„Od pola do stołu”, czyli zrównoważone przetwórstwo spożywcze. Polska jest ważnym graczem na unijnym rynku żywności. Wg danych za 2021 r. była 7. pod względem wartości eksporterem żywności w UE osiągając 3. co do wartości dodatnie saldo obrotów handlowych. Jak na nasz sektor przetwórstwa spożywczego i jego międzynarodową pozycję może wpłynąć realizacja założeń strategii „Od pola do stołu”? Jakie są jej cele odnoszące się do tej gałęzi gospodarki?
Strategia „Od pola do stołu” wyznacza ambitne cele, których realizacja będzie wyzwaniem nie tylko dla sektora rolno-spożywczego, ale dla całej gospodarki. Konieczna będzie modernizacja systemu energetycznego, gospodarki zasobami naturalnymi i odpadami oraz wdrożenie zrównoważonego modelu konsumpcji.
Dla przykładu według szacunków w UE rocznie marnuje się 88 mln t żywności, czyli średnio 173 kg na mieszkańca. Ilość ta stanowi ekwiwalent 20-proc. całkowitej produkcji żywności w UE, a straty z tego tytułu sięgają 143 mld EUR rocznie.
Zrównoważone przetwórstwo spożywcze
Głównym celem wdrożenia strategii „Od pola do stołu” jest taka transformacja przemysłu spożywczego w Unii Europejskiej, aby produkcja i dystrybucja żywności stały się zrównoważone. Produkcja żywności ma funkcjonować w obiegu zamkniętym. Innymi słowy takim, który zakłada racjonalne wykorzystanie zasobów (surowców rolnych, wody, energii,…). Ponadto ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko poprzez minimalizację zużycia surowców i produkcji odpadów. Chociażby dzięki stosowaniu opakowań z materiałów nadających się do ponownego wykorzystania i recyklingu. Zrównoważony łańcuch żywnościowy powinien również gwarantować bezpieczeństwo żywnościowe. Zapewniać konsumentom odpowiednią podaż żywności, która spełni wysokie standardy jakościowe. Ponadto będzie przystępna cenowo przy zachowaniu sprawiedliwego podziału zysków.
Odpady i marnowanie żywności
Pomimo rozdrobnionej struktury gospodarstw rolnych w Polsce, zużycie nawozów mineralnych w latach 2004–2020 zwiększyło się o 30,4% do 133,5 kg NPK/ha i należy do najwyższych w UE. Podkreślają także pozytywne zmiany, które już teraz stanowią solidną podstawę do wdrożenia modelu gospodarki w obiegu zamkniętym. Przykładowo, przypominają, że wg danych GUS w latach 2004-2019 ilość odpadów w przemyśle spożywczym zmniejszyła się z 9,0 do 3,0 mln t. Z czego 2,8 mln t zakłady przekazały innym podmiotom, które ponownie je przetwarzały.
Jednak, aby transformacja przemysłu spożywczego była możliwa, konieczne jest uporanie się z trapiącymi tę gałąź gospodarki problemami, np. takimi jak marnotrawstwo żywności. Straty i marnowanie żywności występują w każdym ogniwie łańcucha żywnościowego. W największym stopniu przyczyniają się do tego gospodarstwa domowe. Jednak przetwórstwo spożywcze zajmuje pod tym względem drugie miejsce. 60% wyrzucanej żywności pochodziło z gospodarstw domowych, a za 15,6% odpowiadał sektor przetwórczy.
Tylko nowoczesne metody przetwórstwa i produkcji zagwarantują, że rynek spożywczy w UE faktycznie stanie się zrównoważony. Przy tym, nie można tracić z oczu konsumenta. Obecnie w Polsce koszty żywności, wg. danych GUS, stanowią 28,5% wydatków gospodarstw domowych.
Raport „Strategia „Od pola do stołu” w sektorze przetwórstwa spożywczego” można bezpłatnie pobrać pod linkiem: https://oees.pl/strategia-f2f/
Źródło: OEES
