W Warszawie powstaje największy na skalę europejską projekt tworzenia, testowania i ciągłego unowocześniania innowacyjnych rozwiązań w rzeczywistym otoczeniu użytkownika, w każdym z obszarów jego życia: na uczelni, w pracy, w domu, w przestrzeni publicznej. Inteligentne rośliny, które klimatyzują i dotleniają pomieszczenia, inteligentne oświetlenie uczące się i dostosowujące się do zwyczajów lokatorów mieszkania i pracowników biura, czujniki prowadzące kierowców do najbliższego wolnego miejsca parkingowego – te i inne rozwiązania będą tworzone, testowane i wdrażane do produkcji w Kampus+, największej w Europie dzielnicy innowacji, która powstaje w Warszawie.
Partnerami tego projektu stworzenia przestrzeni przyszłości są: Politechnika Warszawska, firma ProDevelopment oraz kilkadziesiąt innych przedsiębiorstw, instytutów naukowych i organizacji. Serce tej inicjatywy – Warszawska Dzielnica Innowacji – powstanie w sąsiedztwie Pola Mokotowskiego, na rewitalizowanych terenach Politechniki Warszawskiej. Jej realizacja już się rozpoczęła – w tym roku do użytku oddano Centrum Zarządzania i Transferu Innowacji Politechniki Warszawskiej, a w przyszłym rozpocznie się budowa Kampusu Nowych Technologii.
Otwarte przestrzenie do nauki, mieszkania, wypoczynku i pracy naszpikowane wysokimi technologiami w inteligentnych budynkach zasilanych energią z paneli z kropek kwantowych i z alternatywnymi dachowymi ogrodami oraz z bioklimatyczną fasadą, która steruje temperaturą, oświetleniem i wentylacją, najwyższej klasy clean roomy do prototypowej produkcji najnowocześniejszych produktów z obszaru tzw. internetu rzeczy, przestrzenie, w której będą opracowywane i testowane wspólnie z mieszkańcami m.in. inteligentne meble, produkty agd, w pełni zautomatyzowane parkingi miejskie, systemy rowerowe, systemy bezpieczeństwa i komfortu przebywania w parkach i wszelkie inne inteligentne wdrożenia w przestrzeni żywego organizmu miejskiego – tak w ogromnym skrócie ma wyglądać największe w Europie „żywe laboratorium”.
Pierwsze wdrożenia Kampus+ zlokalizowane są na terenie województwa mazowieckiego. Warto jednak podkreślić, że założone metody działania są skalowalne, a co za tym idzie – możliwe do realizacji również na terenie innych województw, a nawet zagranicą.
Wszystko to umieszczone będzie w trzech przestrzeniach Warszawy i okolic: w sąsiedztwie Pola Mokotowskiego (120 tys. mkw.), w Lesznowoli pod Warszawą (135 tys. mkw.) oraz na Ursynowie przy ul. Poleczki (ok. 33 tys. mkw). Łącznie cały kompleks to blisko 288 tysięcy metrów kwadratowych powierzchni użytkowej.
Sztuka integracji w żywym laboratorium
– Dzielnice innowacji czerpiące z filozofii Smart City i Living Laby powstają w Polsce i w Europie, jednak największą bolączką na linii współpracy nauki z biznesem jest mała skala działania – tłumaczy Łukasz Madej inicjator projektu Kampus+, Prezes Zarządu Kampus+CEZAMAT – Co innego zbudować budynek, w którym testujemy np. tylko rozwiązania energooszczędne, albo nawet park technologiczny oferujący miejsca do umieszczenia linii produkcyjnej czy zamkniętego laboratorium. Ale sztuką jest zintegrować w jednej przestrzeni i skłonić do współdziałania naukowców, studentów, przedsiębiorstwa i samorządy, a przede wszystkim sprawić, by wszystko to działało w otwartej przestrzeni miejskiej, w której autentyczni mieszkańcy są pierwszymi i najważniejszymi użytkownikami powstających tam rozwiązań, a w efekcie ich współtwórcami. Technologie powinny być tworzone dla mieszkańców i przez mieszkańców w ich rzeczywistym miejscu zamieszkania, pracy czy wypoczynku, a nie w hermetycznym laboratorium. Dlatego „living” – to słowo klucz.
