„Horyzont Europa” szansą na rozwój polskiej nauki i innowacyjności

„Horyzont Europa” szansą na rozwój polskiej nauki i innowacyjności. Ruszył nowy program finansujący badania naukowe i innowacje „Horyzont Europa”. Jest on dziewiątym w historii programem ramowym UE z rekordowym budżetem ponad 95 mld euro. Program będzie zapewniać cenne wsparcie najlepszym naukowcom i innowatorom, stymulując tym samym przemiany systemowe konieczne do zapewnienia, by Europa była ekologiczna, zdrowa i odporna.

Program „Horyzont Europa” to szansa na sfinansowanie ambitnych projektów, a także na włączenie polskich podmiotów w poszukiwanie nowych rozwiązań. Będzie stymulować doskonałość naukową za pośrednictwem Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (European Research Council – ERC), tak by umożliwić wybitnym naukowcom poszerzanie granic nauki i wiedzy. Co pomoże sprostać wyzwaniom gospodarczym i społecznym, przed którymi stoi Europa. Stypendia i wymiany w ramach Działań Marii Skłodowskiej-Curie (MSCA) pomogą najbardziej utalentowanym młodym naukowcom poszerzać wiedzę i umiejętności. Ponadto Europa skorzysta z doradztwa naukowego, wsparcia technicznego i specjalnych badań prowadzonych przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC), służbę naukową Komisji Europejskiej.

Nowe elementy programu

Nowymi elementami programu w stosunku do poprzednich edycji są m.in.: zwiększony nacisk na oddziaływanie (impact), misje. Ponadto odnowione podejście do partnerstw w obszarze badań naukowych i innowacji. W wyniku starań m.in. ze strony Polski wzmocnione podejście będzie obrane także wobec działań na rzecz upowszechniania doskonałości i podwyższania obecności w projektach ramowych partnerów z dotychczas słabiej reprezentowanych państw członkowskich. Odzwierciedla to wysoki budżet na tego typu działania – co najmniej 3,3% całości środków programu. Warto przy tym podkreślić, że wspieranie udziału wszystkich państw członkowskich stanowi jeden z celów szczegółowych programu „Horyzont Europa”.

Struktura programu 

Struktura programu „Horyzont Europa” jest oparta na trzech filarach wspierających szerokie spektrum działań obejmujących cały cykl badań i innowacji.

1. Doskonała baza naukowa

Filar będzie skoncentrowany na działaniach wspierających doskonałość naukową oraz umiędzynarodowienie nauki. Cele te będą osiągane przez następujące instrumenty:

• granty Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC),
• działania Maria Skłodowska-Curie (granty mobilnościowe),
• infrastruktury badawcze;

2.    Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa

Filar będzie poświęcony wykorzystywaniu nauki do rozwiązywania najważniejszych wyzwań społecznych i gospodarczych. Obejmuje następujące klastry:

• zdrowie,
• kultura, kreatywność i społeczeństwo integracyjne,
• bezpieczeństwo cywilne na rzecz społeczeństwa,
• technologie cyfrowe, przemysł i przestrzeń kosmiczna, 
• klimat, energetyka i mobilność,
• żywność, biogospodarka, zasoby naturalne, rolnictwo i środowisko

oraz niejądrowe działania bezpośrednie Wspólnego Centrum Badawczego (JRC);

3.    Innowacyjna Europa

Filar będzie wspierał najbardziej innowacyjne europejskie pomysły i MŚP, w tym start-upy w ramach następujących komponentów:

• Europejska Rada ds. Innowacji,
• europejskie ekosystemy innowacji,
• Europejski Instytut Innowacji i Technologii – działania prowadzone w ramach Wspólnot Wiedzy i Innowacji.

Dodatkowymi obszarami programu są: 

• poszerzanie uczestnictwa i wzmacnianie europejskiej przestrzeni badawczej,
• zreformowanie i usprawnienie europejskiego systemu badań naukowych i innowacji.

Kryteria oceny wniosków 

Przede wszystkim kryteriami oceny wniosków w programie ramowym są: doskonałość naukowa, wpływ/oddziaływanie oraz jakość i efektywność realizacji. W wyniku negocjacji do „Horyzontu Europa” udało się ponadto wprowadzić kryterium „różnorodności geograficznej” (geographical diversity) jako szczegółowego kryterium ewaluacji. 

Rozwój polskiej nauki – krajowe wsparcie 

Przede wszystkim na ofertę krajowego wsparcia udziału polskich podmiotów w programie ramowym składają się m.in. następujące instrumenty:

• realizowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki schemat „Granty na Granty” dla naukowców. Ponadto bliźniaczy program „Eurogranty” dla firm wdrażany przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości,
• program projektów międzynarodowych współfinansowanych, w ramach którego Ministerstwo Edukacji i Nauki dofinansowuje koszty własne organizacji badawczych w projektach programu ramowego wymagających wniesienia takiego wkładu,
• „Pieczęć doskonałości” (Seal of Excellence) umożliwiająca finansowanie z budżetu krajowego doskonałych polskich projektów. Przede wszystkim tych, które nie uzyskały finansowania w programie ramowym z powodu ograniczeń budżetowych,
• „PAKT” (Premia dla Aktywnych) – system premiowania najlepszych naukowców aktywnych w projektach „Horyzontu Europa”,
• bezpłatne wsparcie dla polskich jednostek oferowane przez Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE wchodzący w skład NCBR. Sieć regionalnych biur działających przy największych polskich uczelniach. Ponadto także agendę NCBR w Brukseli, tj. biuro Business and Science Poland (BSP),
• szczególne wsparcie dla rozwoju infrastruktury badawczej w synergii z instrumentami polityki spójności oraz w ramach działań zaplanowanych w Krajowym Planie Odbudowy,
• doktoraty wdrożeniowe będące pomostem łączącym świat nauki i biznesu. 

Program ramowy „Horyzont Europa” to szansa, aby polscy naukowcy, przedsiębiorcy, innowatorzy stali się częścią globalnego łańcucha wymiany doświadczeń i innowacji, które są odpowiedzią na aktualne wyzwania społeczno-gospodarze Polski i całej Europy.

Źródło: gov.pl