Wiedza finansowa Polaków – badanie WIB i Fundacji GPW 2020

Wiedza finansowa Polaków jest stosunkowo niska – tak wynika z badań WIB i Fundacji GPW. Z pewnością o finansach ciągle wiemy za mało – 92% Polaków chce obowiązkowej edukacji finansowej.

• Ponad połowa Polaków (52%) uważa, że ich wiedza o finansach jest mała lub bardzo mała.
• Aż 92% badanych jest zdania, że zajęcia edukacyjne z tego obszaru powinny mieć charakter obowiązkowy. Najsłabiej oceniają się osoby młode (83%), wśród których co druga deklaruje, że przy podpisywaniu umów finansowych sprawdza jedynie podstawowe zapisy i zgodność danych osobowych
• To główne wnioski z badania „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2020”, zaprezentowanego podczas IV Kongresu Edukacji Finansowej i Przedsiębiorczości

Jak wynika z badania przeprowadzonego w lutym br. na zlecenie Warszawskiego Instytutu Bankowości (WIB) i Fundacji GPW jedynie 12% Polaków określa swoją wiedzę finansową jako dobrą lub bardzo dobrą. Z pewnością najsłabiej w sferze wiedzy finansowej czują się osoby młode
w wieku 18-24 lata (83%) oraz mieszkańcy wsi (71%).

Wiedza finansowa wciąż na niskim poziomie

Nie dziwi więc fakt, że jedynie 8% Polaków nie widzi potrzeby wprowadzenia obowiązkowych zajęć z zakresu wiedzy finansowej na którymkolwiek z etapów nauczania. Ponadto 31% badanych jest zdania, że to nauka w szkole średniej jest właściwym czasem do tego, 24% jest za wprowadzeniem takich zajęć w szkole podstawowej, a 12% w przedszkolu.

Z pewnością wśród różnych aspektów wiedzy finansowej, najwięcej problemów niezmiennie stwarza temat cyberbezpieczeństwa (54%). Podobnie wskazano na deficyt znajomości obszarów finansów publicznych (41%) oraz przedsiębiorczości (34%). Ponadto w stosunku do 2019 r., dane wskazują na znaczącą poprawę wiedzy z zakresu oszczędzania (spadek wskazań negatywnych z 34% do 5%) oraz kredytów i pożyczek (z 44% do 12%).

– Wśród wyników badań WIB i Fundacji GPW należy zwrócić uwagę, że 65% Polaków jako główne źródło wiedzy o finansach po raz pierwszy wskazało banki i inne instytucje finansowe. Odbieramy to jako przejaw rosnącego zaufania do pośredników i doradców. Ponadto traktujemy jako dużą odpowiedzialność, która codziennie spoczywa na barkach ponad 150 tys. pracowników sektora bankowego. W kontekście tegorocznych wyników badań, coraz istotniejszą rolę mogą odegrać także kampanie edukacyjne. Szczególnie te charakterze międzybankowym, jak i prowadzone bezpośrednio przez banki. W końcu warto podkreślić, że popularność bankowości elektronicznej i usług cyfrowych i braku wiedzy w zakresie cyberbezpieczeństwa zadeklarowany przez 54% ankietowanych stanowi bardzo ważny sygnał – mówi Krzysztof Pietraszkiewicz, Prezes Związku Banków Polskich.

Problemy z wiedzą na temat cyberbezpieczeństwa potwierdzają sami bankowcy. W lutowym badaniu „Monitor Bankowy” 47% z nich oceniło, że klienci mają jedynie podstawową wiedzę w tym zakresie. Ponadto jako najtrudniejsze zagadnienie do przyswojenia dla klientów, 54% badanych pracowników sektora bankowego wskazało inwestowanie.