Kampus+ jest wspólną inicjatywą Politechniki Warszawskiej i firmy ProDevelopment realizowaną przez powołaną w tym celu platformę współpracy z biznesem – spółkę Kampus+ CEZAMAT (Centrum Zaawansowanych Materiałów i Technologii). Jeden z najważniejszych elementów projektu – Kampus Nowych Technologii – znajduje się w kontrakcie terytorialnym na liście strategicznych inwestycji dla województwa mazowieckiego, stanowiąc jedną z najważniejszych inwestycji w ramach perspektywy 2014 -2020. Pomimo, iż koncept jest w fazie zaawansowanych prac projektowych, to zaangażowanych w niego jest już kilkudziesięciu partnerów biznesowych, w tym takie marki technologiczne, jak: Samsung, Somfy, ML System, Saule Technologies, Willson & Brown, Florabo, Klim-Spaw oraz specjaliści z uniwersytetów: m. in. Cambridge, Harvard, MIT (na którym powstała metodologia Living Lab). Jednocześnie projekt powstaje również we współpracy ze stroną samorządową, gdzie partnerami są m.in.: Miasto Stołeczne Warszawa i Gmina Lesznowola. Warto podkreślić, że konkretne inicjatywy realizowane są w ramach finansowania ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Projektów Unijnych oraz takich funduszy Komisji Europejskiej jak Horyzont 2020.
Strategia Kampus+ jest zgodna m.in. z podpisanym przez Ministra Rozwoju – Mateusza Morawieckiego – listem intencyjnym dotyczącym działań na rzecz rozwoju, promowania i upowszechniania elektromobilności w Polsce oraz rozwoju przemysłu związanego z tym obszarem. Na Politechnice Warszawskiej, w oparciu o strategiczną współpracę z uczelnią powołano wówczas Centrum Elektromobilności.
Kampus+ stanowi tym samym ekosystem stworzony na potrzeby budowania współpracy pomiędzy światem nauki i biznesu.
Smart City Warszawa
Kampus+ będzie zlokalizowany w trzech przestrzeniach Warszawy i okolic. Warszawska Dzielnica Innowacji (WDI) to serce projektu – zlokalizowane na terenie rewitalizowanego kampusu Politechniki Warszawskiej w sąsiedztwie Pola Mokotowskiego. To miejsce, w którym przenikać się będą: życie akademickie, wspólne centra badawczo-rozwojowe służące rozwijaniu i testowaniu technologii efektywności energetycznej, bezpieczeństwa i komfortu biura, a także otwarte przestrzenie dla mieszkańców stolicy
Z kolei Centrum Zaawansowanych Materiałów i Technologii CEZAMAT zbudowane jest na Ursynowie przy ulicy Poleczki. To największa w Polsce inwestycja w obszarze zaawansowanych technologii i jeden z najnowocześniejszych ośrodków badawczo-rozwojowych w Europie. Współtworzona jest przez konsorcjum czołowych polskich ośrodków naukowych: Politechnikę Warszawską, Uniwersytet Warszawski, Wojskową Akademię Techniczną, instytuty PAN: Wysokich Ciśnień, Podstawowych Problemów Techniki, Fizyki, Chemii Fizycznej, a także przez Instytut Technologii Elektronowej oraz Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych. Będzie to wyjątkowy w skali europejskiej kompleks interdyscyplinarnych badań nad przyszłościowymi materiałami i technologiami, wyposażony w zaawansowane linie technologiczne oraz platformy projektowania, symulacji, diagnostyki i charakteryzacji. Tym samym zaoferuje dostęp do ultranowoczesnych narzędzi, m.in. 4 tys. mkw. tzw. clean roomów. Integrować się tu będą środowiska badawcze i biznesowe różnych krajów, dyscyplin, ośrodków i firm. CEZAMAT został otwarty we wrześniu 2016 r.
