Słów kilka o obronności
Jak kształtują się wydatki Polski na tle naszych partnerów z NATO oraz UE? Zobowiązania sojusznicze NATO nakładają na Państwa Członkowskie obowiązek utrzymania wydatków obronnych na poziomie 2% PKB. Polska jako jedno z niewielu Państw Członkowskich NATO wydaje 2% swojego PKB na obronność, tym samym plasując się w gronie liderów pod względem przekazywanego procentowego udziału PKB przeznaczanego na swoje zbrojenie. Obecnie jest to kwota „niewyobrażalna” dla portfela zwykłego obywatela – sięgająca bowiem ponad 35,9 mld zł – czyli dokładnie dwie trzecie całego budżetu drogowego przeznaczonego przez rząd RP na lata 2014-2020.
*Źródło: Defence Expenditures of NATO Countries (2009-2016), 4 lipca 2016 r.
Jeśli jednak porównamy te wydatki z nakładami finansowymi np. Federacji Rosyjskiej, które tylko w 2015 roku przeznaczyła na swoją obronność, aż 250 mld zł to wówczas jesteśmy wstanie ocenić faktyczny stopień zaangażowania w proces przemian naszego wojska i dokładnie ocenić ile jeszcze mamy do zrobienia aby sprostać zagrożeniom.
Dlatego należy z dużym zadowoleniem przyjąć deklaracje ministra Macierewicza, że w kolejnych latach budżet MON będzie stopniowo wzrastał na początku do 2,5% PKB, a jeśli pozwolą na to wydatki to nawet do 3% PKB. Jest to o tyle istotne, że tylko część z tej kwoty MON przeznaczana na wydatki rozwojowe i modernizacyjne. Jedynie około 5,6 mld zł jest przekazywane na programy kluczowe modernizacji (priorytetowe zadania modernizacji technicznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w ramach programów operacyjnych – planowane wydatki to 5,647 mld PLN), które niosą za sobą największe korzyści dla gospodarki i są odpowiedzialne za skok technologiczny w państwie.
W kwocie 35,9 mld zł, znaczną pozycję stanowi też kwota przeznaczana na emerytury i renty, co jest na ogół niedostrzegane przez większość obywateli i co kreuje złudne poczucie wysokich wydatków obronnych, a to niestety nie jest do końca prawdą.
Dlatego, podniesienie wydatków o kwotę 9 mld zł tj. o 0,5% PKB, może oznaczać jakościowy skok – o ile środki te realnie zostaną przeznaczone na modernizację w kluczowych programach.
Warto zwrócić uwagę, że w ostatnim czasie nawet tak małe państwo jak Litwa podnosi znacząco wydatki na zbrojenie.
Świat o bezpieczeństwie
W ostatnim czasie opublikowano kilka ciekawych raportów dotyczących bezpieczeństwa międzynarodowego. Wynika z nich, iż Stany Zjednoczone nie są już jednoznacznym hegemonem w dziedzinie bezpieczeństwa. Na taką sytuację wpływ ma wiele powiązanych ze sobą czynników, z tym że kluczowym jest istotny spadek wydatków w dziedzinie nowych technologii w obronności.
Przykładem przegrywanego wyścigu przez Stany Zjednoczone na polu nowoczesnych technologii jest wydarzenie sprzed kilku dni, kiedy to w poniedziałek 15 sierpnia, Chiny umieściły w kosmosie pierwszego satelitę kwantowego. Dlaczego jest to tak istotne? Ponieważ do tej pory przesył informacji pomiędzy satelitami a odbiorcami odbywał się przy użyciu technologii szyfrujących. Jednak niezależnie od zaawansowania zawsze istniało jakieś ryzyko złamania takiego szyfru. Tymczasem, technologia kwantowa pozwala na przesyłanie informacji praktycznie odpornych na próby przejęcia. Ponadto, jest to technologia pozwalająca na przesyłanie dużych ilości danych w praktycznie w czasie rzeczywistym. Jeśli wszystkie testy okażą się pozytywne, Chiny zostaną pierwszym (i obecnie jedynym) państwem na świecie dysponującym tak zaawansowaną technologią.
Historycznie, wielokrotnie to właśnie konflikty zbrojne napędzały rozwój gospodarczy świata. Dla wojska potrzebne są nowe typy uzbrojenia, do tego produkowane na ogół tanio i szybko. Wraz z rozwojem technologii, to także kwestie transportu, łączności i rozpoznania odgrywają coraz większe znaczenie, gdyż wojsko musi się przemieszczać, komunikować ze sobą, wiedzieć gdzie jest przeciwnik i jak rozlokowane są jego siły. Właśnie rozwój technologiczny był jedną z przyczyn sukcesu Europy na przestrzeni ostatnich wieków.
Stany Zjednoczone i Europa, zwłaszcza przez perspektywę ostatniego półwiecza, od II wojny światowej przyzwyczaili się do dominacji technologicznej w dziedzinie militarnej. Spektakularne sukcesy takie jak „Pustynna Burza” czy szybkie „obalenie Saddama Hussajna” były zwycięstwami taktycznymi, możliwymi dzięki przewadze technologicznej. Bezpieczeństwo Polski jest zależne także od tego jak my zainwestujemy środki przeznaczone na badania i rozwój. Ministerstwo Obrony Narodowej powinno aktywnie uczestniczyć w pobudzaniu polskiego przemysłu, a kiedy ten nie dysponuje technologią, razem z Ministerstwem Rozwoju uczestniczyć w transferze technologii pozwalającym polskim przedsiębiorcom brać aktywny udział w nowej rewolucji przemysłowej.
