Nowe przepisy ułatwią życie inwestorom i mogą skrócić proces oczekiwania na realizację inwestycji. Kluczowymi aspektami nowelizacji jest ograniczenie mocy właściciela do swobodnego ustalania stawek, za wyrażenie zgody na przekształcenie celu nieruchomości oraz zmian sposobu korzystania z gruntu.
We wtorek 02.07.2019 r. Prezydent RP podpisał nowelizację ustawy o gospodarce nieruchomościami. Nowe regulacje wzmocnią pozycję prawną użytkowników wieczystych, wobec właścicieli gruntów. Ograniczą ryzyko braku możliwości wykorzystania nieruchomości według planu inwestora.
Zmieniony art. 73 ustawy o gospodarce nieruchomościami wprowadza jednorodny schemat działania dotyczący zmiany celu użytkowania wieczystego. Do tej pory samorządy i Skarb Państwa miały wolną „rękę” w ustalaniu sposobu postępowania administracyjnego oraz określania stawek w tym zakresie. Często opłaty te wynosiły nawet do kilkudziesięciu procent wartości nieruchomości. Przy dużych inwestycjach o wartości np. 20 milionów złotych, opłata za zmianę mogła wynieść łącznie nawet gigantyczną kwotę rzędu 5 milionów złotych. Według Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, stan ten nie miał oparcia w przepisach, co znajduje poparcie w stanowisku sądów administracyjnych (np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 grudnia 2016 r., I OSK 1622/16).
Wniosek o zmianę przeznaczenia gruntu, będzie można złożyć, jeśli trwałej zmianie ulegnie sposób korzystania z nieruchomości, czego efektem stanie się konieczność dostosowania celu użytkowania wieczystego. Możliwość zmiany nastąpi również w sytuacji, gdy zaproponowana modyfikacja będzie zgodna z m.in. przeznaczeniem nieruchomości ustalonym w obowiązującym miejscowym planie zagospodarowania wieczystego, decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu lub decyzją o pozwoleniu na użytkowanie. Pozwoli to na większą elastyczność w zagospodarowaniu gruntu użytkownikom wieczystym.
Jedyną przewidzianą w nowych przepisach należność, którą pokryje użytkownik gruntu, jest jednorazowa wpłata, której wysokość może sięgać maksymalnie dwukrotności dotychczasowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego. Kwoty te oscylują w granicach od paruset do kilkudziesięciu tysięcy złotych w zależności od przeznaczenia gruntu i związanej stawki procentowej – od 0,3 % do 3%.
Zgodnie z nową procedurą użytkownik wieczysty, organ reprezentujący Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego może przedstawić propozycję zmiany celu użytkowania wieczystego oraz wyznaczyć drugiej stronie termin minimum 2 miesięcy na zajęcie pisemnego stanowiska. W razie braku zgody którejś ze stron lub nieprzedstawienia stanowiska, możliwe będzie wniesienie powództwa do sądu o ustalenie zmiany celu użytkowania wieczystego.
Powyższe zmiany będą miały zastosowanie również w przypadku, gdy cel użytkowania wieczystego nie został ustalony. Będzie to dodatkowym ustabilizowaniem sytuacji użytkowników wieczystych, którzy nabyli swój tytuł do nieruchomości np. na podstawie decyzji stwierdzającej nabycie użytkowania wieczystego lub umowy, które nie określały celu użytkowania wieczystego. Sytuacja ta niejednokrotnie skutkowała sporami pomiędzy właścicielami, a użytkownikami wieczystymi.
Kamil Wróblewski, Prawnik, Praktyka Nieruchomości w Kochański i Partnerzy
