Rodzaje „kredytów frankowych”, czyli ile franka jest we franku?

Kredyty frankowe to tylko potoczna nazwa kredytów, w których pojawia się waluta szwajcarska, czyli CHF (frank szwajcarski). W praktyce jednak wyróżnia się ich trzy rodzaje. Razem z ekspertami VOTUM S.A. zdradzamy, czym różnią się od siebie kredyty zaciągane w innej walucie, które z nich są najkorzystniejsze i finalnie, jak walczyć o swoje, podczas późniejszych problemów związanych ze spłatą zadłużenia.

Szacuje się, że w Polsce podczas największego boomu w latach 2005–2010, banki udzieliły Polakom blisko 900 tysięcy kredytów frankowych. Na ich atrakcyjność wpłynęły m.in. niski kurs franka szwajcarskiego (CHF) oraz niższe oprocentowanie w stosunku do kredytów w złotówkach (PLN) – wszystko za sprawą zagranicznej stopy bankowej (LIBOR ustala stawki oprocentowania kredytu na zagranicznym rynku międzybankowym, określonym w Londynie przez cztery główne banki: Bankers Trust (USA), Bank of Tokyo (Japonia), Barclays i National Westminster (oba z Wielkiej Brytanii).

Należy jednak dodać, że „kredyt frankowy” to duże uproszczenie w nazewnictwie. W przeważającej części owe kredyty to kredyty indeksowe (waloryzowane) bądź denominowane do waluty CHF. Konkretna kwalifikacja kredytu i zweryfikowanie tego w umowie pozwoli nam uniknąć późniejszych nieprzyjemności procesowych i dochodzenia roszczeń od banku, o ile będzie to konieczne.

W tym artykule więc pochylamy się nad prawnymi różnicami w umowach oraz sprawdzamy, jak można walczyć z bankiem w związku z zastosowaną w umowie konstrukcją indeksacji/waloryzacji. Zapytaliśmy też eksperta jaka jest szansa na uzyskanie roszczeń od banku z powodu zmiany kursu franka?

Ryzyko zawsze istnieje – zwłaszcza przy umowach długoterminowych

Wspomniane niskie oprocentowanie, niższy kurs waluty, ale też wzmożone akcje marketingowe banków wpłynęły na to, że kredytobiorcy masowo podpisywali umowy kredytów frankowych. Zachęceni realnymi korzyściami finansowymi, kredytobiorcy optymistycznie bazowali na szacunkowych harmonogramach spłat… Niestety, jak sama nazwa wskazuje – są one tylko estymacją. Podpisując umowę z bankiem należy przede wszystkim pamiętać, że spłata kredytu, zwłaszcza hipotecznego i waloryzowanego, to proces długofalowy i w długim okresie czasu, na rynku może dojść do wielu niekorzystnych zmian.

– Znacząca zmiana kursu CHF wyjątkowo mocno dotknęła Frankowiczów. Nie ma się czemu dziwić, zwłaszcza, że kiedy w chwili podpisania umowy kurs oscylował na poziomie 2–3 zł, dziś osiągnął już poziom ponad 4 zł. Można jednak odzyskać nadpłacone raty, do czego serdecznie zachęcamy. Ważny jest jednak rodzaj podpisanej umowy – „kredyt frankowy” to pojęcie szerokie. Zachęcam więc do kontaktu, w celu analizy umowy. Jeśli zawiera ona m.in. abuzywne postanowienia umowne, można wystąpić z roszczeniem do banku – mówił Kacper Jankowski, Dyrektor Departamentu Spraw Bankowych VOTUM S.A.

Zobacz także:

Pozew sądowy czy postępowanie pojednawcze?

Umowy kredytowe objęte ryzykiem walutowym – dostępne warianty

Wyróżniamy trzy rodzaje kredytów frankowych:

1. Kredyt walutowy – zarówno kwota zobowiązania i waluta kredytu jest obca – wpłata kredytu i jego spłata w ratach także odbywa się w walucie obcej.
2. Kredyt indeksowany do waluty obcej – w umowie kredytu waluta i kwota zobowiązania określone zostały w walucie polskiej. Wypłata kredytu następuje w PLN, jednak w przededniu wypłaty lub transzy bank przelicza zobowiązanie na walutę, do której kredyt jest indeksowany po bieżącym kursie – kwota wyrażona w walucie obcej stanowi podstawę do wyliczenia rat kapitałowo odsetkowych. Harmonogram spłat szacowany jest w walucie obcej, natomiast spłata w złotówkach.
3. Kredyt denominowany do waluty obcej – w umowie określone zobowiązania podawane są w walucie obcej – wypłata natomiast następuje w PLN po przeliczeniu bieżącego kursu wymiany z dnia wypłaty. Harmonogram spłaty określony jest w walucie obcej, spłata natomiast w złotówkach.

