Obecnie 11,8% Polaków rozważa zagraniczny wyjazd zarobkowy. To wynik o 2 p.p. niższy niż w poprzedniej edycji badania „Migracje Zarobkowe Polaków”, a zarazem najniższe wskazanie w historii badań realizowanych przez Work Service. Emigrację najczęściej rozważają osoby młode, między 18 a 34 rokiem życia (51%). Warto podkreślić, że o 6 p.p. wzrosło zainteresowanie pracą za granicą w grupie wiekowej 35-44 lata. Co istotne, 85% planujących wyjazd stanowią osoby niemające wyższego wykształcenia. Obecnie tylko 1/5 Polaków z wykształceniem zawodowym myśli o wyjeździe, co stanowi wskazanie o 9 p.p. niższe niż w poprzedniej edycji badania.
Pula osób, które zdecydowanie lub raczej myślą o emigracji to 8% całej dorosłej populacji Polski, czyli niemal 2,6 mln osób. To, co stanowi niepokojący sygnał, to wzrost o 4 p.p. odsetka wskazań, wśród osób planujących wyjazd na stałe. Brak powrotu do kraju zakłada obecnie 24% badanych. Co równie istotne, 1/3 badanych, bez względu na planowaną długość wyjazdu, planuje zabrać ze sobą rodzinę, która do tej pory historycznie stanowiła największą barierę migracyjną. W przypadku wyjazdów na stałe, ten odsetek sięga już 40% wskazań.
Obecna sytuacja jest dość złożona, bo z jednej strony wyraźnie widzimy, że poprawiająca się sytuacja na rynku pracy wyhamowuje plany emigracyjne, czego potwierdzeniem jest wskazanie jedynie 8% badanych mówiących o potrzebie wyjazdu ze względu na brak pracy w kraju. Co więcej, 3/4 Polaków absolutnie odrzuca możliwość poszukiwania zagranicznej pracy, co jest najwyższym wskazaniem w historii naszych badań. Z drugiej strony widzimy, że 56% osób myślących o emigracji to debiutanci, a więc Polacy po raz pierwszy planujący ten krok. Paradoksalnie nie są to jedynie osoby młode. W tej grupie przeważają Polacy w średnim wieku, którzy zdobyli już doświadczenie na polskim rynku pracy. Biorąc pod uwagę te wszystkie trendy możemy powiedzieć, że nie tylko nowa (mniej liczna) grupa Polaków planuje wyjechać, ale pojawiają się w niej osoby chcące po raz pierwszy spróbować życia za granicą, a przy tym rośnie ryzyko, iż nasza gospodarka w trwały sposób może te osoby utracić – komentuje Maciej Witucki, Prezes Zarządu Work Service S.A.
Profil potencjalnego emigranta
Emigrację najczęściej rozważają osoby młode, między 18 a 34 rokiem życia (51%). Warto podkreślić, że o 6 p.p. wzrosło zainteresowanie pracą za granicą w grupie wiekowej 35-44 lata. Co istotne, 85% planujących wyjazd stanowią osoby niemające wyższego wykształcenia. Obecnie tylko 1/5 Polaków z wykształceniem zawodowym myśli o wyjeździe, co stanowi wskazanie o 9 p.p. niższe niż w poprzedniej edycji badania. Aż 69% osób, które chcą emigrować posiada zatrudnienie, a jedynie 13% bezrobotnych myśli o wyjeździe. Pod względem miejsca zamieszkania wyróżnia się region centralny, a więc województwa mazowieckie i łódzkie, w których 31% respondentów myśli o emigracji. Dla porównania, na Dolnym Śląsku podobne deklaracje składa tylko 5% Polaków. Co więcej, ponad 2/3 potencjalnych emigrantów pochodzi z terenów wiejskich lub małych miejscowości do 100 tys. mieszkańców.
Większość deklarujących opuszczenie naszego kraju to osoby młode lub w średnim wieku, a jednocześnie blisko 1/4 osób pragnie uczynić to na stałe. Korelacja tych czynników w połączeniu z czynnikiem demograficznym nabiera zupełnie nowego, szczególnego znaczenia dla kształtowania polityki społecznej państwa. Przyjmując, że dane i założenia GUS z 2016 roku potwierdzą się i udział osób starszych w populacji mieszkańców Polski zwiększy się z 21,5% w 2013 roku mln do 40,4% (13,7 mln) w roku 2050, to przy zachowaniu trendu migracyjnego osób młodych w kolejnych latach, zachowaniu homogenicznego układu struktury populacji i tendencji do zamykania się na migrantów przybywających do Unii Europejskiej oraz bezpośrednio do Polski – grozi nam kryzys całego systemu rynku pracy, jak i pomocy socjalnej – podkreśla Łukasz Polinceusz, Ekspert Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego.
Powody i bariery emigracji bez zmian
Głównym i niezmiennym powodem, który skłania Polaków do emigracji są wyższe niż w naszym kraju zarobki. Obecnie przeszło 8 na 10 badanych rozważających podjęcie pracy poza Polską wskazuje na różnice płacowe. Drugim, najważniejszym czynnikiem dla badanych jest wyższy standard życia (36%), a na trzecim miejscu, po raz pierwszy tak wysoko w zestawieniu, pojawiły się czynniki związane z polityką socjalną (29%). W hierarchii czynników skłaniających do wyjazdu o 12 p.p. spadła liczba osób, które szukają lepszych perspektyw zawodowych, a o 16 p.p. zmniejszył się odsetek osób narzekających na brak odpowiedniej pracy w kraju. Z kolei, po stronie barier migracyjnych na pierwszej pozycji pozostaje przywiązanie do rodziny i przyjaciół, na którą wskazuje 64% badanych. Co istotne, 40% Polaków nie chce emigrować z powodu atrakcyjnej pracy w kraju, co jest wyższym wskazaniem o 5 p.p. w porównaniu do wyników sprzed roku. Tylko 5% Polaków boi się emigracji ze względu na złe traktowanie naszych rodaków poza krajem.
Wypowiedź: Andrzej Kubisiak, Dyrektor Zespołu Analiz i Komunikacji, Work Service S.A.