Brak wiedzy o giełdzie

Ocena ekspertów pokrywa się z podobną opinią respondentów – jak wynika z badania WIB i Fundacji GPW, znacząco wzrósł odsetek osób deklarujących brak jakiejkolwiek wiedzy o zasadach funkcjonowania giełdy – z 18% do 27%.  Niedostateczna wiedza jest zresztą również dla 57% Polaków kluczową barierą w inwestowaniu na GPW. Jednocześnie jednak, do 32% spadł odsetek osób wskazujących jako główne powody obawy związane z ryzykiem lub poniesieniem strat.

Przede wszystkim ogólna wiedza finansowa Polaków na temat rynku giełdowego nie rzutuje wprost na znajomość instrumentów inwestycyjnych. Wśród tych najczęściej rozpoznawanych ankietowani wskazali na akcje (78%) i obligacje (51%). Zdecydowana większość badanych (83%) zna co najmniej jeden ze sposobów oszczędzenia długookresowego. Wśród wskazań dominują Pracownicze Plany Kapitałowe (74%) oraz Indywidualne Konta Emerytalne (67%). Ponadto jak wskazują autorzy badania, znajomość sposobów długookresowego oszczędzania i praktyka w tym zakresie różnią się. Z co najmniej jednego z wymienionych korzysta 61% badanych – najwięcej z IKE (34%), a co piąty z PPK.

– Po pierwsze wyniki badania jasno pokazują, że zmiany w systemie emerytalnym w ostatnich latach znacząco przekładają się na rosnącą świadomość Polaków w zakresie oszczędzania i inwestowania. W 2017 roku łączna wartość aktywów gospodarstw domowych po raz pierwszy przekroczyła 1 bln zł. Wyższa zamożność obywateli powoduje, że zwracają uwagę również na bardziej zaawansowane sposoby inwestowania. Ponadto dokonując wyboru miejsca ulokowania swoich oszczędności, sięgają po profesjonalne doradztwo i wiarygodne źródła informacji. W związku z tym podejmują coraz bardziej świadome decyzje – mówi Marek Dietl, Prezes GPW.

Biorąc pod uwagę to, że PPK są stosunkowo nowe dla Polaków, wysoki odsetek wskazań ich przez respondentów i poziom partycypacji mogą oznaczać, że więcej osób przekona się do tego programu. Szczególnie kiedy zobaczą pierwsze jego efekty w postaci zgromadzonych oszczędności uczestników. PPK pozwala uczestniczyć w zyskach wypracowywanych przez spółki oraz korzystać ze wzrostu gospodarczego – dodaje Marek Dietl.

Wiedza finansowa -75% osób czyta umowy

Z pewnością jedną z podstaw praktycznej wiedzy finansowej Polaków jest umiejętność rzetelnego czytania zawieranych umów finansowych. Jak wynika z badania na zlecenie WIB i Fundacji GPW, 75% osób deklaruje, że dokładnie czyta zapisy w umowach. Ponadto, w stosunku do 2019 r., wzrósł odsetek osób analizujących je w sposób bardzo dokładny (z 32% do 39%).

Z badania wynika również, że informacje na temat finansów i ekonomii Polacy najchętniej czerpią z banków i innych instytucji finansowych. Odpowiednio 65% i 59%. Wśród ankietowanych znacząco w tym zakresie spadła popularność mediów (z 68% do 37%). Jednocześnie jednak, zdaniem badanych, to właśnie media powinny wykazywać największą aktywność w zakresie edukacji finansowej (71%). Ponadto ankietowani wskazali na rolę szkoły i nauczycieli (66%). Co czwarty z Polaków widziałby w aktywniejszej roli instytucje państwowe. Co dziesiąty z kolei jest zwolennikiem korzystania przede wszystkim z własnych doświadczeń życiowych w tym obszarze.

Źródła:
Badanie „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2020” przeprowadzone zostało na zlecenie WIB i FGPW przez CBM Indicator na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie dorosłych 500 osób w dniach 13-25 lutego br.

Badanie osób z sektora bankowego, przeprowadzone zostało na zlecenie Związku Banków Polskich w ramach „Monitora Bankowego” przez Kantar TNS w lutym br.

www.gpw.pl