowanie nowych technologii, które będą służyć społeczeństwu.

ICTER jest jedną z 14 Międzynarodowych Agend Badawczych. To jedyny taki program w Polsce, który umożliwia tworzenie nowych jednostek badawczych kierowanych przez wybitnych naukowców – wyjaśnia wiceprezes FNP dr Tomasz Perkowski, dodając: – Celem programu
Międzynarodowe Agendy Badawcze jest wzmacnianie jakości nauki w Polsce, rozwój współpracy międzynarodowej i przyciąganie talentów, wspieranie tworzenia innowacyjnych rozwiązań, konkurencyjnych w danej dziedzinie w skali międzynarodowej. Badacze w centrum pracują nad przełomowymi technologiami obrazowania procesów zachodzących w oku oraz ułatwiającymi zabiegi ratujące lub odtwarzające wzrok. Badania mają interdyscyplinarny charakter i dotyczą obszarów takich jak: biologia, chemia, fizyka czy informatyka. W ICTER jedną trzecią kadry naukowej stanowią obcokrajowcy. – Przez wieki leczenie ślepoty było traktowane w kategoriach cudu. Teraz pojawiają się możliwości leczenia nawet osób, które od urodzenia były niewidome. To pokazuje, jak daleko możemy pójść w leczeniu chorób wzroku – twierdzi prof. Maciej Wojtkowski, dyrektor ICTER.

Część z opracowanych w ICTER technologii jest na etapie wdrażania. Jedną z nich jest innowacyjna metoda pozwalająca na obrazowanie siatkówki za pomocą tzw. fluorescencji ze wzbudzeniem dwufotonowym. Pozwala ona w najmniejszej, chemicznej skali sprawdzać, czy komórki odpowiedzialne za proces widzenia działają prawidłowo. Kolejną metodą jest optoretinografia, umożliwiająca precyzyjne mierzenie reakcji obecnych w siatkówce fotoreceptorów na światło. Obie techniki mogą służyć do diagnozowania schorzeń narządu wzroku, ale umożliwiają też analizowanie czy wdrożone terapie odnoszą zakładane skutki. W przypadku optoretinografii technika wymaga niewyobrażalnej dotąd precyzji – urządzenia pomiarowe muszą wykrywać wydłużanie się światłoczułych komórek oka o 1 nanometr, mimo poruszania się całego organu.

ICTER współpracuje z czołowymi ośrodkami badań oka na świecie, w tym z University College London – partnerem strategicznym centrum, a także londyńskim szpitalem Moorfields Eye Hospital oraz Uniwersytetem Kalifornijskim w Irvine. – Międzynarodowa współpraca naukowa jest
kluczowa dla rozwoju nauki i innowacji, a także dla rozwiązywania globalnych wyzwań w zakresie zdrowia, klimatu czy bezpieczeństwa. Współpraca naukowa ponad podziałami umożliwia poszerzenie wiedzy o dodatkowe elementy, wymianę doświadczeń i kompetencji, dostęp do infrastruktury badawczej i transfer technologii – mówi Anna Clunes, Ambasador Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w Polsce, dodając: – Wielka Brytania jest aktywnym partnerem Polski w dziedzinie badań naukowych. Cieszę się, że ośrodki brytyjskie i ICTER utrzymują bliską współpracę w zakresie badań nad okiem i jego chorobami. Jest to ważny obszar dla poprawy jakości życia milionów ludzi na świecie. Mam nadzieję, że ta współpraca będzie się rozwijać i przynosić korzyści wszystkim krajom.
Wsparcie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w realizacji programu Międzynarodowe Agendy Badawcze to nie tylko szansa na rozwój rodzimej nauki – w perspektywie oznacza to wzrost innowacyjności polskiej gospodarki. Technologie dziś opracowywane i testowane w MAB-ach, za
kilka lat mogą mieć wydatny wpływ na różne gałęzie naszej gospodarki, a to przełoży się na konkretne korzyści dla społeczeństwa. W przypadku ICTER nowe urządzenia posłużą do testowania innowacyjnych terapii m.in. dla pacjentów z retinopatią cukrzycową, która jest pierwszą przyczyną utraty wzroku u osób w wieku produkcyjnym, lub ze zwyrodnieniem plamki związanym z wiekiem (AMD), czyli najczęstszą przyczyną utraty wzroku u osób po 50-tce w krajach rozwiniętych.

Fundacja na rzecz Nauki Polskiej istnieje od 1991 r. i jest niezależną, samofinansującą się instytucją pozarządową typu non-profit, która realizuje misję wspierania nauki. Jest największym w Polsce pozabudżetowym źródłem finansowania nauki. Do statutowych celów FNP należą: wspieranie wybitnych naukowców i zespołów badawczych i działanie na rzecz transferu osiągnięć naukowych do praktyki gospodarczej. Fundacja realizuje je poprzez przyznawanie indywidualnych nagród i stypendiów dla naukowców, przyznawanie subwencji na wdrażanie osiągnięć naukowych do praktyki gospodarczej, inne formy wspierania ważnych przedsięwzięć służących nauce (jak np.:
programy wydawnicze, konferencje). Fundacja angażuje się także we wspieranie międzynarodowej współpracy naukowej oraz zwiększanie samodzielności naukowej młodego pokolenia uczonych.