Polska korzysta nie tylko z Funduszy Europejskich. Blisko pół miliona franków szwajcarskich otrzymaliśmy na programy profilaktyki zdrowotnej, ochronę środowiska, współpracę naukową, poprawę infrastruktury transportowej w miastach czy wsparcie społeczności lokalnych. Wdrażanie Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy jest już na półmetku. Uruchomione zostały wszystkie projekty. Jego realizacja potrwa do połowy 2017 roku. Pierwsze efekty polsko-szwajcarskiej współpracy w zakresie rozwoju regionalnego i społeczeństwa obywatelskiego są widoczne już dziś.
ROZWÓJ REGIONALNY
W ramach projektów z polityki regionalnej ogłoszono do tej pory 77 konkursów, z czego 69 jest zakończonych. Alokacja dostępna w sumie dla dotychczas ogłoszonych naborów to ok. 96,9 mln zł. Wykorzystano 62,5 mln zł dla 1166 projektów.
Dofinansowanie przeznaczone jest na usługi doradczo-finansowe dedykowane osobom planującym założyć własną działalność gospodarczą, dla przedsiębiorców zwiększających produkcję (a tym samym tworzących nowe miejsca pracy), na rozwój edukacji na obszarach wiejskich oraz na promocję produktów regionalnych i lokalnych. Najwięcej grantów przyznanomałym i średnim przedsiębiorcom.
Przykładowe projekty:
„Produkt Lokalny Małopolska”
Celem jest wsparcie rolników chcących produkować regionalne przysmaki, zarówno w zakresie prowadzenia własnego biznesu, jak również prawa, ekonomii i marketingu. Wszystkie te działania miały na celu stworzenie modelu Produktu Lokalnego Małopolska – wartościowej marki, która sama obroni się na rynku – i pomoc rolnikom w tworzeniu sieci sprzedaży produktów.
„Góry Świętokrzyskie naszą przyszłością”
Dzięki pomysłowości mieszkańców swoją działalność rozpoczęła Świętokrzyska Kuźnia Smaków: miejscowym wytwórcom pomagająca promować produkty regionalne wysokiej jakości, a turystów uwodząca smakami regionu, zgodnie z maksymą „przez żołądek do serca”. Wsparto również osoby chcące założyć własną firmę, m.in. w ramach Świętokrzyskiej Akademii Biznesu, a także lokalne organizacje pozarządowe, które w ramach otrzymanych dotacji zorganizowały wiele regionalnych imprez. Zwiedzić można Stary i Nowy Garbów, siedzibę jednego z najsłynniejszych rycerzy średniowiecza – Zawiszy Czarnego, a także wybrać się na szlak pieszo-rowerowy „Dookoła Gór Świętokrzyskich” pozwalający zachwycać się bogactwem przyrodniczym okolicy.
„Alpy-Karpatom”
Głównym celem jest ukazanie turystom piękna terenów Bieszczad i Beskidu Niskiego, z ich bogatą historią, kulturą oraz produktami regionalnymi, a także wsparcie dla lokalnych przedsiębiorców oraz twórców ludowych. W ramach projektu postawiono na poprawę infrastruktury turystycznej (w obrębie Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej) i promocję ciekawych miejsc w regionie. Drugim elementem projektu była promocja ludowej sztuki i miejscowych firm powiązanych z rzemiosłem artystycznym, a na pomoc mogli liczyć młodzi przedsiębiorcy i organizacje pozarządowe. Projekt obejmował nie tylko wsparcie finansowe (rozdysponowano 150 dotacji na założenie własnej firmy), ale również wymianę doświadczeń i dobrych praktyk. Przedstawiciele z Podkarpacia wzięli udział w wyjazdach studyjnych do Szwajcarii, gdzie mieli okazję podpatrzeć, w jaki sposób mieszkańcy Alp promują swój region i jak wykorzystują promocyjnie jego górskie położenie.
SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE
Granty dla 336 projektów obywatelskich
Fundusz dla Organizacji Pozarządowych powstał, by wesprzeć działania, które zachęcą obywateli do włączenia się w życie publiczne (na poziomie lokalnym, regionalnym i państwowym), aktywnego kreowania najbliższego otoczenia oraz wzięcia odpowiedzialności za to co dzieje się na ich osiedlu, w miasteczku lub regionie. Szansę na realizację otrzymały projekty skierowane do różnorodnych grup: aktywizujących się seniorów, młodych mam, gospodyń wiejskich czy młodzieży. Spora część projektów realizowana będzie przez organizacje z niewielkich miejscowości, działające na rzecz społeczności lokalnych.
Tarnowska Liga Debatancka
28 maja 2013 r. w Tarnowie odbył się wielki finał Tarnowskiej Ligi Debatanckiej – programu edukacyjnego w zakresie pobudzania aktywności obywatelskiej młodzieży ze szkół ponadgimnazjalnych. W projekcie wzięło udział 12 szkół, których uczniowie walczyli o tytuł mistrza debatowania w stylu oksfordzkim. Zamierzeniem realizatorów było aby każda szkoła, oprócz swojej reprezentacji sportowej w piłkę nożną, siatkówkę czy koszykówkę, posiadała również reprezentację debatancką – edukującą i aktywizującą młodzież obywatelsko. Celem projektu było stworzenie w mieście przestrzeni dla młodych ludzi, umożliwiającej im uaktywnienie się jako obywateli miasta.
Kultura wolontariatu
Celem głównym jest rozwój aktywności obywatelskiej dorosłej młodzieży poprzez zaangażowanie w wolontariat długoterminowy. W projekcie podejmowane są takie działania jak szkolenia i wyjazdy edukacyjne dla wolontariuszy oraz zaangażowanie ich w działalność stowarzyszenia. Wolontariusze mogą realizować własne projekty. Zaplanowano także ich aktywny udział w trzech edycjach Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie. Zaangażowanie i entuzjazm wolontariuszy były widoczne szczególnie w czasie edycji Festiwalu w czerwcu 2014 r. Młodzież objęta projektem wyraziła duże zadowolenie z udziału w nim – część tych osób już wcześniej angażowała się w działania wolontaryjne, ale dzięki projektowi po raz pierwszy mieli okazję uzyskać potrzebną wiedzę i wsparcie w podejmowanych działaniach.
Szwajcarsko-Polski Program Współpracy, czyli tzw. fundusz szwajcarski, jest formą bezzwrotnej pomocy zagranicznej przyznanej przez Szwajcarię państwom, które przystąpiły do Unii Europejskiej od 1 maja 2004 r. Polska jest jednym z 12 państw korzystających z tych środków. Na mocy umów międzynarodowych, rozdysponowano ponad 1 mld franków szwajcarskich. Dla naszego kraju fundusz szwajcarski przewiduje niemal połowę tej kwoty (ok. 489 mln CHF).
Program jest realizowany na terenie całego kraju. Zakłada on ponadto preferencje dla czterech województw: lubelskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego oraz małopolskiego – ok. 43% całej puli środków SPPW zostanie wydatkowane na tych obszarach.
Dotychczas ogłoszono 94 konkursy. W ich wyniku przyznano wsparcie dla ok. 1 754 mniejszych projektów oraz 58 dużych projektów, programów i funduszy. Z Programu korzystają zarówno instytucje sektora publicznego i prywatnego, jak i organizacje pozarządowe.
