Wyzwania migrantów i migrantek w prowadzeniu biznesów społecznych w Polsce. Na przedsiębiorczych migrantów i migrantki zazwyczaj spoglądamy głównie w kontekście ich narodowych społeczności. Równie ważne dla określenia ich sytuacji jest przyjrzenie się wpływowi samego społeczeństwa polskiego na ich biznesy. Często cudzoziemcy muszą się borykać z przeszkodami, które trudno im przewidzieć.
ARTYKUŁ W RAMACH CYKLU: „BIZNES BEZ GRANIC”, KTÓREGO PARTNEREM JEST FUNDACJA ASHOKA
Na jakość przebywania cudzoziemców w Polsce, w tym także przedsiębiorców, największy wpływ ma oczywiście społeczna atmosfera i poziom otwartości miejscowych. Rozpoczęty w 2015 r. kryzys migracyjny spowodował nasilenie obaw i sprzeciwu wobec dalszego osiedlania się uchodźców napływających do Europy, wyrażające się uprzedzeniami i stereotypizacją wizerunku przybysza. Wiele organizacji zaczęło donosić o aktach nienawiści wymierzonych przeciwko osobom niepolskiego pochodzenia. Wzrost przemocy na tle ksenofobicznym i rasistowskim odnotowały także policja, prokuratura oraz Rzecznik Praw Obywatelskich. Ponadto od marca tego roku wraz z wybuchem pandemii koronawirusa wyzwania migrantów i migrantek nabrały przybrały na sile. Pojawiła się dezinformacja, która na całym świecie nasila ruchy ksenofobiczne. Przykładem może być zabójstwo 46-letniego George’a Floyda, które odbiło się szerokim echem na całym świecie, nie tylko w sieci, ale też protestami na ulicach.
W polskiej sferze publicznej, w tym wśród decydentów, pokutuje przekonanie, że niechęć Polaków do uchodźców i migrantów nie przekłada się na ich stosunki z np. z Ukraińcami i Ukrainkami. Według tych założeń o integrację Ukraińców i Ukrainek nie trzeba się martwić, ponieważ różnice kulturowe są niewielkie. Pomijając postkolonialne podłoże takiego myślenia o sąsiadach zza Buga, gdy mówimy o codzienności i próbach przedsiębiorczości wśród migrantów, różnice kulturowe mogą stanowić ogromną barierę. Na te bariery zwróciła uwagę Alla Maievska, doradczyni biznesowa o doświadczeniu migranckim. Założycielka nieformalnej sieci rosyjskojęzycznych przedsiębiorczych kobiet-głównie Ukrainek, osiedlonych w całej Polsce. Maievska twierdzi:
– „Polacy poważnie traktują sprawę, dopiero gdy jest na piśmie. Przedsiębiorcy migranccy tymczasem nie są w ogóle przyzwyczajeni do maili. U nich zaufanie buduje się na rozmowie. Wystarczy telefon. Wśród Polaków to wywołuje frustrację ”.
Różnice mentalne
O wiele poważniejsza w skutkach może być różnica mentalności. W sytuacji konfliktu każe ona Polakom się dystansować, a Ukraińcom przeć do konfrontacji:
– „Gdy coś idzie nie tak, Ukraińcy stawiają kawę na ławę. Potrafią się zezłościć i nie powstrzymują swoich emocji. W Polsce to działa na odwrót. W sytuacji konfliktu przechodzicie na „pan”, „pani”. Zdarza się, że słowa te mówione są przez zaciśnięte zęby. Natomiast sposobem Polaków na konflikt biznesowy jest trzymanie się formalności i formy. A taka postawa Ukraińcom może kojarzyć się z wywyższaniem się. Co może w ostateczności prowadzić do zaostrzenia konfliktów”.
Wyzwania migrantów i migrantek w obliczu pandemii. Co dalej?
Z pojawieniem się problemu koronawirusa nadeszła wielka zmiana. Epidemia wywraca nasz świat do góry nogami oraz sieje niepewność. Spodziewamy się, że gruntownie przedefiniuje systemy gospodarcze. Sytuacja wymaga uruchomienia pokładów przedsiębiorczego myślenia. Wyzwania migrantów i migrantek są ogromne, w Polsce jest duża potrzeba podejścia do tego wspólnie jako środowisko. Działania nie mogą być rozproszone. Wspólnie zajmiemy się głębszym poziomem analizy i wychodząc od diagnozy sytuacji migrantów i migrantek w Polsce. Zaczniemy działać nad przyczynami problemów oraz pracować długofalowo na systemową zmianę. Znamy dobre przykłady współpracy między organizacjami pozarządowymi. Sytuacja wymaga, aby zwierać szyki nie tylko wewnątrz środowiska pozarządowego jak było do tej pory, ale budować porozumienie z biznesem, administracją samorządową, związkami pracowników i pracodawców, mediami. Innymi słowy, poruszyć całe społeczeństwo obywatelskie.
Złożoność problemów nie umożliwia żadnemu podmiotowi, nawet tak potężnemu, jak rząd, rozwiązać ich w pojedynkę. Fundacja Ashoka, która jest partnerem cyklu “Biznes bez granic” chce dołożyć wszelkich starań, aby budować szeroką koalicję na rzecz systemowej zmiany. Ma służyć swoim doświadczeniem, siecią wsparcia, doświadczeniem w łączeniu ludzi i środowisk. Ashoka wraz z Citi Foundation pragnie dołożyć wszelkich starań, aby budować szeroką koalicję na rzecz systemowej zmiany. Pierwszym krokiem ma być powtórzenie debaty z ekspertami ds. migracji nad potencjałem migrantów i migrantek w Polsce. Jak mówią jej przedstawiciele:
–“Mamy nadzieję, że to będzie początek budowania szerokiego porozumienia wokół tematu innowacyjności społecznej i potencjału migrantów i migrantek, którzy decydują się żyć, pracować, działać i tworzyć w Polsce.”
Program Hello Entrepreneurship realizowany jest przez Ashokę w Polsce we współpracy z Citi Foundation. Partnerem merytorycznym programu jest Fundacja Citi Handlowy.
Ashoka, czyli Międzynarodowa Organizacja Innowatorów Społecznych na świecie działa od 1981 r. Identyfikuje i wspiera wiodących przedsiębiorców społecznych. Uczy się na podstawie ich innowacji i mobilizuje globalną społeczność, aby budować świat, w którym każdy może być twórcą zmian na lepsze. Od 25 lat Ashoka jest obecna również w Polsce. Wspiera innowatorki i wybitnych innowatorów społecznych, poprzez nagłaśnianie przedsiębiorczych inicjatyw migrantek i migrantów. Do tej pory przeprowadziła 11 programów akceleracyjnych oraz wsparła ponad 100 rozwiązań w 14 krajach Europy.
Citi Foundation od lat działa na rzecz promowania postępu gospodarczego i poprawy życia ludzi w społecznościach o niskich dochodach. Tylko w ostatnich 5 latach przeznaczyła na rozwój lokalnych inicjatyw społecznych w 85 krajach świata ponad 390 mln dolarów. Poprawiając tym samym jakość życia ponad 4 mln ludzi. W marcu 2020 roku uruchomiła specjalny Fundusz w wysokości 15 000 000 USD na wsparcie działań humanitarnych związanych z walką ze skutkami rozprzestrzeniania się COVID – 19. W polskie projekty społeczne angażuje się już od 2005 r., wspierając takie inicjatywy jak Hello Entrepreneurship, Shesnnovation Academy, Biznes w Kobiecych Rękach.
