Projekt ustawy o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji autorstwa posłów Platformy Obywatelskiej, popierany przez Ministerstwo Sprawiedliwości, uzależnia możliwość wyboru komornika spoza rewiru od spełnienia wskaźników skuteczności na tak wysokim poziomie, iż w praktyce eliminuje możliwość jego wyboru na terenie Polski. Jest to powrót do rejonizacji usług komorniczych – uważa Konfederacja Lewiatan.
14 stycznia br. odbędzie się kolejne posiedzenie Podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (druk nr 2516).
Obecnie wierzycielom przysługuje wybór kancelarii komorniczych na terenie całego kraju (z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości), co umożliwia im współpracę z najbardziej efektywnymi, najlepiej zorganizowanymi i zinformatyzowanymi komornikami. Znacznie ułatwia to wierzycielom komunikację z komornikami (i ogranicza skalę ich korespondencji papierowej) a w konsekwencji umożliwia im składanie większej niż poprzednio ilości spraw do egzekucji. Projekt, autorstwa posłów Platformy Obywatelskiej popierany przez Ministerstwo Sprawiedliwości, pozbawia wierzycieli tego prawa.
– Konfederacja Lewiatan negatywnie ocenia projekt. Naszym zdaniem pozbawienie wierzycieli prawa wyboru komornika na terytorium RP (a do tego, de facto, sprowadzają się zaproponowane zmiany) będzie miało negatywny wpływ na cały system egzekucji komorniczej, a także na budżet państwa. Uzasadnianie, iż projekt ma służyć zwiększaniu efektywności egzekucji jest, nieprawdziwe, a założenie, że prywatni przedsiębiorcy nie potrafią w sposób racjonalny wybierać komorników i wydatkować własnych pieniędzy na egzekucję budzi zdumienie – mówi Krzysztof Kajda, dyrektor departamentu prawnego Konfederacji Lewiatan.
Posiłkowanie się przez zwolenników projektu, w tym Ministerstwo Sprawiedliwości, argumentami niskiej skuteczności egzekucji w Polsce i potrzebą wsparcia nowo tworzonych kancelarii na „zmonopolizowanym rynku” świadczą o niedostrzeganiu istoty problemu. Autorzy projektu opierają swoje twierdzenia o niskiej skuteczności w niektórych kancelariach komorniczych nie uwzględniając w żaden sposób charakterystyki spraw obsługiwanych przez poszczególne kancelarie komornicze. Prowadzi to do mylnych wniosków, jak w przypadku porównywania skuteczności kancelarii, które prowadzą wyłącznie pierwszą egzekucję po wyroku sądowym z dużymi kancelariami, które prowadzą egzekucje, w dużej części, po wcześniejszych bezskutecznych egzekucjach, w których wskaźnik skuteczności z definicji musi być w danym roku niższy.
Zdając sobie sprawę z zagrożeń jaki niesie za sobą projekt w wersji procedowanej przez posłów Konfederacja Lewiatan przedstawiła Ministrowi Sprawiedliwości oraz Podkomisji nadzwyczajnej kompromisową propozycję zmiany art. 8 ust. 8 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Proponujemy wprowadzenie limitu na poziomie 25 000 spraw rocznie, po przekroczeniu którego komornik z wyboru wierzyciela nie mógłby przyjmować spraw do egzekucji.
Według ekspertów Lewiatana propozycje te znacząco ograniczą problem „rozwarstwienia kancelarii komorniczych”, nie budząc jednocześnie kontrowersji co do ich zgodności z Konstytucją. Należy podkreślić, że propozycja Konfederacji Lewiatan wychodzi naprzeciw opiniom konstytucjonalistów zgłoszonych do przedmiotowego projektu ustawy, w szczególności dr hab. Mariusza Jabłońskiego zleconej przez Biuro Analiz Sejmowych, zgodnie z którą m.in.: „Za dopuszczalne należy uznać takie rozwiązanie, które (…) koncentrowałoby się na wprowadzeniu tylko jednego limitu tożsamego dla wszystkich komorników sądowych (…). Jednocześnie rozwiązanie takie nie może doprowadzić do ekonomicznego wyeliminowania podstaw prowadzenia działalności prowadzonej przez komornika sądowego na własny rachunek w sytuacji, w której od kilku lat budowa systemu kancelarii komorniczej odbywa się na zasadzie oderwanej od kryterium terytorialnego dystrybucji spraw egzekucyjnych.”
Proponowane przez Konfederację Lewiatan zapisy, z jednej strony, ograniczą ryzyko potencjalnej monopolizacji działalności egzekucyjnej przez niewielką grupę kancelarii komorniczych, z drugiej zaś strony, zapobiegną wyeliminowaniu z rynku kancelarii, których budowa odbywała się na zasadzie oderwanej od kryterium terytorialnej dystrybucji spraw egzekucyjnych. Proponowane w obecnym projekcie ustawy limity, a w szczególności progi 2 000 i 5 000 spraw negatywnie wpłyną nawet na kilkaset kancelarii komorniczych w kraju, znacząco ograniczając ich rozwój oraz zmieniając całkowicie strukturę wpływu spraw do egzekucji komorniczej, w tym powodując bardzo poważne ryzyko wstrzymania istotnej części egzekucji.
