Czy do tragedii w Polkowicach musiało dojść?

Polska zajmuje czołowe miejsce, na arenie Europejskiej, pod względem przemysłu wydobywczego.  W granicach kraju znajdują się pokaźne złoża węgla, rudy cynku i ołowiu oraz najwartościowszego surowca- miedzi[1]. Polska posiada 26 mln ton co jest imponującym wynikiem, jeśli porównamy jej powierzchnię do zasobów np. Stanów Zjednoczone (35 mln ton) czy Rosji (30 mln ton)[2]. Zapotrzebowanie na ten strategiczny surowiec, wykorzystywany do produkcji przewodów i urządzeń stale wzrasta. Według prognoz, w 2017 roku na każdą osobę przypadnie aż 5 urządzeń mobilnych[3], a do 2021 rynek ten powiększy się dziesięciokrotnie[4]. Problem w tym, że zasoby miedzi na świecie są stosunkowo małe.

 ZG Rudna to największa kopalnia rudy miedzi w Europie oraz jedna z największych głębinowych kopalni na świecie[5]. Kopalnia rudna w Polkowicach posiada zdolność wydobywczą na poziomie ok. 12 mln t rudy w ciągu roku (ok. 40 tys. ton na dobę). Jest to jedna z 3 czynnych kopalni miedzi w Polsce. Zatrudniając 18 570 osób (2013), w jednej z najbezpieczniejszych branż na świecie, inwestycje na poprawę bezpieczeństwa muszą być priorytetem. Jak czytamy na oficjalnej stronie KGHM „Każdy oddział Spółki posiada certyfikowany system zarządzania bezpieczeństwem pracy (…)W najbliższym czasie – w ramach wdrażania Zintegrowanego Systemu Zarządzania w KGHM Polska Miedź S.A. – jednolitym systemem, zgodnym z normą PN‍-N 18001/OHSAS 18001, zostanie objęte także zarządzanie bezpieczeństwem pracy”[6].

W teorii system zarzadzania ma w znaczący sposób zminimalizować ilość oraz skutki wypadków. Sprawić by ocena ryzyka zawodowego poprawiała się z każdym rokiem. Czy specjaliści ds. BHP posiadają odpowiednie narzędzia do ograniczenia skutków wypadków takich jak ten, który wydarzył się w kopalni Rudna?

Podstawowym określeniem każdego BHP’owca jest prewencja. KGHM zatrudnia 44 pracowników, którzy wdrażają system bezpieczeństwa oraz wymogi prawa. Szkolenia wstępne, okresowe, oceny ryzyka zawodowego, kontrole bhp i ppoż, szkolenia ppoż i pierwszej pomocy, próbne ewakuacje, instrukcje bhp czy pomiary środowiska pracy. To tylko część kompleksowego systemu prewencji. Spółka współpracuje ściśle z Okręgowym Urzędem Górniczym oraz Państwową Inspekcją Pracy we Wrocławiu. Cyklicznie zmniejsza ilość pracowników, wykonujących obowiązki w warunkach szczególnie niebezpiecznych i uciążliwych. Jednak nie wszędzie da się zastosować maszyny.

– Zgodnie z ogólnymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca jest obowiązany zapewnić organizację pracy i stanowisk w sposób zabezpieczający pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia i uciążliwości – komentuje Marek Złoto, specjalista ds. BHP, inspektor ds. PPOŻ, Proinspect.

W kopalni Rudna, zastosowano system klimatyzacji centralnej, przodkowe maszyny klimatyzacyjne, klimatyzacje stanowiskowa, klimatyzacje osobistą, każdy górnik posiada pełną odzież ochronną, wraz z gps, stale monitorującym jego położenie[7]. Wdrożono zatem wiele systemów ochrony zbiorowej oraz indywidualnej. Dlaczego zatem dalej dochodzi do wypadków?

Opracowanie własne na podstawie http://www.wug.gov.pl/bhp/wyp_sm_2015 i http://www.wug.gov.pl/bhp/wyp_sm_2016

Po podstawie analizy przyczyn wypadków, można jednoznacznie stwierdzić że 4 z nich były spowodowane błędem ludzkim, a więc istniała szansa na ich uniknięcie. Pozostałe były nie do przewidzenia.

– KGHM jest jednym z liderów wprowadzania działań poprawiających bezpieczeństwo. Jeśli udałoby się podnieść bezpieczeństwo w innych kopalniach, zwłaszcza przy wydobyciu węgla, ilość wypadków śmiertelnych w Polskim górnictwie mogłaby spaść o 60% – komentuje Marek Złoto, Proinspect. – Nie da się niestety zapobiec wszystkim. Tąpnięcia to zjawisko dynamiczne, na które niema skutecznego sposobu. Trzeba być jednak gotowym do zminimalizowania jego skutków.

Niestety, bez względu na nakłady finansowe zaplanowane w budżecie na poprawę bezpieczeństwa, zawsze będzie

to za mało. Cena ludzkiego życia nie ma wartości. Niepokojący jest fakt, że z roku na rok, ilość wypadków w górnictwie maleje, jednak liczba ofiar wzrasta. Niestety, coraz częściej mają one charakter zbiorowy a ich skutki trudne
do przewidzenia.

[1] Wydawnictwa Edukacyjne http://WIKING www.wiking.edu.pl/article.php?id=282#gdp

[2] Mineral Commodity Summaries – Copper. „U.S. Geological Survey”, styczeń 2011. U.S. Geological Survey (ang.). – http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/copper/mcs-2011-coppe.pdf

[3] Universal McCann, Wave 8

[4] Ericsson Mobility Report, 2015

[5] Portal górniczy NetTG.pl – http://nettg.pl/news/139371/gornictwo-najwieksza-kopalnia-rud-miedzi-w-europie

[6] http://2011.raportcsr.kghm.pl/pl/5-1-odpowiedzialny-pracodawca/5-2-kghm-stawia-na-bezpieczenstwo/

[7] KGHM stawia na bezpieczeństwo – http://2011.raportcsr.kghm.pl/pl/5-1-odpowiedzialny-pracodawca/5-2-kghm-stawia-na-bezpieczenstwo/

Proinspect