Prezydent podpisał nową ustawę o Trybunale Konstytucyjnym. Zdaniem Konfederacji Lewiatan nie rozwiązuje ona trwającego od miesięcy sporu politycznego wokół tej instytucji i nie prowadzi do odbudowy, tak istotnego dla przedsiębiorców, zaufania do prawa i instytucji publicznych.
Abstrahując od wyroków Trybunału Konstytucyjnego z 3 grudnia 2015 r. (K 34/15) i 9 marca br. (K 47/15), w ustawie, zobowiązano prezesa Trybunału do włączenia do składów orzekających i przydzielenia spraw 3 sędziom, którzy złożyli ślubowanie wobec Prezydenta RP oraz przewidziano publikację orzeczeń Trybunału wydanych przed dniem 20 lipca 2016 r. z „naruszeniem przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym”, ale z wyjątkiem rozstrzygnięć dotyczących aktów normatywnych, które utraciły moc obowiązującą. Tym samym większość parlamentarna zupełnie zignorowała kwestię nieodebrania przez Prezydenta RP ślubowania od 3 sędziów Trybunału wybranych przez Sejm poprzedniej kadencji oraz rozstrzygnęła o braku publikacji wyroku z 9 marca br. ponieważ ustawa, której wyrok dotyczy utraci moc obowiązującą wraz z wejściem w życie nowej ustawy o Trybunale. Nie jest to więc kompromis ani wyjście naprzeciw rekomendacjom Komisji Weneckiej.
Konfederacja Lewiatan konsekwentnie wskazuje, że przedłużający się spór wokół Trybunału Konstytucyjnego i brak woli jego zakończenia obniża konkurencyjność polskich przedsiębiorstw i wiarygodność gospodarczą Polski. To spowalnia napływ kapitału zagranicznego i ogranicza inwestycje. Utrzymywanie status quo przedłuża niepewność polityczną, instytucjonalną i prawną, naraża Polskę na postępowania Komisji Europejskiej i ciąg dalszy procedury kontroli praworządności, osłabia warunki prowadzenia działalności gospodarczej w przyszłości. Utrzymana przez światowe agencje negatywna perspektywa ratingowa Polski wskazuje dwa kluczowe czynniki – zagrożenie dla kondycji finansów publicznych, czyli wzrost deficytu powyżej 3% PKB oraz spór wokół TK co zdecydowanie pogarsza klimat inwestycyjny w Polsce.
Dla firm działających w Polsce – małych, średnich i dużych, dla tworzenia nowych miejsc pracy, prowadzenia inwestycji i rozwijania eksportu, rzeczywiste odblokowanie Trybunału Konstytucyjnego oraz opublikowanie jego wszystkich wyroków jest kluczowe. Polska potrzebuje demokratycznej i biznesowej wiarygodności Polski w oczach społeczności międzynarodowej i inwestorów. Przedsiębiorcom nie pomoże, nawet najlepiej przygotowany, plan rozwoju gospodarczego i społecznego, w ramach którego budowany ma być m.in. kapitał społeczny – kapitał zaufania, jeżeli jednocześnie decyzje polityczne podważają zaufanie do najważniejszych instytucji publicznych. Niepewność w Unii Europejskiej, nierozstrzygnięty wynik wyborów w USA, Brexit, rosnąca pozycja Rosji powodują, że zagrożeń dla rozwoju gospodarczego Polski jest na zewnątrz wystarczająco dużo, by nie mnożyć ich jeszcze w polityce wewnętrznej.
Autorzy ustawy, broniąc jej „naprawczego” charakteru wskazują, iż wprowadzono m.in. jako zasadę przyjmowanie orzeczeń zwykłą większością głosów oraz zrezygnowano, z forsowanego podczas prac Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, rozwiązania umożliwiającego, na wniosek Prezydenta RP lub Prokuratora Generalnego, procedowania każdej sprawy, którą wnioskodawca uzna za szczególnie zawiłą, w pełnym składzie. Jednocześnie do ustawy wprowadzono mechanizm sprzeciwu przez co najmniej 4 sędziów Trybunału wobec projektu rozstrzygnięcia, który w konsekwencji doprowadzi do odroczenia wydania orzeczenia o 6 miesięcy. Jako zasadę pozostawiono także rozstrzyganie spraw według kolejności wpływu co może ograniczyć efektywność pracy i realny wpływ TK na ostateczny kształt stanowionego prawa.
Nowa ustawa o Trybunale Konstytucyjnym to niewykorzystana szansa na przywrócenie praworządności w Polsce i zakończenie trwającego od kilku miesięcy sporu. Zmiany przyjęte przez Sejm oznaczają jednak, że po wejściu w życiu ustawy Trybunał Konstytucyjny mógłby, jeżeli wpłynąłby stosowny wniosek, dokonać w nieodległym czasie oceny jej konstytucyjności, a wyrok, po opublikowaniu w dzienniku ustaw i wykonaniu przez władzę ustawodawczą i wykonawczą, mógłby stanowić punkt wyjścia do przywrócenia porządku konstytucyjnego, co dla przedsiębiorców jest wartością nadrzędną. Scenariusz taki w dzisiejszej sytuacji politycznej wydaje się jednak bardzo odległy.
Źródło: Konfederacja Lewiatan
