Transparentność i wymiana informacji między organami podatkowymi z różnych krajów stanowią główny trzon działań zapobiegających unikaniu i uchylaniu się od opodatkowania.
Truizmem byłoby powiedzenie, że w czasach stale zwiększającej się transparentności podatkowej, przedsiębiorcy i spółki muszą się przygotować na nowe wyzwania. Wynikają one z globalnego trendu, który jest wyraźnie widoczny także w realiach ekonomicznych i społecznych w Polsce. Mimo potencjalnych zagrożeń, zmiany niosą też realne szanse dla podatników na wsparcie sytuacji swojego biznesu.
Dane 4 500 podatników o przychodzie przekraczającym 50 mln euro zostały ujawnione przez polską administrację skarbową. Publikacja wynikła z potrzeby większej kontroli nad działaniami przedsiębiorców.
Wiele krajów wdraża systemy automatycznej wymiany informacji podatkowych zgodnie ze standardami OECD (m. in. AEOI, EOIR, działania w ramach BEPS), a członkami Globalnego Forum na rzecz Transparentności i Wymiany Informacji dla Celów podatkowych stały się również takie kraje jak Benin, Mongolia, czy Serbia. Ciekawym rozwiązaniem jest monitoring horyzontalny – forma współpracy administracji podatkowej z określoną grupą podatników, mająca na celu wprowadzenie większej przejrzystości działań podatników i zwiększania dobrowolnego wypełnienia obowiązków podatnika oraz zmniejszenia kosztów jego obsługi. Monitoring horyzontalny od dłuższego czasu funkcjonuje już w Holandii, a także w Austrii, Korei Południowej, a od niedawna także w Rosji. W tym wypadku następuje prosta wymiana – podatnik informuje organy podatkowe na wczesnym etapie i ryzyku fiskalnym o swoich zamierzonych działaniach, a organ, w przypadku postępowania zgodnie z jego wytycznymi gwarantuje poprawność rozliczenia.
W ostatnim czasie w Polsce administracja skarbowa ujawniła wyniki podatkowe w podatku dochodowym 4 500 podatników o przychodzie przekraczającym 50 mln euro. Ministerstwo Finansów wskazywało, że decyzja o publikacji wynikła z potrzeby większej kontroli nad poczynaniami przedsiębiorców, której efektem miałaby być mniejsza skłonność do unikania opodatkowania.
Publikacja wywołała duży rozdźwięk w mediach, a zakres publikowanych informacji wywoływał spore kontrowersje. Same dane, bez ich szczegółowej analizy i kontekstu mogą przekłamywać rzeczywistość w zakresie faktycznego obrazu sytuacji podatkowej podmiotu. Jednocześnie, planowane są dalsze ujawnienia danych.
Jednocześnie, fiskus zaczyna oferować zachęty do odpowiedniego płacenia podatków. Jednym z głównych pomysłów, które mają zostać zrealizowane w ramach nowej Ordynacji Podatkowej jest wyważenie interesów podatnika i fiskusa zgodnie z zasadą 3 x P – nowy system podatkowy ma być prosty, przejrzysty i przyjazny.
Społeczna presja czy szansa wizerunkowa?
Powyższe zmiany to jednak nie tylko wyzwania a także szansa. Osoby odpowiedzialne za funkcję podatkową powinny zastanowić się nad wykorzystaniem bieżącego trendu celem polepszenia wizerunku firmy.
Obserwowane zmiany pozwalają na zbudowanie relacji zarówno z konsumentem, społeczeństwem jak i akcjonariuszem – poprzez umiejętne ukazanie polityki podatkowej podmiotu przedsiębiorcy czy spółki mogą tworzyć pozytywny obraz działalności swojego biznesu.
Planowanie działań funkcji podatkowej zarówno w chwili obecnej, jak i w przyszłości pozwala nie tylko na efektywne zarządzanie kosztami, ryzykiem czy wydajnością podatkową.
Właściwe budowanie relacji między firmą a otoczeniem nie tylko pozwoli w sposób świadomy skomunikować się z rynkiem, ale także wzmocni pozycję wizerunkową podmiotu poprzez ukazanie czynników zarówno wpływających na wynik podatkowy, ale także innych wkładów na rzecz wsparcia budżetu państwa w realizacji celów gospodarczych – poprzez zapłatę innych danin – składek, innych podatków, a także wykazanie wpływu na zwiększenie ogólnego poziomu zatrudnienia czy innowacyjności.
Właściwe wykorzystanie zachodzących zmian w otoczeniu podatkowym a także w podejściu państwa i społeczeństwa do podatków może być w naszym rozumieniu zarówno zagrożeniem, jak i wyraźną szansą na poprawę wizerunku podatnika, równoznacznego z akcjami z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu. Przygotowując się do zachodzących zmian nie można zapominać o wykorzystaniu opisanych okoliczności do świadomego kreowania, prezentowania i umacniania pozycji podmiotu w świadomości społecznej.
