System kaucyjny – gra warta każdej butelki. W ciągu pięciu dekad światowa produkcja tworzyw sztucznych zwiększyła się dwudziestokrotnie. Przewiduje się, że w kolejnych dwóch osiągnie kosmiczną wielkość 550 mln ton. To, co przez lata było dla wielu społeczeństw synonimem rozwoju, staje się obecnie powodem gigantycznego problemu. Zanieczyszczenie środowiska tworzywami sztucznymi staje się przerażające. Fragmenty plastiku znajdują są wszędzie: w powietrzu, wodzie i glebie.
Autor publikacji: Marek Chrzanowski
System kaucyjny na plastikowe butelki
Widząc, to wszystko Unia Europejska przed kilkoma laty opracowała strategię mającą zredukować ilości odpadów plastikowych. Jednym z jej zapisów (z czerwca 2019 r.) jest ten o zmniejszeniu wpływu produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. W tym o zagospodarowaniu odpadów plastikowych, butelek. Trzeba było lat, by zrozumieć, że ta pusta (plastikowa czy szklana), to nie odpad, a cenne opakowanie lub surowiec. Opakowania PET, są też lżejsze niż opakowania szklane, ich masa stale maleje, dzięki czemu wymagają mniej energii do ich wyprodukowania, są po prostu tańsze. Ponadto doskonale nadają się do ponownego przetwarzania.
Koniec zachwytów
Po latach bezkrytycznej fascynacji zastosowania plastiku w gospodarce, dotarło do nas, że nieprzerobiony plastik, staje się wielkim zagrożeniem dla ludzkości. Zaś poddany recyklingowi jest doskonałym i tanim surowcem do kolejnych produkcji.
Widząc to wszystko państwa członkowskie UE zobowiązały się, że do 2035 r. osiągną 65-procentowy poziom przygotowania do ponownego użycia i recyklingu plastikowych odpadów. Zgodnie z dyrektywą do 2025 r. poziom recyklingu butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 l, wraz z ich zakrętkami, ma wynieść 77 proc., a w 2029 r. – 90 proc.
Nie jest tajemnicą, że krajowy recykling butelek PET jest w powijakach, ale chcąc wypełnić wspomnianą dyrektywę i u nas, musi on ruszyć. Rocznie Polacy zużywają ok. 650 tys. ton plastikowych opakowań, 30% z nich, to butelki PET. Jednak do recyklingu przekazywanych jest niespełna 80 tys. ton zużywanych butelek (40%). Natomiast pozostałe trafiają na składowiska lub są spalane.
System kaucyjny
Jedną z dopuszczalnych metod osiągnięcia poziomów recyklingu butelek jest wprowadzenie systemu kaucyjnego. Ma zapobiegać zaśmiecaniu i zachęcać do recyklingu oraz motywować konsumentów do traktowania opakowań jako surowca, a nie, jak odpadów.
W Europie jest 18 takich systemów, wszystkie obejmują opakowania z tworzyw i puszki. W większości przyjmowane jest także szkło. Natomiast w UE obserwujemy rynki, na których osiąga się bardzo wysokie poziomy zbiórki dzięki kompleksowo wprowadzonemu systemowi kaucyjnemu. Jest dojrzały system skandynawski, najnowszy, na Słowacji, który zacznie działać od 1 stycznia 2022 roku. Z tych doświadczeń Polska powinna czerpać.
W najnowszych zapowiedziach podaje się termin wiosna 2024, bo tak wynika z konieczności wypełnienia unijnej dyrektywy, chcąc to osiągnąć trzeba już ruszyć.
– System kaucyjny przewiduje pobranie w momencie zakupu opłaty, zwracanej w momencie zwrotu opakowań-butelek. Ma on być powszechny, mieć niedyskryminujący charakter, a dla odzyskania kaucji za butelkę nie będzie wymagane posiadanie paragonu. Wdrażany będzie od stycznia 2022 r, przewiduje on zbiórkę butelek PET do 3 litrów oraz pojemników ze szkła do 1,5 l. W 2024 r. w Polsce ruszy centralny system kaucyjny za butelki – zapewnia wiceminister klimatu Jacek Ozdoba, ustawa wejdzie w życie od 2022 r.
W sklepach automaty na butelki
Już same założenia wydają się ciekawe, a wypełnienie nakazu znacząco przybliży nasz kraj do europejskich standardów. Projektowane przepisy przewidują, że wszystkie jednostki handlowe będą obowiązane do pobierania kaucji. Każdy sklep o powierzchni powyżej 100 m kw. będzie zobowiązany do odbierania (zarówno szklanych, jak i plastikowych PET) pustych opakowań i odpadów opakowaniowych oraz do zwrotu kaucji.
W dużych placówkach handlowych pojawią się inteligentne automaty do odbioru opakowań. Wdadzą nie pieniądze a paragony (za oddaną butelkę), które można będzie odliczyć od kolejnych dokonywanych zakupów. Mniejsze sklepy będą odbierać opakowania i zwracać kaucję.
Koszty wdrażania systemu w znaczącej części pokryją producenci napojów. To element realizacji ich rozszerzonej odpowiedzialności. Należy przy tym stworzyć od nowa system odbioru, dystrybucji i samej logistyki. Koszty poboczne: opłata za energię czy pensje pracowników będą refundowane przez operatora systemu kaucyjnego. A to wszystko wpłynie pewnie na cenę produktu, za który zapłaci klient.
Patronem merytorycznym materiału jest firma Sortbox sp. z o.o.
Firma Sortbox sp. z o.o. oferuje urządzenia, które przyjmują i segregują opakowania jednorazowe, wielorazowe PET, aluminiowe oraz szklane. Reprezentuje pionierów w branży vendigowo-recyklingowej z ponad 30-letnim doświadczeniem na rynkach zachodnich — Trautwein SB Technik. Rewolucja w systemie odbioru butelek pozwoliła marce odnieść imponujący sukces — zainstalowanie ponad 20 tys. automatów w Europie. Sortbox zapewnia kompleksową obsługę: montaż, wdrożenie i serwisowanie na najwyższym poziomie. Doradza w zakresie maksymalnego wykorzystania potencjału marketingowego i reklamowego urządzenia. Główni klienci marki Sortbox to sklepy spożywcze, hurtownie i producenci napojów. Ponadto stacje benzynowe, prywatne przedsiębiorstwa, jak również firmy vendingowe czy recyklingowe.