– Różnice między kredytami – wydawać by się mogło – nie są duże: w praktyce różni je jedynie inna waluta, w jakiej wyrażona jest kwota zobowiązania lub wypłaty w umowie. Konsekwencje dalszych postępowań mogą jednak wpłynąć na późniejsze roszczenia od banku. Z pomocą może przyjść weryfikacja prawna umowy i poddanie jej ocenie sądu. Zasądzone kwoty wahają się od kilkudziesięciu do nawet kilkuset tysięcy złotych – komentuje Kacper Jankowski, Dyrektor Departamentu Spraw Bankowych VOTUM S.A.

Popularność kredytów frankowych – jak wybrać by nie stracić?

Obecnie bardzo trudno otrzymać kredyt walutowy. Komisja Nadzoru Finansowego wprowadziła obostrzenia i taki kredyt walutowy mogą otrzymać osoby, które zarabiają w walucie. Powyższe zostało potwierdzone również w najnowszej ustawie z dnia 23.03.2017 r. o kredycie hipotecznym i nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami, wskazując, iż kredyt w walucie obcej mogą otrzymać osoby zarabiające tylko w walucie obcej.

Zobacz także:

Rozwód a kredyt we frankach

Większą popularnością, szczególnie w latach 2005–2010 cieszyły się kredyty indeksowane i denominowane do franka szwajcarskiego. Zgodnie z raportem NIK z 09.08.2018 r. dotyczącym kredytów objętych ryzykiem walutowym, w latach 2006–2008 banki zawarły około 500 tys. umów. Rok 2008 okazał się rekordowy, bo w tym czasie odnotowano wpływ ok. 200 tys. umów o kredyt objęty ryzykiem walutowym.

Powyższe stwierdzenia potwierdza stanowisko Narodowego Banku Polskiego z dnia 6 lipca 2011 r. wyrażonego w toku prac legislacyjnych nad tzw. ustawą antyspreadową, gdzie wprost wskazano, że:

• Kredyt w walucie polskiej ,,denominowany lub indeksowany”, w innej walucie niż polska jest kredytem w złotych.
• Przyjęcie klauzuli indeksowej w postaci innej waluty (tak samo, gdyby indeksem była cena złota, zboża czy innego dobra majątkowego) nie przekreśla faktu, że zobowiązanie zostało wyrażone w złotych.

Kredyt indeksowany nie jest kredytem walutowym

W Raporcie Rzecznika Finansowego z czerwca 2016 r. sam Rzecznik wprost wskazał, że:

„Kredyt waloryzowany (indeksowany) kursem waluty obcej to kredyt udzielany w walucie polskiej, przy czym na dany dzień (najczęściej dzień uruchomienia kredytu), kwota kapitału kredytu (lub jej część) przeliczana jest na walutę obcą (według bieżącego kursu wymiany waluty), która to kwota stanowi następnie podstawę ustalania wysokości rat kapitałowo-odsetkowych. Wysokość kolejnych rat kapitałowo-odsetkowych określana jest zatem w walucie obcej, ale ich spłata dokonywana jest w walucie polskiej, po przeliczeniu według kursu wymiany walut na dany dzień (najczęściej na dzień spłaty)”.

Kredytobiorca decydujący się więc na zawarcie umowy o kredyt indeksowany lub waloryzowany do waluty obcej miał pewność, że otrzyma kwotę o jaką wnosił (w złotówkach), ale nie znał do końca dokładnej kwoty zadłużenia (we franku szwajcarskim).

Przykład:

1. „Bank zobowiązuję się oddać do dyspozycji Kredytobiorcy kwotę kredytu w wysokości 350 000,00 zł. Kredyt jest indeksowany do waluty obcej”

„W przypadku kredytów indeksowanych do waluty obcej, wypłata kredytu następuje w złotych według kursu nie niższego niż kurs kupna zgodnie z Tabelą obowiązującą w momencie wypłaty środków z kredytu. W przypadku wypłaty kredytu w transzach, stosuje się kurs nie niższy niż kurs kupna zgodnie z Tabelą obowiązującą w momencie wypłaty poszczególnych transz.”

2. „Bank udziela kredytobiorcy Kredytu w kwocie 150 000,00 zł, indeksowanego kursem CHF… W dniu wypłaty saldo jest wyrażone w walucie, do której indeksowany jest kredyt według kursu kupna waluty, do której indeksowany jest Kredyt, podanego w Tabeli kursów kupna/sprzedaży kredytów hipotecznych udzielanych przez Bank.”