Wreszcie trzecim filarem Kampus+ będzie Miasteczko Zamienie4.0 znajdujące się w podwarszawskiej Lesznowoli. Powstanie tam dzielnica mieszkalna zgodna z filozofią Smart City zintegrowana z centrami inżynierii i produkcji oraz przestrzeniami publicznymi. Mieszkańcy Miasteczka Zamienie4.0 będą pierwszymi użytkownikami, a tym samym współtwórcami najnowocześniejszych przyjaznych technologii. Pierwsi mieszkańcy wprowadzili się tu w 2016 roku, zaś pierwsze realizacje centrów badawczo-rozwojowych rozpoczną się w 2017 roku.
Szansa dla Warszawy i Mazowsza
Barcelona, Berlin czy Kopenhaga to miejsca, gdzie konsekwentnie od lat realizowane są projekty w metodologii Living Lab. Dzięki dzielnicom innowacji w tych miastach podniesiono znacząco potencjał rozwoju całych regionów, ale przede wszystkim komfort życia mieszkańców. Dzieje się tak ponieważ filozofia Smart City zakłada zakorzenienie innowacji w relacjach społecznych. Ma wciągać nie tylko naukowców czy biznesmenów, ale przede wszystkim społeczność regionu. – Polska, a zwłaszcza Mazowsze, dysponują największą liczą absolwentów wydziałów naukowych i technicznych zatrudnionych w regionalnych klastrach innowacyjnych. Gdy jednak porównamy wydatki na badania i rozwój, to wyprzedzają nas znacznie takie kraje, jak Łotwa, Estonia czy Czechy. Kampus+, dzięki największej w Europie skali przedsięwzięcia, radykalnie to zmieni, a korzyści dla Warszawy, Mazowsza, a nawet całej Polski mogą być ogromne – uważa Łukasz Madej. To właśnie takie przestrzenie kreatywne w miastach, jak otwarte naukowo-biznesowe dzielnice innowacji, decydują obecnie o tempie rozwoju całych regionów. By polska gospodarka mogła konkurować z najbardziej innowacyjnymi, jak na przykład szwedzka czy finlandzka, konieczna jest nie tylko nowoczesna infrastruktura badawcza, wiedza czy środki finansowe, ale również, a może przede wszystkim, odpowiednie podejście i zarządzanie tymi elementami – management hub. Szansę tę daje Living Lab, który pozwala stymulować wzrost innowacyjnych projektów, zakładać nowe firmy i wdrażać rozwiązania, dzięki którym w Warszawie i na Mazowszu podwyższy się jakość życia. Oczywiście do tworzenia, zwłaszcza drogich projektów, potrzebna jest infrastruktura, taka jaką Kampus+ zaoferuje w Warszawskiej Dzielnicy Innowacji, CEZAMAT-cie i Miasteczku Zamienie4.0. Ale żeby powstał Living Lab, bardziej niż infrastruktura potrzebna jest współpraca firm, naukowców i urzędników. Wszyscy oni powinni kooperować, by poznać rzeczywiste potrzeby społeczne, a potem budować innowacje do tych konkretnie potrzeb dostosowane. W ten sposób powstaje swoisty hub wspierania innowacyjnego biznesu.
Innowacje, w dobie czwartej rewolucji przemysłowej czy takich zjawisk, jak Internet ludzi, rzeczy, usług i danych, nie mogą już być oderwane od rzeczywistości, nie mają zbawiać całego świata, ale skupiać się na aktualnych potrzebach ludzi wokół. Tylko dzięki temu mogą wciągnąć i rozwijać społeczności.
