Szwedzkie miasta zdołały istotnie ograniczyć skutki zmian klimatycznych, znacznie zmniejszając ilość gazów cieplarnianych emitowanych do atmosfery przez ten kraj. Poniżej przedstawiamy 7 inicjatyw na rzecz zrównoważonego rozwoju w Szwecji.
Nr 1: sieć ciepłownicza w Göteborgu
Przejście Szwecji z ogrzewania olejowego na zapewniane przez sieć ciepłowniczą, które miało miejsce na początku lat 90. ubiegłego wieku, jest prawdopodobnie najważniejszym pojedynczym czynnikiem, który pozwala zrozumieć rozmiar ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, zarówno w sektorze mieszkaniowym, jak i usługowym. Obecnie sieć ciepłownicza odpowiada za ponad 80% dostaw ciepła i gorącej wody do domów mieszkalnych w Szwecji.
Centralizacja metody ogrzewania i chłodzenia budynków oznacza, że główna ciepłownia może wykorzystywać bardziej zrównoważone i czyste rodzaje paliw. Wiele sieci ciepłowniczych ponownie wykorzystuje ciepło generowane przez przemysł – energię, która w innym przypadku zostałaby zmarnotrawiona.
Göteborg, który jest drugim pod względem wielkości miastem w Szwecji, może pochwalić się siecią ciepłowniczą o długości 1200 km, dostarczającą ciepło do 90% bloków mieszkalnych i 12 tys. domów jednorodzinnych.
Nr 2: Växjö – w pełni ekologiczne miasto
Już w 1996 roku Växjö w południowej Szwecji było pierwszym miastem na świecie, które wyznaczyło sobie cel polegający na całkowitym wyeliminowaniu paliw kopalnych do 2030 roku. Od tego czasu miasto przekuło słowa na działania i aktualnie często nazywane jest „najbardziej ekologicznym miastem Europy“.
Växjö wykorzystuje centralny system chłodzenia i ogrzewania, wznosi energooszczędne budynki z drewna, a transport miejski opiera się na biogazie i odnawialnych źródłach energii. Miasto zainteresowane jest także działaniami indywidualnymi, dlatego promuje jazdę na rowerze jako jedną z alternatyw transportowych i zachęca do tworzenia miejskich ogródków w samym centrum, tj. w Östrabobacken.
W 2014 roku na jednego mieszkańca Växjö przypadało 2,4 tony emisji CO2, czyli znacznie mniej od unijnej średniej, która wynosiła wtedy 7,3 tony.
Kluczowym czynnikiem, który doprowadził do takich osiągnięć w dziedzinie redukcji emisji CO2, jest fakt, że ponad 90% energii wykorzystywanej w mieście do ogrzewania i około połowy energii elektrycznej jest generowana z drewna. Odpady z miejscowego przemysłu drzewnego – gałęzie, kora i trociny – są spalane, aby uzyskać ciepło i energię.
Nr 4: Postępowe Malmö
Malmö i otaczający je region nadal aktywnie walczą ze zmianami klimatycznymi dzięki innowacyjnym i przyszłościowym projektom w dziedzinie zrównoważonego rozwoju:
- Västra Hamnen („Zachodnia Przystań“) stanowi połączeniem nowoczesnej architektury i ekologicznych rozwiązań na rzecz zrównoważonego rozwoju, dlatego jest często określana jako pierwsza w Europie dzielnica o zerowej emisji CO2. W tej byłej stoczni zainstalowano inteligentne systemy ogrzewania i chłodzenia, które wykorzystują wyłącznie energię odnawialną. Dzielnica ma także innowacyjny system utylizacji odpadów, który wykorzystuje zasysanie próżniowe, aby transportować odpady z gospodarstw domowych do centralnego zbiornika pod ziemią. Następnie oddzielane są odpadki żywnościowe, które przetwarzane są na biogaz wykorzystywany przez transport publiczny. Jedną z wielu zalet tego rozwiązania jest brak konieczności kursowania śmieciarek po obszarach mieszkalnych.
- Augustenborg jest jedną z największych inwestycji w Europie, w której wprowadzono ekologiczne rozwiązania na już istniejącym obszarze mieszkalnym. W 2010 roku dzielnicy przyznano nagrodę ONZ World Habitat Award za 10 tys. zielonych dachów, które zapobiegają powodziom poprzez pochłanianie deszczówki. W dzielnicy zrealizowano także duży projekt dotyczący energii słonecznej, w ramach którego fotowoltaiczne panele słoneczne zainstalowano na budynkach prywatnych i publicznych, aby wykorzystać dostępną energię. Ponadto ponad 70% odpadów zbieranych w Augustenborg jest poddawanych recyklingowi.
