Ponad 712 mld zł, średnio 26 mld zł rocznie. To skumulowana wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce według Raportu „Co przyniosły inwestycje zagraniczne. Wpływ na gospodarkę polski w ostatnim ćwierćwieczu”, przygotowanego przez centrum analityczne Polityka Insight z inicjatywy 14 międzynarodowych izb bilateralnych. Wzrost popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego, nowoczesne technologie na polskim rynku, rozwój przedsiębiorstw, usprawnienie procesów produkcyjnych i łańcuchów dostaw, wzrost produktywności firm i ich pracowników, rosnące wynagrodzenia, malejące bezrobocie – to najkrótsze podsumowanie wpływu inwestycji zagranicznych. Zagraniczni inwestorzy większą część zysków reinwestują w Polsce (30,4 mld zł w 2015 r.), niż wypłacają pod postacią dywidend (28,9 mld zł).
Przez ostatnie 25 lat polska gospodarka odnotowała wysoki wzrost gospodarczy i wzrost konkurencyjności na światowych rynkach, dynamiczny rozwój nowoczesnych technologii, wzrost zatrudnienia, rosnące płace, wzrost kwalifikacji kadry menedżerskiej. Dzięki zagranicznym inwestycjom bezpośrednim (FDI) przedsiębiorstwa działające na polskim rynku zyskały nowe modele kultury korporacyjnej, usprawniły procesy produkcyjne i łańcuchy dostaw. Największa ekspansja kapitałów zagranicznych do naszego kraju miała miejsce na początku lat 90-tych XX wieku, tuż po upadku PRL i po wejściu Polski do UE. Wzrost zagranicznych inwestycji bezpośrednich (FDI) został odnotowany również w 2016 r.
Wykres 1. Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski (źródło: UNCTAD, OECD, Bank Światowy, obliczenia własne Polityka Insight)
Najwięcej inwestycji napłynęło do Polski z Niemiec (19,1% wszystkich FDI), Stanów Zjednoczonych (10,9%), Francji (10,8%), Wielkiej Brytanii (6,2%) i Włoch (5,7%).
Skala inwestycji zagranicznych w Polsce
Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich zwiększał potencjał gospodarczy o średnio 0,7 % rocznie, co oznacza, że sumując wszystkie zidentyfikowane kanały wpływu bezpośrednich inwestycji na gospodarkę, poziom PKB Polski był w 2015 roku wyższy o 15,6% niż w scenariuszu bez inwestycji zagranicznych.
Z 712,1 mld zł zainwestowanych w Polsce 177,9 mld zł to inwestycje w instrumenty dłużne, zwłaszcza kredyty handlowe i pożyczki. Pozostała część to udziały inwestorów zagranicznych w kapitałach własnych polskich firm. Spośród działających w Polsce w 2014 r. 26,5 tys. firm z kapitałem zagranicznym aż 26 tys. stanowiły przedsiębiorstwa w całości lub w części należące do inwestora bezpośredniego. 2/3 zagranicznych przedsiębiorstw na rynku polskim stanowiły mikro-przedsiębiorstwa (zatrudniające mniej niż 10 pracowników), a 5% duże firmy (liczba pracowników powyżej 250 osób). W 2014 r. w firmach z udziałem zagranicznych inwestorów pracowała 1/3 wszystkich zatrudnionych w gospodarce narodowej. Podmioty te wytwarzały 2/5 łącznych przychodów i wyeksportowały 2/3 wszystkich sprzedanych za granicę towarów. Średnie zatrudnienie w przedsiębiorstwach zasilanych kapitałem zagranicznym wynosi 195 pracowników, wobec 96 osób pracujących dla firm z wyłącznie polskim kapitałem. 7 tys. firm z udziałem inwestorów zagranicznych zostało zaliczonych przez OECD do tzw. korporacji transnarodowych (MNE) tj. przedsiębiorstw o globalnej skali działania i o wielomiliardowym potencjale finansowym.
