Najnowsza prognoza Komisji Europejskiej (KE) wskazuje, że KE pozytywnie ocenia fundamenty polskiej gospodarki. W 2016 r. Polska będzie jednym z najszybciej rozwijających się krajów UE. Równocześnie KE prognozuje, że deficyt sektora ukształtuje się na poziomie zgodnym z szacunkiem MF, tj. 2,8% PKB. Prognoza KE wskazuje też, że bez odbudowy strumienia dochodów podatkowych i uszczelnienia systemu podatkowego w 2017 r. istnieje ryzyko przekroczenia przez deficyt 3% PKB. Szczegółowe informacje nt. działań po stronie dochodowej i wydatkowej oraz ich przewidywane skutki dla finansów publicznych zostaną przedstawione w aktualizacji Programu konwergencji w kwietniu br.
Z prognozy KE wynika, że tempo wzrostu gospodarczego w Polsce zarówno w tym, jak i przyszłym roku wyniesie 3,5%, wobec 3,5% szacowanych przez KE na 2015 r. (wstępne dane opublikowane przez GUS wskazują, że wzrost PKB w 2015 r. wyniósł 3,6%, co oznacza lepszy – niż to przyjęła KE – punkt startowy do prognoz na br.). Zdaniem KE głównym czynnikiem wzrostu PKB w tym okresie będzie popyt krajowy, w szczególności konsumpcja prywatna, ujemny wkład we wzrost będzie miał natomiast eksport netto.W całym horyzoncie prognozy Polska pozostanie jednym z najszybciej rozwijających się krajów UE.
W 2015 r. Polska miała jedno z najwyższych temp wzrostu potencjalnego PKB, a z prognoz KE wynika, że również w latach 2016-2017 pozostanie w czołówce wśród krajów UE. Jednym z czynników, który przyczynia się do wysokiego tempa wzrostu potencjału jest szybki wzrost produktywności pracy. Utrzymanie prognoz wzrostu potencjalnego PKB na stabilnym poziomie wskazuje, że KE pozytywnie ocenia fundamenty polskiej gospodarki.
Prognozy KE na lata 2016-2017 są niższe od dostępnych obecnie prognoz Banku Światowego, ekonomistów ankietowanych przez Reuters oraz MF. Według ostatnich projekcji Banku Światowego (raport Global Economic Prospects, styczeń 2016) tempo wzrostu PKB w Polsce przyspieszy w analizowanym horyzoncie do odpowiednio 3,7% i 3,9%, przy czym prognozy tej instytucji są wyższe od tych sprzed roku. Z kolei z prognoz publikowanych przez Reuters (mediana, styczeń 2016 r.) wynika, że wzrost PKB w latach 2016-2017 wyniesie odpowiednio 3,6% – 3,7%.
Mimo stosunkowo ostrożnych prognoz makroekonomicznych KE zakłada utrzymanie deficytu sektora finansów publicznych w 2016 r. poniżej 3%. Prognoza KE zakłada, że w 2016 r. ukształtuje się on na poziomie 2,8% PKB, identycznie jak założono w ustawie budżetowej na rok 2016.
Najnowsza prognoza KE wskazuje na ryzyko przekroczenia wartości referencyjnej w 2017 r., (3,4% PKB) co wynika ze stosowanego przez KE w prognozie zimowej podejścia braku zmian w polityce rządu (ang. no-policy-change scenario). KE uwzględniła w prognozie na 2017 r. przyrost wydatków związanych z całoroczną realizacją programu 500+, brak wpływów z dywidendy cyfrowej oraz obniżkę stawek VAT, przy jednoczesnym braku działań wzmacniających stronę dochodową i priorytetyzacji innych wydatków. Szczegółowe informacje nt. polityki budżetowej w latach 2017‑19, w tym aktualne prognozy deficytu i długu publicznego, a także działania po stronie dochodowej i wydatkowej oraz ich przewidywane skutki dla finansów publicznych, zostaną przedstawione w najbliższej aktualizacji Programu konwergencji w kwietniu br.
Prognoza KE nie uwzględnia podejmowanych przez rząd działań ukierunkowanych na wzmocnienie strony dochodowej poprzez znaczącą odbudowę strumienia dochodów podatkowych i uszczelnienie systemu podatkowego. Działania te obejmują:
- wprowadzenie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (General Anti-Avoidance Rule – GAAR);
- obniżenie limitu na transakcje gotówkowe pomiędzy firmami, z 15 000 EUR na 15 000 PLN;
- reformę administracji podatkowej i celnej – połączenie obu służb umożliwi ich lepszą współpracę;
- wprowadzenie narzędzi informatycznych do wykrywania i zwalczania wyłudzeń podatku VAT.
Przedstawiana przez KE zimowa prognoza wydatków na 2017 r. nie uwzględniła stosowania stabilizującej reguły wydatkowej, od 2015 r. wykorzystywanej w Polsce w sposób wiążący w procesie budżetowym. Reguła ta prawnie determinuje poziom wydatków podmiotów objętych jej zakresem, bezpośrednio określając rozmiar konsolidacji po stronie wydatkowej w przypadku istotnego zmniejszenia wpływów podatkowych lub z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne.
Należy podkreślić, że prowadzona przez rząd w 2016 r. i w kolejnych latach polityka budżetowa będzie w dalszym ciągu zorientowana na utrzymanie stabilności finansów publicznych przy jednoczesnym wspieraniu inkluzywnego wzrostu gospodarczego w ramach ograniczeń wynikających z prawa krajowego i unijnego, w szczególności stabilizującej reguły wydatkowej oraz respektowania 3% PKB dla deficytu budżetowego. Takie podejście do polityki budżetowej Minister Finansów jednoznacznie zadeklarował zarówno w liście do MFW (w związku z niedawnym przeglądem wypełniania przez Polskę kryteriów kwalifikujących do dostępu do Elastycznej Linii Kredytowej (ang. Flexible Credit Line, FCL)), jak i KE.