Kredyt denominowany, czyli jaki?

W przypadku kredytu denominowanego wysokość udzielanego kredytu jest określona w umowie we franku szwajcarskim. W dniu wypłaty kredytu kwotę tę przelicza się po bieżącym kursie na złotówki. Kredytobiorca zna od początku swoją kwotę zadłużenia w walucie, jednak istnieje ryzyko, że w przypadku spadku kursu otrzyma on kwotę w złotówkach niższą niż oczekiwał. Czasami banki wskazywały w umowie konkretną wartość kursu po jakim będzie dokonane przeliczenie tym samym zabezpieczając kredytobiorcę przed wahaniami kursów

Przykład:

1. „Bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji Kredytobiorcy kwotę w wysokości 100 000 CHF.”

„Do wyliczenia wypłaconej kwoty stosowany będzie średni kurs złotego do CHF podany w tabeli kursów NBP z dnia wypłaty.”

2. „Bank udziela kredytobiorcy kredytu w kwocie 80 000 CHF na okres 360 miesięcy. Kredyt zostanie wypłacony w złotych polskich po przeliczeniu kwoty 80 000 CHF według aktualnego kursu waluty obowiązującego w banku.”

Ustalenie rat kredytu w walucie zgodnie z harmonogramem spłaty, co następuje w przypadku kredytu indeksowanego i denominowanego powoduje, że wysokość bieżącej spłacanej w złotych raty uzależniona jest od kursu waluty w danym dniu. Kredytobiorca nie może przewidzieć jaka kwota będzie pobrana z jego rachunku bankowego.

Przykład:

Kredytobiorca dokonuje spłaty raty każdego 15-tego dnia miesiąca w wysokości 600 CHF

Powyższy przykład obrazuje różnice w wysokości raty kredytu przeliczonej na złotówki, nie tylko w obrębie lat, ale i miesięcy.

Jak zaznaczają eksperci VOTUM S.A., często Kredytobiorca nie miał świadomości podczas podpisywania umowy o kredyt indeksowany i denominowany, jakie konsekwencje niesie za sobą wahanie kursu waluty i jaki wpływ wywrze na wysokość ich zobowiązania. Dodatkowo brak transparentności w przedstawieniu stosowanego przez bank mechanizmu przeliczeniowego przyczynił się do tego, że Kredytobiorca ma poczucie, że został wprowadzony w błąd. Kacper Jankowski, Dyrektor Departamentu Spraw Bankowych VOTUM S.A. dodaje:

– Na podstawie aktualnego orzecznictwa sądowego utwierdzamy się w fakcie, że Banki w umowach kredytów indeksowanych i denominowanych stosowały niedozwolone zapisy umowne i nie dawały kredytobiorcy pełnej i przejrzystej informacji o produkcie, co nie pozwoliło im w pełni zapoznać się i zrozumieć grożącego niebezpieczeństwa związanego z umową kredytową obarczoną ryzykiem walutowym.

Gdzie szukać pomocy? Czy można odzyskać utracone?

Rosnąca świadomość Frankowiczów nt. sytuacji w jakiej się znaleźli sprawia, że kredytobiorcy szukają pomocy w różnych instytucjach i organach kontroli, np. KNF, UOKiK, a nawet w Trybunale Sprawiedliwości UE. Należy pamiętać jednak, że wymienione instytucja rozpatrują problem w sposób zbiorowy – biorą pod uwagę jedynie sytuację ogółu kredytobiorców.

– Aby indywidualnie walczyć z machiną bankową, warto zastanowić się nad możliwością skorzystania z pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Pomoże on zrozumieć zawiłość umowy kredytowej i wskaże, czy w danym przypadku bank zastosował w niej niedozwolone zapisy prawne. Warto wziąć też pod uwagę najważniejszy fakt, że profesjonalny pełnomocnik będzie potrafił określić dokładną kwotę roszczenia, o jaką można walczyć z bankiem. Zachęcam do odwiedzenia naszej strony  https://votum-sa.pl/oferta/mam-kredyt-we-frankach  –  tam można znaleźć sporo informacji na ten temat – dodaje Kacper Jankowski, Dyrektor Departamentu Spraw Bankowych VOTUM S.A

*Materiał został współtworzony z firmą VOTUM S.A. – gwarantującą kompleksową pomoc prawną na każdym etapie wykonania umowy. VOTUM S.A. oferuje także obsługę ekspercką w postępowaniu przedsądowym, mediacyjnym, pojednawczym, sądowym oraz egzekucyjnym.

Więcej przeczytasz tutaj:

www.dlafrankowiczow.pl.

https://votum-sa.pl/oferta/mam-kredyt-we-frankach