Konsekwencją zrobienia zakupów u kontrahenta z innego państwa UE jest nietypowy przy zakupach obowiązek zapłaty VAT-u. Obowiązek podatkowy determinujący rozliczenie VAT-u z tej transakcji powstaje zasadniczo w dniu wystawienia faktury sprzedażowej. Inaczej będzie, jeśli zamiast faktury unijny kontrahent wręczy nam jedynie paragon.
Zakupy produktów w obrębie Unii Europejskiej co do zasady narzucają na kupującego obowiązek rozliczenia ich jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów – w sytuacji, gdy obie strony transakcji to czynni podatnicy podatku od wartości dodanej czy VAT-u.
Warunki przesądzające o wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów
| WNT to nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz (art. 9 ust. 1 ustawy o VAT). Nabywane towary przez np. polskiego podatnika VAT-u od włoskiego podatnika podatku od wartości dodanej muszą służyć działalności gospodarczej i ich dostawa musi odbyć się za wynagrodzeniem. |
Generalnie, VAT należny od WNT jest jednocześnie VAT-em naliczonym podlegającym odliczeniu, o ile wydatek związany jest z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Polski przedsiębiorca (występujący w roli nabywcy) wykazuje VAT należny z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w deklaracji VAT-owskiej, równocześnie zyskując prawo do odliczenia tego podatku jako podatku naliczonego (art. 86 ust. 10b pkt 3 ww. ustawy).
Moment obowiązku podatkowego, a różne daty na fakturze
Przy WNT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez unijnego kontrahenta, nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym miała miejsce dostawa zakupionych na warunkach WNT rzeczy (art. 20 ust. 5 ustawy o VAT). Zatem jeśli zakupione np. u portugalskiego kontrahenta dotarły do polskiego magazynu w czerwcu, a dopiero w sierpniu otrzymujemy dokumentującą tę sprzedaż fakturę, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów musimy wykazać w deklaracji za lipiec, składanej w sierpniu, gdyż uznaje się, że obowiązek podatkowy powstał 15. lipca.
Jak powszechnie wiadomo, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego.
Warto podkreślić, że obowiązek podatkowy od WNT oraz prawo do odliczenia tego podatku powstają w tym samym okresie rozliczeniowym, co przy założeniu prawa do pełnego odliczenia VAT powoduje brak obowiązku zapłaty podatku z tytułu tego nabycia.
Rozliczenie transakcji potwierdzonej paragonem
A co jeśli unijny kontrahent wystawi nam za zakupy jedynie paragon, na którym widnieje, że podatek od wartości dodanej został rozliczony za granicą? Jako nabywca nadal powinniśmy rozpoznać u siebie WNT. Nigdzie nie jest bowiem napisane, że powstanie WNT jest zależne od potwierdzenia sprzedaży akurat fakturą. Za moment powstania obowiązku nie można uznać momentu wystawienia paragonu, czyli analogicznie do faktury, ponieważ paragon nie jest tożsamy z fakturą. Stąd obowiązek powstanie tu 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym doszło do dostawy na warunkach WNT. Co się tyczy prawa do odliczenia VAT-u – jeśli dysponujemy paragonem, nie uprawnia nas on do skorzystania z prawa do odliczenia. Tutaj przepisy mówią wyraźnie, że potrzeba jest faktura.