Jakie branże najchętniej wybierali inwestorzy?
Tuż po upadku PRL najwięcej inwestycji zagranicznych ulokowano w przemyśle. Po wejściu Polski do UE inwestorzy zagraniczni lokowali swoje fundusze w branży usługowej. Obecnie największym powodzeniem cieszą się firmy przemysłowe, finansowe i handlowe. W 2015 r. ponad 229 mld zł bezpośrednich inwestycji zagranicznych ulokowanych było w przemyśle, z czego największa część trafiła do branży motoryzacyjnej i przetwórstwa spożywczego (po 44 mld zł). W produkcję maszyn, innych wyrobów z metali i w branżę petrochemiczną inwestorzy przeznaczyli po 41 mld zł. Najwięcej podmiotów z kapitałem zagranicznym działa w handlu. 
Wykres 2. FDI lokowane w branże na koniec 2015 r. (źródło: NBP)
Co polskie społeczeństwo zyskało na obecności firm zagranicznych?
Autorzy raportu zwracają uwagę na fakt, że dzięki napływowi zagranicznych inwestycji bezpośrednich polskie firmy awansowały w globalnych łańcuchach wartości dodanej, równomiernie rozłożonej pomiędzy rozmaitymi branżami, co zapewnia polskiej gospodarce większą odporność na szoki sektorowe, w porównaniu z państwami z Grupy Wyszehradzkiej.
Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych poza efektami ściśle ekonomicznymi niesie także efekty społeczno-gospodarcze. Do najważniejszych należy wpływ na rynek pracy, wysokość zatrudnienia, a także dochody państwa z tytułu podatków. Autorzy raportu wskazują, że płace są obecnie o 8.9 % wyższe, a zatrudnienie o 8.5% wyższe niż w sytuacji, gdyby wartość FDI utrzymała się na poziomie z 1990 roku. Warto zwrócić także uwagę na fakt, że napływ zagranicznych inwestycji podniósł dochody podatkowe państwa w latach 1991-2014 o średnio 2,7 % rocznie, czyli średnio ok. 1/3 wpływów budżetowych z tytułu podatku CIT i VAT generowana jest przez przedsiębiorstwa należące do zagranicznych inwestorów.
Zagraniczni inwestorzy tworzą nie tylko tysiące miejsc pracy dla polskich obywateli, ale także stymulują mądry i zrównoważony rozwój przedsiębiorstw w oparciu o transfer technologii oraz innowacji, dzięki czemu cała polska gospodarka staje się bardziej konkurencyjna i wydajna. Ponadto, firmy zagraniczne inwestują w swoich pracowników, wpierają poszerzanie ich kompetencji oraz oferują bogate pakiety szkoleń i dodatkowe świadczenia pozapłacowe. Zagraniczne przedsiębiorstwa angażują się również w rozwój społeczności lokalnych i realizują wiele inicjatyw na rzecz polskiego społeczeństwa, upowszechniając wzorzec zaangażowanego społecznie biznesu.
Obecność inwestorów zagranicznych zmieniła obraz polskiej gospodarki i społeczeństwa, w którym pojęcie konkurencyjności, efektywności i zaangażowania są cenionymi wartościami, a rozwój w oparciu o wiedzę i nowe technologie jest naturalnym punktem startu dla młodych pokoleń, wstępujących na rynek pracy.
O Raporcie:
Raport „Co przyniosły inwestycje zagraniczne. Wpływ na gospodarkę polski w ostatnim ćwierćwieczu” powstał z inicjatywy International Group of Chambers of Commerce in Poland, organizacji zrzeszającej 14 izb gospodarczych: amerykańską, austriacką, belgijską, brytyjską, francuską, hiszpańską, holenderską, irlandzką, kanadyjską, niemiecką, portugalską, skandynawską, szwajcarską i włoską. Jest to pierwsza tego rodzaju publikacja podsumowująca tak przekrojowo napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski przez ostatnie 25 lat. Autorem raportu jest centrum analityczne Polityka Insight.