- Dzielnica Hyllie dąży w swoim rozwoju do otrzymania miana najinteligentniejszej dzielnicy regionu Öresund pod względem dostosowania do zmian klimatycznych. Władze miasta dokładają wszelkich starań aby obszar ten przed 2020 rokiem w 100% wykorzystywał energię odnawialną i poddaną recyklingowi. W Hyllie rozwijany jest m. in. zrównoważony system energetyczny, który będzie obejmował energię elektryczną, ogrzewanie i chłodzenie. Towarzyszyć mu będzie inteligentne rozwiązanie służące monitorowaniu zużycia, za pomocą którego mieszkańcy będą mogli mierzyć i śledzić swój wpływ na środowisko naturalne.
Nr 4: Energooszczędna Umeå
Duży pożar w dzielnicy Ålidhem w mieście Umeå, do którego doszło w 2008 roku, skłonił władze miejskie do rozpoczęcia budowy energooszczędnych budynków w ramach projektu rewitalizacyjnego pod nazwą „Zrównoważone Ålidhem“.
Około 400 mieszkań zbudowanych w latach 60. i 70. ubiegłego wieku zostało wyremontowanych, aby osiągnąć cel, jakim jest zmniejszenie przez nie zużycia energii o 50%.
Ponadto zbudowano 137 nowych lokali, które zużywają o 50% mniej energii, a na dachach zainstalowano ogniwa fotowoltaiczne wykorzystujące energię słoneczną. W każdym z mieszkań zamontowano specjalne terminale pokazujące i monitorujące zużycie prądu, energii cieplnej i wody.
W 2013 roku projektowi przyznano nagrodę Sustainable Energy Europe w kategorii „Mieszkalnictwo“.
Nr 5: Zrównoważony rozwój poprzez miejskie rolnictwo
Miejskie rolnictwo na terenie ogródków działkowych jest od dawna popularnym hobby wśród Szwedów w wielu częściach kraju. Mieszkańcy wspólnie korzystają z fragmentu ziemi, na którym uprawiają owoce i warzywa. Inicjatywę tę nadzoruje Koloniträdgårdförbundet (Stowarzyszenie Ogrodów Działkowych). Ta stuletnia organizacja reprezentuje ponad 25 tys. członków i 26 organizacji członkowskich, w tym miejskich rolników i spółdzielnie ogrodnicze.
Nr 6: Ochrona pszczół i motyli
Prywatne pasieki stały się popularne, gdy w mediach na całym świecie pojawiły się informacje o tym, że populacja pszczół drastycznie się zmniejsza. Organizacje takie jak Svenska Bin i Bee Urban pomagają w zdobywaniu uli, tworzeniu ogrodów wzbogacających bioróżnorodność i siedlisk do zapylania w środowisku miejskim.
Owady zapylające mają kluczowe znaczenie dla przetrwania gatunku ludzkiego, a niezliczone rośliny i produkty pochodzenia roślinnego uzależnione są od zapylających je pszczół. Owady te są też bardzo ważne dla całego ekosystemu, gdyż zapylają krzyżowo florę, a ta z kolei oczyszcza powietrze, którym oddychamy. Natomiast motyle, które są wrażliwe na zmiany w środowisku naturalnym, są wskaźnikami dla ekologów badających zmiany w ekosystemach i klimacie.
Na sztokholmskim przedmieściu Huddinge, URBIO przekształcił dach pięciopiętrowego parkingu szpitalnego w ekologiczny raj dla motyli, których w tej okolicy jest mnóstwo. „Dach Motyli i Restauracja Nektar“ (Fjärilstak och nektarrestaurang) to kilka stworzonych na dachach łąk, które obsiano różnorodnymi roślinami, oraz ogrody z kwiatami produkującymi nektar, mające na celu wsparcie populacji motyli.
Nr 7: Ogrzewanie budynków ciepłem ludzkiego ciała
Koncepcja „domów pasywnych” przewiduje ograniczenie zużycia energii dzięki budowie energooszczędnych budynków, które korzystają z energii wytworzonej przez ludzkie ciało, urządzenia elektryczne oraz światło słoneczne. Domy pasywne powstały w wielu miejscowościach w całej Szwecji.
W położonym na południu kraju Helsingborgu kompleks Väla Gård jest grupą zasilanych energią słoneczną budynków biurowych i sal konferencyjnych, które są także pasywne i energooszczędne. Zakończona w 2012 roku inwestycja posiada pokryte roślinnością ściany, które oczyszczają powietrze. Obiekt produkuje więcej energii niż zużywa, za co został mu przyznany najwyższy, platynowy certyfikat LEED dla budynków ekologicznych.
System geotermalny zainstalowany na głównym dworcu kolejowym w Sztokholmie pochłania ciepło wytwarzane przez ponad 250 tys. podróżnych przechodzących tam każdego dnia. Zgromadzona energia przekazywana jest za pomocą regulatora ciepła do wody, która jest następnie wykorzystywana do ogrzewania pobliskiego biurowca Kungsbrohuset. Budynek jest chłodzony za pomocą wody z pobliskiego jeziora Klara, dzięki czemu biurowiec w pełni wykorzystuje otaczające go środowisko.
Zdjęcie: Jörgen Wiklund/imagebank.sweden.se
